Hanbelîlik-Eş῾arîlik ilişkisi (III.-V./IX.-XI. yy.)
The relation between Hanbalism-Asharism (III.-V./IX.-XI. centuries)
- Tez No: 664524
- Danışmanlar: PROF. DR. M. SAFFET SARIKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 324
Özet
İslam düşüncesinin önemli mezheplerinden Hanbelîlik ile Eş῾arîlik arasında ilk dönemlerden başlayarak şiddetli tartışmaların olduğu görülmektedir. Mihne'nin sona ermesi ile birlikte gücünün zirvesine ulaşan Ahmed b. Hanbel ile Küllâbîler arasında yaşananlar iki mezhep arasındaki ilişkinin temelini oluşturmaktadır. Hanbelîler ile Küllâbîler arasındaki ilişki Ahmed b. Hanbel'in İbn Küllâb, Muhâsibî ve Kerâbîsî hakkındaki ifadelerinden başlanarak geniş bir şekilde incelenmektir. İki mezhep arasındaki ilişkinin arka planını teşkil eden Eş῾arî ile Berbehârî'nin görüşmesi de gündeme getirilmelidir. İki mezhebin III./IX. yüzyıldan itibaren üç yüz senelik tarihi seyri, Büveyhîler ve Selçuklular merkezli olarak incelenmektir. Büveyhîler döneminde Hanbelî kanatta İbn Batta ve İbn Mende, Eş῾arîliğe yönelik eleştirileri ile dikkat çekmektedir. Bu dönemde diğer kanatta ise mezhebin kurulmasını da sağlayan Bâkıllânî, İbn Fûrek ve Abdulkâhir Bağdâdî'nin isimleri ön plana çıkmaktadır. Selçuklular döneminde iki mezhep arasındaki tartışmaların boyutu şiddetlenerek devam etmektedir. Bu dönemde mezhep müntesiplerinin muhaliflerine yönelik eleştiri ve ifadeleri incelenmektir. Ebû Ya῾lâ el-Ferrâ ve Herevî başta olmak üzere birçok Hanbelî ismin eleştirilerine yer verilmektedir. Aynı şekilde Hatîb el-Bağdâdî, Kuşeyrî ve Cüveynî gibi Eş῾arî alimlerin düşünceleri de ifade edilmektedir. Ayrıca Nizâmülmülk sonrası Eş῾arîlerin Hanbelîlere yönelik sertleşen tavırları da göz ardı edilmemektedir. İki mezhep arasındaki tartışmaların tarihi seyrinin yanında meselenin fikri boyutu da çalışmanın kapsamına dahil edilmektedir. İki mezhep arasındaki tartışmaların merkezinde Allah'ın sıfatları ve halku'l-Kur'an meselesi bulunmaktadır. Bunun dışında iki mezhebin siyaset konusundaki yaklaşımları ve diğer tartışma konusu olan hususlar da zikredilmektedir.
Özet (Çeviri)
There have been fierce debates between Hanbalism and Asharism, the important sects of Islamic thought, starting with the first periods. The relationship between Ahmad ibn Hanbal who reached the peak of his power with the end of Mihna and Kullabism has been the basis of the relationship between two sects. The relationship between Hanbalism and Kullabism has been widely researched starting with Ahmad ibn Hanbal's statements about Ibn Kullab, Muhasibi and Kerabisi. The meeting of Ashari and Barbahari, which forms the background of the relationship between the two sects, has also been made something a current issue. The historical course of the two sects has been examined based on Buwayhids and Seljuks from III./IX. to VI/XII century. During the period of Buwayhids, Ibn Batta and Ibn Manda with the their criticism directed to Asharism have draw attention in the Hanbali wing. In this period, Baqillani, Ibn Furaq and Abd al-Qahir al-Baghdadi, who also provided the establishment of the sect, have came into the prominence on the other wing. The size of the discussions between the two sects have increasingly continued in the period of Seljuks. Criticisms and discourses of the followers have been examined towards their opponents in this section. Criticisms of many Hanbali names especially Abu Yala al-Farra and Abd Allah Ansari Harawi have been examined. Likewise the thoughts of Ashari names such as al-Khatib al-Baghdadi, Qushairi and Juwayni have been expressed. After from Nizam al-Mulk, the hardening attitudes of the Ashari names have not been ignored towards Hanbalism. In addition to the historical course of the discussions between the two sects, the ideological dimension of the issue have been included in the scope of the study. The attributes of Allah and halk al-Qur'an (the creation of the Qur'an) are at the center of the discussions between these two sects. Apart from these, the approaches of these two sects on politics and other controversial issues have also been mentioned in this study.
Benzer Tezler
- Bedrüddîn Hüseyn İbnü'l-Ehdel'in Keşfü'l-Gıtâ adlı eserinde mezhepler ve Eş'arilik
Sects and Ash'ri in Bedrüddin Hüseyn İbnü'l-Ehdel's work titled Keşfü'l-Gıtâ
HATİCE KULUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM ARIKAN
- Büyük Selçuklu ve Eyyubiler'de siyaset eksenli sünni faaliyetler
The sunni activities based the poli̇ti̇cs during the reign of Great Seljuks and Ayyubids
İLHAN BARAN
- Ebû Bekir el-Hallâl'ın Kitâbu's-sünne adlı eserinin İslam mezhepleri tarihi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the book of Abu Bakr al-Khallâl's Kitâb al Sunnah in terms of history of Islamic sects
MEHMET HİLMİ GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAMİLE ÜNLÜSOY
- Geleneksel Hanbelilik ve Çağdaş Selefilik ilişkisi
Difference between Traditional Hanbalism and Contemporary Salafism
ROMAN MERALİYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYİT BAHCIVAN
- Bir Hanbeli fakîhi olarak Şeyh Abdülkadir Geylânî (El-Gunye eseri bağlamında)
Sheikh Abdulkadir Geylani as a fakih of Hanbali (In the context of al-Ghunya)
ÖZGÜR ERGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKayseri ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZIM HANZADE