Beş yaş altı sağlıklı çocukların beslenme durumu, motor gelişimi ve vitamin düzeyleri ile annelerinin beslenme okuryazarlığı arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of the relationship between maternal nutritional literacy and nutritional status, motor development and vitamin levels of healthy children under the age of five
- Tez No: 786416
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM TEZOL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Okul öncesi dönem temel alışkanlıkların kazandırıldığı, çocuk büyümesi ve gelişimi için en kritik dönemi temsil eden yaşlardır. Erken çocukluk dönemindeki beslenme deneyimleri, bireyin gelecek yaşamı üzerinde de önemli etkiye sahiptir. Çocukların beslenme düzenleri ebeveyn tutum, davranış ve alışkanlıklarından ayrı düşünülememektedir. Beslenme okuryazarlığı, bireylerin gıda, beslenme, besin seçimi, besin tüketimi, sağlıklı beslenme, gıda güvencesi ve güvenliği gibi konularda doğru bilgi, tutum ve beceri sahibi olmalarını, bu konularda doğru kararlar almalarını ve uygun davranışlar göstermelerini içermektedir. Annelerin beslenme okuryazarlığı hem kendilerinin hem çocuklarının nutrisyon durumunu etkilemektedir. Beş yaş altı çocukların diyetleri, büyümeleri, nöromotor gelişmeleri ve vitamin düzeyleri ile annelerinin beslenme okuryazarlığı arasındaki ilişkiye dair yeterli literatür bilgisi bulunmamaktadır. Anne ve çocuk sağlığını iyileştirmeye yönelik programların geliştirilebilmesi için beş yaş altı çocuk grubunda yürütülen klinik çalışmalara ihtiyaç devam etmektedir. Toplumda beslenme okuryazarlığı farkındalığının ve annelerde beslenme okuryazarlığının artırılması, yetersiz/sınırda beslenme okuryazarlığı olan annelere danışmanlık ve eğitim verilmesi çocuklarda yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanmasına, malnutrisyonun ve malnutrisyonla ilişkili morbidite ve mortalitenin önlenmesine ve çocuk sağlığının iyileştirilmesine katkı sağlayabilir. Bu çalışmada, 2-5 yaş sağlıklı çocukların diyet özellikleri, büyüme ve nutrisyon durumları, motor gelişimleri ve vitamin düzeyleri ile annelerinin beslenme okuryazarlığı arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı. Çalışmaya 1 Ocak 2022 – 1 Haziran 2022 tarihleri arasında Mersin Üniversitesi Hastanesi Genel Pediatri polikliniğine başvuran 24-59 aylık sağlıklı çocuklar ve anneleri dahil edildi. Annelerin beslenme okuryazarlığını ölçmek amacıyla“Yetişkinlerde Beslenme Okuryazarlığı Değerlendirme Aracı”kullanıldı. Çocukların diyet kalitesi“Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi”ile değerlendirildi; diyet çeşitliliği son 24 saatte tüketilen besin grubu 6 sayısına göre belirlendi; antropometrik ölçümleri yapıldı; altı motor beceriyi (desteksiz