19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti tekstil fabrikaları işçilerinin ücretleri ve yaşam standartları
Wages and living standards of the Ottoman State's textile factories' workers in the second half of the 19th century
- Tez No: 664392
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER KARAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Tarih, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Economics, History, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Osmanlı ücret tarihini konu edinen çalışmalarda sanayi ücretleri ihmal edilmiş bir alan olarak kalmıştır. Tanzimat'tan sonra kurulup devletin tekstil ihtiyacını karşılayan fabrikalarda çalışan işçilerinin ücretlerini, 1848-1899 aralığında inceleyen bu çalışma söz konusu boşluğu doldurmaya katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bu sebeple tekstil fabrikaları için tutulan ücret defterleri Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi'nden temin edilmiş ve bu defterlerden ücret serileri oluşturulmaya çalışılmıştır. Hem yevmiyeler hem de aylık ücretler için iki farklı ücret serileri oluşturulduğundan işçilerin aylık çalışma tempoları da gözlemlenebilmiştir. Çalışma tekstil sanayisi sektöründeki ücretlerin seviyesini tespit etmiş ve bu bulguları diğer sektörlerle karşılaştırmıştır. Ücretlerin yanı sıra, fabrikadan işçilere ve ailelerine sunulan; eğitim, sağlık ve emeklilik gibi sosyal yardımlar, işçilerin yaşam standartları açısından hayati öneme sahip olduğundan çalışmanın odaklandığı konular arasında yer almıştır. Hereke Fabrikası 1848-1899 aralığı ile, arşiv kaynaklarının elverdiği ölçüde en uzun ücret serisini sağlamış ancak diğer fabrikalar aynı uzunlukta veri sunamamıştır. Elde edilen verilere göre 19. yüzyılın ikinci yarısı boyunca, işçilerin aylık reel ücretleri, ayda çalışılan gün sayılarındaki artışın da yardımıyla günlük reel ücretlere göre daha fazla artmıştır. Bu artışlar o kadar azdır ki ücretlerin dönem boyunca durağan kaldığı söylenebilir. Fakat aynı dönemde, inşaat ve tarım işçileri ücretlerinde önemli reel kazanımlar sağlamışlardır. Görünüşe göre 19. yüzyılın ikinci yarısı boyunca sanayi işçilerinin ücretleri inşaat ve tarım işçileri ücretlerinden negatif ayrışmıştır. Bu sonuca, Baltalimanı Antlaşması sonrası giderek artan ucuz İngiliz pamuklu tekstil ürünleri ihracatının sebep olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Industrial wages are a neglected area in Ottoman wage history studies. This study examining workers' wages between 1848-1899 in the factories established after Tanzimat to meet the state's textile products needs aims to contribute to filling this gap. Therefore, I obtained wage ledgers kept for textile factories from the Presidency Ottoman Archives and tried to construct wage series from these ledgers. Since I create two distinctive wage series daily and monthly, workers' monthly working tempo could also be observed. The study determined the level of wages in the textile industry sector and compared these findings with other sectors. Besides the wages, as it is crucial in terms of workers' living conditions, the social benefits such as education, health, and retirement, provided by the factories to the workers and their families are among the focuses of the study. Hereke Factory provided the longest wage series, to the extent that archive sources allow between 1848-1899; however, the other factories were insufficient to provide the same data length. According to the available data, workers' monthly real wages increased more than daily real wages with the help of rising in the number of days worked per month during the second half of the nineteenth century. These changes are so few that it can be said that wages had remained stagnant during the period. However, construction and agricultural workers made remarkable gains in their real wages in the same period. Apparently, industrial workers' wages diverged negatively from construction and agricultural workers' wages during the second half of the 19th century. This result is thought to be caused by the growing increase in cheap British cotton textile products exports after the Baltalimanı Treaty.
Benzer Tezler
- Osmanlı'da sanayileşme: Adana'da fabrikalaşma süreci (1864-1912)
Industrialization in Ottoman: The process of factoryization in Adana (1864-1912)
NİLAY KONUR ÇAKMAK
- Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kütüphanesi bünyesindeki Kenan Özbel Koleksiyonunda bulunan dokuma kumaşların yapısal ve teknik Analizleri
The structural and technical analysis of Kenan Ozbel Woven Fabric Collection of Marmara University Institute of Fine Arts Library
ECE SÖYLEDİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiTekstil Ana Sanat Dalı
PROF. ŞAHİN YÜKSEL YAĞAN
- 19. yüzyılın ikinci yarısında Doğu Akdeniz limanlarında kaçakçılık faaliyetleri (Antalya, Alanya, Beyrut, Cebel-i Lübnan)
Smuggling activities in Eastern Mediterranean ports in the second half of the 19th century (Antalya, Alanya, Beirut, Mount Lebanon)
ÖZGE TOGRAL
Doktora
Türkçe
2020
TarihAkdeniz ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE AKIN ZORBA
DR. CEZMİ KARASU
- Tuz Nizamnamesi çerçevesinde 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'nde tuzlaların idaresi ve işletilmesi
Within the framework of the Salt Regulation administration and management of saltworks in the Ottoman Empire at the second half of the 19th century
EKİN KASIM
- 19. yüzyııln ikinci yarısında Osmanlı-Hollanda ilişkileri
Ottoman-Dutch relations in the second period of the 19th century
TURAN TUFAN