Sayısal sağlık verilerinde farkındalık
Awareness of digital health data
- Tez No: 664260
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESMA ERGÜNER ÖZKOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Science and Technology
- Anahtar Kelimeler: YBS, Bilgi Güvenliği, Kişisel Sağlık Verileri, Sayısal Sağlık Verileri, Sağlık Verileri Farkındalık ve Beklentileri, MIS, Information Security, Personal Health Data, Digital Health Data, Health Data Awareness and Expectations
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim Bilişim Sistemleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Elektronik Sağlık Kayıtları (ESK) sistemleri, kişilerin, geçmiş ve şimdiki fiziksel ve ruhsal sağlık durumlarıyla ilgili tüm bilgilerin bilgisayar ortamında toplanmasını, kayıt altına alınmasını, saklanmasını, iletilmesini, erişilmesini, ilişkilendirilmesini, işlenmesini ve gerektiğinde kullanılmasını sağlayan sistemlerdir. İnsanların en mahrem bilgilerini ihtiva eden, hassas olarak adlandırılan sağlık verilerinin hukuka aykırı bir biçimde ele geçirilmesi, işlenmesi veya paylaşılması ayrımcılık başta olmak üzere ilgili kişinin ciddi zararlara uğramasına sebep olabilmektedir. Bu bilgilerin paylaşılması kişinin özel hayatının gizliliğine, hastanın mahremiyet hakkının korunmasına ve doktorun hastasına karşı sır saklama yükümlülüğünün ihlal edilmesine sebep olmaktadır. Kişisel Elektronik Sağlık Kayıtları (KESK)'nın tutulduğu sayısal sistemlerin donanım veya yazılımlarında bulunan güvenlik zafiyetleri, sistemleri siber saldırılara açık hale getirmesi bir başka sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Sistemlere sızmayı başaran saldırganlar, burada tutulan sağlık verilerinde değişiklikler yapabilmekte ya da verileri başka amaçlarla kullanılmak üzere üçüncü şahıslara satabilmektedirler. Kişisel sağlık verilerin yitirilmesi veya yanlış şekilde anonimleştirilmesi diğer zafiyetler olarak değerlendirilmektedir. Oluşabilecek tüm bu zafiyetler konusunda gerek bireyler ve gerekse toplumsal hassasiyetler artmakta, tartışmalar ve çalışmalar kamuoyunun gündeminde gittikçe artan bir şekilde yer almaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de yaşayan ve anket çalışmasına katılan farklı demografik özelliklere sahip bireylerin kişisel sağlık verileri ile ilgili farkındalık ve beklentilerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi istatiksel olarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen sonuçlara göre, katılımcıların büyük çoğunluğu, iletişim, özlük, aile sağlık bilgileri, muayene sonuçları, geçirdikleri operasyonlarını kişisel bulduklarını ifade etmişlerdir. Aynı kapsamda aile hekimlerinin, uzman doktorlarının ve iii sağlık kurumlarının adlarını ise kişisel bulmadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, bu bilgilerinin sayısal ortamlarda kayıt altına alındığını bildiklerini belirtmişlerdir. Katılımcılar sağlık verilerinin kötü amaçla kullanılabileceği ve verilerin gizliliğinin korunması konularında büyük oranda endişeli olduklarını belirtmişlerdir. Katılımcılar, sağlık verilerini ve sağlık harcamalarının kimlerin görebileceğinin yetkilendirmelerini kendileri yapmak istemektedirler. Sağlık bilgilerinin sayısal ortamda saklanması konusunda katılımcılar genel olarak sayısal ortamda saklanan sağlık bilgilerinin ve sayısal ortamları güvenilir bulduklarını belirtmişlerdir. Katılımcılar bu bilgilerin sağlık kuruluşları ve doktorlar tarafında kendi tedavileri için kullanılmasını yararlı bulduklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların büyük çoğunluğu sağlık verilerinin güvenliğini sağlamaktan devletin sorumlu olduğunu ve sağlık verileri ile ilgili tüm hakların kendilerine ait olduğunu belirtmişlerdir. Sağlık verilerinin özel nitelikli kişisel veri olduğunu belirten katılımcıların oranı bir hayli yüksek olsa da KVKK kapsamından kişisel verilerinin korunduğunu bilen ve veri ihlaline uğradıklarında ne yapacağını bilen katılımcı oranı bu oran kadar yüksek değildir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular değerlendirildiğinde genel olarak sağlık sektöründe çalışan bireylerin kişisel sağlık verileri ile ilgili farkındalıklarının yüksek olduğu, diğer katılımcılarda ise eğitim seviyesinin yükselmesi ile birlikte farkındalığın arttığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Electronic Health Records (EHR) systems are systems that allow people to collect, record, store, transmit, access, relate, process and use all information about their past and present physical and mental health conditions in computer environment. The illegal acquisition, processing or sharing of health data, which includes the most intimate information of people, may cause serious harm to the person