0-6 yaşları arasında çocuğu olan annelerin erken dönem uyumsuz şemalarının ve bağlanma stillerinin ebeveynlik rolüne ilişkin kendilik algısı üzerine etkisi
Effect of early maladaptive schemes and attachment styles of mothers with children between the ages of 0-6 on self-perception of maternal role
- Tez No: 660336
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM KIZILKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu araştırmanın amacı; 0-6 yaşları arasında çocuğu olan annelerin sahip oldukları erken dönem uyum bozucu şemalarının ve kendi bakım verenleriyle kurdukları bağlanma örüntülerinin, annelik rolündeki kendilik algısı üzerinde etkisinin olup olmadığını incelemektir. Araştırmanın evreni 0-6 yaşları arasında çocuğu olan annelerdir. Araştırmanın örneklemi İstanbul ilinde yaşayan, 0-6 yaşları arasında çocuğu olan ve 18-48 yaş aralığında, 121 anneden oluşmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak Young Şema Ölçeği – Kısa Form 3 (YŞÖ –KF3), Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeği (ERKA), Yakın ilişkilerde Yaşantılar Ölçeği - Kısa Form (YİYÖ-KF), ve Sosyodemografik Bilgi Formu (SBF) kullanılmıştır. Ölçeklerimizden YŞÖ-KF3; ayrılma ve reddedilme, zedelenmiş özerklik ve performans, zedelenmiş sınırlar, diğeri yönelimlilik, aşırı tetikte olma ve baskılama/ketleme olmak üzere 5 ayrı şema alanından oluşmaktadır. ERKA; rol doyumu, yeterlilik, yatırım, rol dengesi olmak üzere 4 alt boyuttan oluşmaktadır. YİYÖ-KF; yakın ilişkilerde kaçınma ve kaygı olmak üzere 2 alt boyutta değerlendirilmektedir. Kullanılan tüm ölçeklerin örneklem grubumuza göre ortalamaları ve standart sapmaları saptanmıştır. Sosyodemografik bilgi formundaki her bir soru, erken dönem uyumsuz şemalar, ERKA ve yakın ilişkilerde kaygı ve kaçınma düzeyleri kapsamında ayrı ayrı incelenmiştir. ERKA, YİYÖ-KF ve erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkileri görmek amacıyla Pearson Korelasyon analizi yapılmıştır. Korelasyon analizinde ERKA yeterlilik ve rol doyumu alt boyutlarının bazı uyumsuz şema alanlarıyla aralarında negatif yönde, anlamlı ilişkiye rastlanmıştır. ERKA rol doyumu ile diğeri yönelimlilik uyumsuz şeması arasında negatif yönde ilişki görülmüştür. ERKA yeterlilik alt boyutu ile ayrılma ve reddedilme uyumsuz şeması, zedelenmiş sınırlar uyumsuz şeması, diğeri yönelimlilik uyumsuz şeması, aşırı tetikte olma ve baskılama/ketleme uyumsuz şeması arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Kaygı ile yalnızca ERKA yeterlilik alt boyutu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır. Katılımcıların erken dönem uyumsuz şema alanları ve yakın ilişkilerde kaygı ve kaçınma arasında yapılan korelasyon analizine göre; kaygı ile tüm uyumsuz şema alanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Kaçınma ile sadece ayrılma ve reddedilme uyumsuz şeması ile zedelenmiş özerklik ve performans uyumsuz şeması arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. ERKA alt boyutlarının birbirleriyle olan ilişki durumlarını görmek için yapılan korelasyon analizinde; yatırım ile rol doyumu ve rol dengesi ile rol doyumu arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şema alanlarının ve kaygının (bağımsız değişkenler), ERKA yeterlilik alt boyutuna (bağımlı değişken) etkisini görmek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Çoklu regresyon analizinde, regresyon modelinin anlamlı olduğu ve ERKA yeterlilik alt boyutunu erken dönem uyum bozucu şema alanları ve kaygının açıkladığı görülmüştür. Bu bağımsız değişkenlerimizin yordayıcılıklarının anlamlı olup olmadığını kontrol ettiğimizde, erken dönem uyum bozucu şema alanlarının, ERKA yeterlilik algısını anlamlı şekilde yordamadıkları, kaygının ise anlamlı şekilde yordadığı görülmüştür. Bu noktada uyumsuz şemaların ERKA yeterlilik algısını kaygıyı aracı ederek yordayabileceği hipoteziyle aracı değişken analizine yönelinmiştir. Baron ve Kenny aracı değişken analizine göre, modele kaygı eklenmesiyle birlikte ERKA yeterlilik algısı üzerinde erken dönem uyumsuz şemaların bir yordayıcılığı kalmamaktadır. Bu analize göre kaygının tam aracı olduğu görülmektedir. Sonuç olarak; yakın ilişkilerde kaçınmanın şemalarla güçlü bir ilişkisinin bulunmadığı ve ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı üzerinde etkili olmadığı gözlenmiştir. Erken dönem uyumsuz şemaların yakın ilişkilerde kaygının yükselmesine neden olduğu ve bu yükselişin de ebeveyn rolüne ilişkin yeterlilik algısını düşürdüğü görülmüştür. Bu nedenle erken dönem uyumsuz şemaların kaygıyı aracı kılarak annelik rolüne ilişkin yeterlilik algısını olumsuz yönde etkilediğini söyleyebiliriz.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine whether the early maladaptive schemas of mothers with children between the ages of 0-6 and the attachment models which they have established with their caregivers, have an effect on the self-perception in the maternal role. The population of the research is the mothers with children between the ages of 0-6. The sample of the research consists of 121 mothers who live in Istanbul, have children between the ages of 0-6 and are between the ages of 18-48. In the research, Young Schema Questionnaire - Short Form 3 (YSQ – SF3), Self-Perception of the Parental Role Scale (SPPR), Experiences in Close Relationships Scale - Short Form (ECR-SF), and Sociodemographic Information Form (SBF) were used as measurement instruments. Among our scales, YSS – SF3 consists of 5 separate schema areas: separation and rejection, impaired autonomy