oturma, yardımla ayakta durma, emekleme, yardımla yürüme, yardımsız ayakta durma ve yardımsız yürüme) kazanma yaşları kaydedildi; serum retinol, alfa-tokoferol ve B1, B2, B12, C ve D vitamin düzeyleri ELISA ile ölçüldü. Bağımsız grup karşılaştırmaları ve korelasyon analizleri yapıldı. Çalışmada 88 anne-çocuk çifti yer aldı. Annelerin ortanca yaşı 31,0 (28,0-35,5) yıl ve çocukların ortanca yaşı 42 (34,5-50,5) ay idi. 34 annede (%38,6) sınırda beslenme okuryazarlığı ve 54 annede (%61,4) yeterli beslenme okuryazarlığı saptandı. Yetersiz beslenme okuryazarlığına sahip anneye rastlanmadı. Annenin beslenme okuryazarlığı puanı, çocuğun doğum sırası ve evdeki çocuk sayısı ile negatif yönde (sırasıyla P=0,046 ve P=0,005), babanın eğitim düzeyi ile pozitif yönde (P=0,012) zayıf korelasyon gösterdi. Çocukların emzirilmeye başlama zamanı, ilk 6 ay beslenmesi, toplam annesütü alma süresi ve ek besinlere başlama zamanı, sınırda ve yeterli beslenme okuryazarlığına sahip anne grupları arasında farklılık göstermedi (P>0,05). Çocukların yaşa göre ağırlık, yaşa göre boy ve boya göre ağırlık z-skoru ortalamaları ve annelerin beden kitle indeksi ortalamaları, sınırda ve yeterli beslenme okuryazarlığına sahip anne gruplarında benzer bulundu (P>0,05). Zayıf çocuk sıklığı, sınırda beslenme okuryazarlığına sahip anne grubunda daha yüksekti (%17,6'ya karşı %1,9; P=0,005). Kaba motor becerilerin kazanıldığı ortanca yaşlar ve bu motor becerilerde şüpheli gecikme sıklıkları gruplar arasında farklılık göstermedi (P>0,05). Son 24 saatte tüketilen ortanca besin grubu sayısı, yeterli ve yetersiz diyet çeşitliliği sıklıkları ile Akdeniz diyet skoruna göre belirlenen optimal, orta veya çok düşük kaliteli diyet sıklıkları gruplar arasında farklılık göstermedi (P>0,05). Akdeniz diyet skoru ortanca (çeyrekler arası aralık) değeri, yeterli beslenme okuryazarlığına sahip anne grubunda istatistiksel anlamlılıkta daha yüksekti (P=0,048). Annelerin beslenme okuryazarlığı puanı, çocuklarının Akdeniz Diyet skoru ile zayıf korelasyon gösterdi (rho=0,22; P=0,041). Serum retinol, alfa-tokoferol ve B1, B2, B12, C ve D vitamin düzeylerinin ortanca değerleri ile bu vitaminlerin eksiklik sıklıkları, sınırda ve yeterli beslenme okuryazarlığına sahip anne gruplarında istatistiksel farklılık göstermedi (P>0,05). Vitamin düzeyleri ile annelerin beslenme okuryazarlığı puanı arasında korelasyon saptanmadı (P>0,05). Sonuç olarak, beslenme okuryazarlığı toplumun her kesimini ilgilendiren bir gereksinimdir ve 7 sağlıklı beslenme davranışlarının geliştirilmesinde önemli bir rol oynar. Annelerde beslenme okuryazarlığını artıran girişimler, 5 yaş altı çocuklarda zayıflık sıklığını azaltmanın ve diyet kalitesini iyileştirmenin etkin bir yolu olabilir.
