Diyarbakır'da Osmanlı dönemi camii cephelerinin doluluk- boşluk oranlarında altın oran- estetik ilişkisinin incelenmesi
Ottoman era mosque facades in Diyarbakir occupancyvacancy rates examination of the relationship between the golden ratio and aesthetics
- Tez No: 664813
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA DEMET AYKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Geçmişten günümüze birçok mimari eserin tasarımında bir estetik arayışın var olduğu ve bu arayışın bir sonucu olarak mimari eserlerin ölçü ve oranla biçimlendirilerek parça- bütün uyumuna dikkat çekildiği görülmektedir. Yapılan çalışmalar kapsamında oran ve ölçünün doğada var olan sayıların Fibbonacci dizilimiyle sağlandığı ve bu dizimin bir sonucu olan altın oranın keşfedildiği, doğaya ve insana yönelik çalışmalarda da estetiğin altın oran sayısıyla ilişkili olduğu büyük ölçüde düşünülmektedir. Mikrodan makroya, evrendeki tüm varlıklar estetik yönleriyle incelendiğinde, mimari yapılar için önemli unsurları da yapılarında barındırdıkları görülmektedir. Bu bağlamda, mimarlık alanında tasarlanan cephelerde de estetik bütünlüğün, belirli ölçü ve oran kompozisyonuyla sağlanabileceği görülmektedir. Bu durumda cepheyi oluşturan kitlelerin oranları, cephe elemanlarının oranları ve bu elemanların cephede oluşturdukları boşlukların dolu alanlarla oranlarının ölçülü ve dengeli olması oldukça önemlidir. Altın oran sayısı tarih boyunca da birçok yapının cephesinde estetik bütünlüğü sağlamada önemli bir unsur olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada ise, yapıların estetik yüzü olan cephelerin; doluluk- boşluk oranları, cephe elemanları oranları ve cephelerin kitlesel oranları ele alınarak altın oran değeri ile ilişkileri estetik yönüyle değerlendirilmiştir. Çalışma, tarih boyunca mimarlık alanında önemli başyapıtları bünyesinde barındıran ve estetik unsurların cephelerde büyük yer bulduğu Osmanlı Dönemi Mimarisi kapsamında ele alınmıştır. Osmanlı Dönemi'nde fiziki bakımdan kent dokusunun odak noktası konumunda olan camilerin mimari eserler arasında öne çıkması sebebiyle Osmanlı Dönemi eserleri camii yapılarıyla sınırlandırılarak Diyarbakır ölçeğinde ele alınmıştır. Çalışma kapsamında, Diyarbakır'da yer alan Osmanlı Dönemi camii cephelerinin doluluk- boşluk oranları, cephe elemanlarının oranları ve cephelerin kitlesel oranları belirlenerek altın oran değerine yakınlığı tespit edilmiştir. Cephelere göre analiz edilen değerler; estetiğin altın oran ile ilişkisi üzerinden ele alınıp yeni yapılacak tasarımlarda da estetik algının arttırılmasında altın oran etkisinin vurgulanması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
It is seen that there is an aesthetic quest in the design of many architectural works from the past to the present, and as a result of this quest, attention is drawn to the harmony of the architectural works by shaping them in Measure and proportion. As part of the studies conducted, it is largely believed that the ratio and measure are provided by the Fibbonacci sequence of numbers that exist in nature, and the Golden Ratio, which is the result of this sequence, was discovered, and in studies of nature and man, aesthetics are also associated with the number of the Golden Ratio. From micro to macro, when all beings in the universe are examined in their aesthetic aspects, it is seen that they also contain important elements for architectural structures in their structures. In this context, it is seen that aesthetic integrity can be achieved by the composition of certain sizes and proportions on the facades designed in the field of architecture. In this case, it is very important that the proportions of the masses forming the facade, the proportions of the facade elements and the proportions of the spaces that these elements form on the facade with filled areas are measured and balanced. The number of the golden ratio has also been used throughout history as an important element in ensuring aesthetic integrity on the facade of many buildings. In this study, the relationship between the golden ratio value and the aesthetic aspect of the facades with the aesthetic face of the structures was evaluated by considering the occupancy - gap ratios, the proportions of the facade elements and the mass proportions of the facades. The study is considered within the scope of Ottoman period architecture, which has included important masterpieces in the field of architecture throughout history and where aesthetic elements have found a great place on the facades. Due to the fact that mosques, which were the focal point of the urban fabric in the Ottoman period, stood out among the architectural works, the works of the Ottoman period were limited to the mosque structures and considered on the scale of Diyarbakir. As part of the study, the occupancy - gap ratios of the Ottoman-era mosque facades located in Diyarbakir, the proportions of the facade elements and the mass proportions of the facades were determined and their proximity to the golden ratio value was determined. The values analyzed according to facades; it is aimed to emphasize the effect of the golden ratio in increasing aesthetic perception in new designs that will be considered through the relationship of aesthetics with the Golden Ratio.
Benzer Tezler
- Diyarbakır'da Osmanlı Dönemi ticaret mimarisi
Commercial architecture of Ottoman Period in Diyarbakır
EVİNDAR YEŞİLBAŞ
Doktora
Türkçe
2013
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RÜSTEM BOZER
- Diyarbakır Hoca Ahmed (Ayni Minare) Camii restorasyon önerisi
Diyarbakır Hoca Ahmed (Ayni Minaret) Mosque restoration recommendation
EVİN AKMAZ BİLGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkDicle ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA MERAL HALİFEOĞLU
- Diyarbakır Şeyh Safa (İparlı) Camii yapı topluluğu
Diyarbakir Sheikh Safa (İparli) Mosque collection
SONGÜL BAROTCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN ŞAMAN DOĞAN
- Seyahatnamelere göre Diyarbakır'ın Osmanlı Dönemi mimari dokusu üzerine bir değerlendirme
An evaluation on Diyarbakır's architectural structure in Ottoman Period according to Travel Books
NURSEL KARACA
Doktora
Türkçe
2010
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET TOP
- Mimar Sinan dönemi camileri içerisinde yer alan Diyarbakır İskender Paşa Caminin önemi ve koruma sorunları
Importance and protection problems of Diyarbakir İskender Paşa Mosque taking place among the mosques of the Mimar Sinan period
MÜCAHİT POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkDicle ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA MERAL HALİFEOĞLU