and performance, impaired limits, other-directedness, over-alertness and suppression / inhibition. SPPR consists of 4 sub-dimensions: role satisfaction, competence, investment, and role balance. ECR-SF is evaluated in 2 sub-dimensions: avoidance and anxiety in close relationships. The means and standard deviations of all scales used were determined according to our sample group. Each question on the sociodemographic information form was examined separately within the scope of early maladaptive schemas, SPPR, and anxiety and avoidance levels in close relationships. Pearson Correlation analysis was performed in order to see the correlations between SPPR, ECR-SF and early maladaptive schemes. In the correlation analysis, a significant correlation was found between the SPPR competence and role satisfaction sub-dimensions with some incompatible schema areas. There was a negative correlation between SPPR, role satisfaction and other-directedness orientation maladaptive scheme. A negative significant correlation was found between the SPPR competence sub-dimension and the separation and rejection maladaptive scheme, the impaired limits maladaptive scheme, other-directedness maladaptive scheme, over-alertness and suppression/inhibition maladaptive scheme. A significant negative correlation was found between anxiety and only the SPPR competency sub-dimension. According to the correlation analysis between the early maladaptive schema areas of the participants and anxiety and avoidance in close relationships; a positive significant correlation was found between anxiety and all maladaptive schema areas. A positive significant correlation was found between avoidance and the separation and rejection maladaptive scheme, and the impaired autonomy and performance maladaptive scheme. In the correlation analysis made to see the correlation between the SPPR sub-dimensions; a positive significant correlation was found between role satisfaction and investment and role balance sub-dimensions. Multiple regression analysis was performed to see the effect of early maladaptive schema areas and anxiety (independent variables) on the SPPR competence sub-dimension (dependent variable). In the analysis, it was seen that the regression model was significant and that these two independent variables explained the SPPR competence sub-dimension. When we checked whether the predictions of our independent variables were significant, it was seen that the early period maladaptive schema areas did not significantly predict the SPPR competency perception, whereas anxiety predicted significantly. At this point, with the hypothesis that maladaptive schemas can predict SPPR competency perception by mediating anxiety, it was turned towards the mediating variable analysis. According to Baron and Kenny mediation variable analysis, with the addition of anxiety to the model, early maladaptive schemes do not have a predictive effect on the perception of SPPR competence. In this analysis, it is seen that the anxiety dimension has a full mediator effect. As a result; it has been observed that avoidance in close relationships does not have a strong correlation with schemas and does not affect self-perception regarding the parental role. It has been observed that early maladaptive schemes cause an increase in anxiety in close relationships and this increase decreases the perception of competence regarding the parental role. For this reason, we can say that early maladaptive schemas negatively affect the perception of competence regarding the maternal role by rendering anxiety a mediator.
Benzer Tezler
- Tedavisi tamamlanmış çocuk onkoloji hastalarının eğitim, çalışma, alışkanlıklar ve yaşam değişikliklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of education, work, habits and changes of life in childhood cancer survivors
GALİP YİĞİT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıBursa Uludağ ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL BERRİN SEVİNİR
- Beş yaş altı sağlıklı çocukların beslenme durumu, motor gelişimi ve vitamin düzeyleri ile annelerinin beslenme okuryazarlığı arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of the relationship between maternal nutritional literacy and nutritional status, motor development and vitamin levels of healthy children under the age of five
SAKINA MAMMADOVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMersin ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM TEZOL
- Okul öncesi eğitime devam eden çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarına demografik değişkenlerin ve denetim odağının etkisi
The effects of preschool children's mothers demographic variables and locus of control to their child rearing attitudes
DUYGU BAYRAKTAR BATTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİHAT UYANGÖR
- Ana okuluna giden 4-6 yaş çocuklarının kitapla ilişkileri ve anne-babalarının bu konudaki tutumu
Başlık çevirisi yok
AYSEL FUNDA BORA
- 48-72 aylık çocuklar için öz düzenleme becerileri ölçeği'nin geliştirilmesi ve çocukların öz düzenleme beceri düzeyleri ile annelerine bağlanma biçimleri, annelerin ebeveyn davranışları ve psikolojik sağlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Development of the self-regulation skills scale for 48-72 months old children and the investigation of the relationship between the level of self regulation skills of preschoolers and attachment security, maternal parenting behaviors and maternal psychological well-being
DİLAN BAYINDIR