Özet (Çeviri)
Preschool period is the age when basic habits are acquired and represents the most critical period for child growth and development. Nutritional experiences in early childhood also have a significant impact on an individual's future life. Children's dietary patterns cannot be considered separately from parental attitudes, behaviors and habits. Nutrition literacy includes individuals to have the right knowledge, attitudes and skills on issues such as food, nutrition, food selection, food consumption, healthy nutrition, food security and safety, and to make the right decisions and exhibit appropriate behaviors on these issues. Nutrition literacy of mothers affects the nutritional status of both themselves and their children. There is no literature data on the relationship between diet, growth, neuromotor development and vitamin levels of children under the age of five and their mothers' nutrition literacy level. Since malnutrition is an important factor that increases morbidity and mortality in children under five, increasing the awareness of nutrition literacy in mothers, providing counseling and training to mothers with inadequate/marginal nutrition literacy may contribute to the provision of healthy nutrition in children and to improve child health. In this study, it was aimed to investigate the relationship between the nutritional literacy of the mothers of healthy children aged 2-5 and the diet diversity, diet quality, anthropometric z-scores, motor development and vitamin levels of the children. The study included healthy children aged 24-59 months who were admitted to the General Pediatrics Clinic between January 1, 2022 and June 1, 2022, accompanied by their mothers, with acute uncomplicated complaints or for the well-child visit. Serum levels of retinol, alpha tocopherol and vitamins B1, B2, B12, C, and D were measured by ELISA method. Independent group comparisons and correlation analysis were performed. 88 mother-child couples took part in the study. The median age of the mothers was 31.0 (28.0-35.5) years and the median age of the children was 42 (34.5-50.5) months. Marginal nutritional literacy level was found in 34 mothers 9 (38.6%) and adequate nutrition literacy in 54 mothers (61.4%). There was no mother with inadequate nutritional literacy. The mother's nutritional literacy score was negatively correlated with the child's birth order and the number of children in the house (P=0.046 and P=0.005, respectively), and positively correlated with the paternal education level (P=0.012). The time of initiation of breastfeeding, nutrition in the first 6 months, total breastmilk intake and time to start complementary feeding did not differ between the groups of mothers with marginal and adequate nutrition literacy (P>0.05). Means of children's weight for age, height for age and weight for height z-score values and mean of mothers' body mass index values were similar in the groups of mothers with marginal and adequate nutrition literacy (P>0.05). The prevalence of wasted children was higher in the group of mothers with marginal nutrition literacy (17.6% vs 1.9%; P=0.005). The median age at which gross motor skills were acquired and the frequency of suspected delays in these motor skills did not differ between the groups (P>0.05). The median number of food groups consumed in the last 24 hours, the frequencies of adequate and inadequate dietary diversity, and the frequencies of optimal, moderate or very low quality diet did not differ between the groups (P>0.05). Median (interquartile range) of the Mediterranean diet score was significantly higher in the mother group with adequate nutrition literacy (P=0.048). The mothers' nutritional literacy score was weakly correlated with children's Mediterranean Diet score (rho=0.22; P=0.041). The median values of serum retinol, alpha-tocopherol and vitamin B1, B2, B12, C and D levels and the frequency of deficiency of these vitamins did not differ between the groups of mothers with marginal and adequate nutritional literacy (P>0.05). No correlation was found between vitamin levels and maternal nutritional literacy scores (P>0.05). As a result, nutritional literacy is a requirement that concerns all segments of society and plays an important role in the development of healthy eating behaviors. Interventions to increase maternal nutritional literacy may be an effective way to reduce the frequency of wasting and improve diet quality in children under five.
Benzer Tezler
- Kentsel alanlardaki fiziksel ve sosyoekonomik belirleyicilerin çocuk sağlığına etkilerinin CBS ile araştırılması
Investigating the effects of physical and socio-economic determinants on children health through GIS
ASLI KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU
- Anaokuluna giden 3-6 yaş çocuğu olan annelerin yağ tüketimine ilişkin bilgi ve uygulamaları
Başlık çevirisi yok
FATMA ÜNAL
- Okulöncesi eğitime devam eden çocukların beslenme algılarının incelenmesi
Examining the nutrition perceptions of preschool children
DUYGU UZAKGİDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Beslenme ve DiyetetikEge Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SİBEL SÖNMEZ
- 5-6 yaş çocuklarının ve ailelerinin doğru beslenme davranışlarına yönelik farkındalıklarının incelenmesi
Investigation of the awareness of 5-6 years old children and their families on correct nutritional behaviors
ZEYNEP EM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGU YALMAN POLATLAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN ÇAKIR BİÇER
- Türkiye'de kadın ve çocuk sağlığı ile ilgili bazı ölçütler ile sosyo-ekonomik ve sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişki
The Relationship between some indicators related with women and children health and socioeconomic, sociodemographic variables in Turkey
SEMRA AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk SağlığıCelal Bayar ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ÖZCAN