concerned, especially discrimination. Sharing this information causes the privacy of the person's private life, the protection of the patient's right to privacy, and the violation of the doctor's obligation to keep secrets against his patient. Security weaknesses in the hardware or software of the digital systems where Personal Electronic Health Records (PEHR) are kept, making the systems vulnerable to cyber attacks is another problem. Attackers who manage to infiltrate the systems can make changes to the health data stored here or sell the data to third parties for other purposes. The loss or incorrect anonymization of personal health data is considered as other weaknesses. Both individuals and social sensitivity about all these vulnerabilities increase, and discussions and studies are increasingly on the agenda of the public. In this study, the survey living in Turkey and participating in the study with different demographic characteristics awareness and expectations regarding personal health data of individuals were examined statistically measured and evaluated. According to the results obtained within the scope of the study, the majority of the participants stated that they found communication, personal information, family health information, examination results and operations they had personal. In the same context, they stated that they do not consider the names of family physicians, specialists and health institutions personal. Majority of the participants stated that they knew that this information was recorded in digital media. Participants stated that health data could be misused and were greatly concerned about data privacy protection. Participants want to authorize themselves who can view health data and health expenditures. Regarding the storage of health information in digital environment, the participants generally stated that they found the health information stored in digital environment and digital media reliable. Participants stated that they found this information useful by health institutions and doctors for their own treatments. The majority of the v participants stated that the state is responsible for ensuring the security of health data and that all rights regarding health data belong to them. Although the rate of participants who state that health data is special personal data is quite high, the rate of participants who know that their personal data is protected and who know what to do in case of data breach is not as high. When the findings obtained as a result of the study were evaluated, it was found that the awareness of individuals working in the health sector about personal health data was high, while the awareness increased with the increase in the education level of the other participants.
Benzer Tezler
- Ekolojik tarım ve küresel sürdürülebilir kalkınma hedefleri: OECD ülkelerinde bir uygulama
Ecological agriculture and global sustainable development goals: An OECD countries application
NESRİN ÖZAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeHacettepe Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜLENT ÇEKİÇ
- Kadınlarda menopoz semptomlarına ilişkin farkındalık düzeyi ve sağlık kurumlarına başvuru sıklığının araştırılması
Başlık çevirisi yok
İNCİLAY BENGÜ ÇULHA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiDokuz Eylül ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZE DİLEK GÜLDAL
ÖĞR. GÖR. NESLİŞAH GAFUROĞLU TAN
- Hemşirelerin gebe kadınlardaki toksoplazmoza karşı bilgi ve yaklaşımlarının geliştirilmesine yönelik eğitim programına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of nurses' views on the education program for improving knowledge and approaches against toxoplasmosis in pregnant women
MAJID FARHAN DHMAID AL-SAEEDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikÇankırı Karatekin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANUÇİÇEK YÜCESAN
- Meme kanseri ilişkili lenfödem hastalarında lenfödem öz bakımlarının yaşam kalitesine etkisi
The effect of lymphedema self-care on quality of life in breast cancer-related lymphedema patients
YEŞİM ULITAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç HastalıklarıÇankırı Karatekin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HURİ SEVAL GÖNDEREN ÇAKMAK
- Vücut yapısı ile beden farkındalığı arasındaki ilişkinin kas-iskelet şikayet varlığı, emosyonel durum ve fiziksel aktivite düzeyi açısından incelenmesi
Investigation of the relationship between body structure and body awareness in terms of musculoskeletal complaint existence, emotional status, and physical activity level
ŞAHİ NUR KALKIŞIM
Doktora
Türkçe
2020
AnatomiKaradeniz Teknik ÜniversitesiAnatomi Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ALİ ÇAN