Geri Dön

Cost-effectiveness analysis for hepatitis C treatments in persons who inject drugs in Turkey

Türkiye'de damariçi ilaç kullanan kişilerde hepatit C hastalığının tedavilerıne ilişkin maliyet-etkinlik analizi

PDF İndir

  1. Tez No: 665054
  2. Yazar: ŞAHİNCAN ÜÇLER
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE YAYLALI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 127

Özet

İnsanlık tarih boyunca salgınlara sebep olan bulaşıcı hastalıklarla mücadele etmişlerdirler. Günümüzde çok popüler bir konu olan salgın hastalıklar, insanlık için sadece ölüm getirmemişler aynı zamanda ekonomik krizlere sebep olarak insanlığın sıkıntı ve açlık çekmesine yol açmışlardır. Hepatit B, Hepatit C, Ebola, HIV, SARS, COVID 19, Kara Veba ve birçok salgın hastalık, milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuştur. Bu hastalıkların bazılarının tedavisi vardır bazılarının yoktur. Bir salgın hastalıkla mücadele sadece aşı ve tedavi ile olmak zorunda değildir. Salgın hastalığın karakterini anlamak ve hastalığın karakterine göre önlem almak. Salgının önlemesinde önemli rol oynamaktadır. Hastalığın yayılımını anlamak ve bunun mücadele edebilmek için matematik modeller kullanılmıştır. Çalışmamızda Türkiye'de 15-64 yaş aralığında iğne ile uyuşturucu kullananlar arasındaki Hepatit C hastalığının yayılımını ve ilerlemesini gösteren salgın hastalık modellemesi yapılmıştır. Salgın hastalığın matematik modellemesi yapmadan önce bulaşıcı hastalığın bulaşma yollarını, hastalık evreleri gibi özelliklerini iyi bir şekilde analiz etmek gerekir. Bu sebeple öncelikle Hepatit C hastalığı hakkında genel bilgiler, özellikleri ve bulaşma yolları bu çalışmada anlatılmıştır. Hepatit C virüsünün bulaşma yolu kan yoluyla olup, herhangi bir kan ile temasta virüs bulaşmaktadır. Literatürde bulaşma yolları, damar içi uyuşturucu kullanımı, güvenli olmayan terapötik enjeksiyonlar, ve kan transfüzyonu olmak üzere 3 e ayrılmıştır. Hepatit C virüsü, uzun yıllar semptom göstermemesi sebebiyle sessiz ve ölümcül bir hastalıktır. Hastalığın genel olarak iki evresi vardır akut ve kronik Hepatit C. Akut evresi altı ay sürmektedir, 6 ayın sonunda kanında Hepatit C virüsü olan hastalar, kronik Hepatit C olarak tanımlanır. Siroz, dekompanse siroz, hepatoselüler karsinoma gibi ciddi ölümcül karaciğer rahatsızlıklarına sebep olan kronik hepatit C evresi nedeniyle Hepatit C enfeksiyonu ölümcül bir enfeksiyondur. Hepatit C virüsünün aşısı yoktur fakat tedavisi mevcuttur. Doğrudan etkili antiviralerin keşfiyle, Hepatit C tedavisinde yeni bir çağ başlamıştır. Tedavide yeni bir çağ başlamasının sebebi ise yeni antivirallerin, sürekli virolojik yanıt oranının daha yüksek olması ve tedavi süresinin daha kısa sürmesidir. Türkiye'nin Avrupa ile Asya arasında bulunan coğrafi konumu nedeniyle afyon üretiminde Güney-Batı Asya'nın lider olması gibi bazı riskler bulunmakta olup, Avrupa ve Türkiye'de enjeksiyon uyuşturucu kullanımında artış eğilimi vardır. Dolayısıyla damar içi ilaç kullanımı halk sağlığı için önemli bir tehdittir ve aynı zamanda sağlık harcamaları için devlete ekstra bir yük oluşturmaktadır. Enjeksiyon uyuşturucu kullanımına bağlı bir diğer sağlık sorunu da iğne paylaşımından kaynaklanan HIV ve HCV gibi bulaşıcı hastalık riskinin artmasıdır. PWID'ler arasında HCV yaygınlığının Türkiye dahil birçok ülkede genel nüfustan önemli ölçüde daha yüksek olduğu bildirilmektedir, çünkü bu popülasyondaki hastalığın dinamiğini modellemek, HCV'nin bulaşmasını tahmin etmek için kilit bir faktördür. Çalışmada iki modelleme tipi kullanılmıştır biri Bernoulli Süreç modeli, diğeri ise kompartıman modellidir. Bernoulli süreç modeli statik bir modellemedir ve bu modelleme ile Hepatit C virüsünün iğne ile uyuşturucu kullanan kişilerde iletim temas oranı hesaplanmıştır. Hesaplanan iletim temas oranı ile enfeksiyonun gücü parametresi hesaplanmıştır. Hesaplanan bu parametre kompartıman modelde kullanılmıştır. Kompartıman model hastalık modelleme çalışmalarında çokça kullanılan bir dinamik model çeşididir. Kompartıman modeller toplumu homojen bölümlere ayırarak, zaman içinde hastalık evrelerini ve tahminini yapmak için kullanılır. Biz de çalışmamızda iğne ile uyuşturucu kullanan bireyleri homojen kompartımanlara ayırarak, hastalığın topluluk içindeki ilerlemesini 2019- 2029 yılları arasında tahmin ettik. Bu kişilerin hasta olup olmamasına, hasta ise hastalığın hangi aşamasında olduğuna, tedavi aşamasındaki hastaların hangi evrede tedavi aldıklarına, iyileşmiş bireyler olmasına göre homojen kompartımanlara ayırdık. Tanı ve tedavi oranı yok, az tanı ve tedavi oranı, orta tanı ve tedavi oranı, yüksek tanı ve tedavi oranı olmak üzere dört farklı senaryo oluşturulmuştur. Kurulan modelimizi, tanı ve tedavi oranına göre dört farklı senaryo oluşturarak tanı ve tedavi oranın etkinliğini gösteren sonuçları karşılaştırdık. Hepatit C hastalığının prevalansı, insidansı yıllara göre hesaplanmıştır. Modelimizde kullanılan popülasyon kompartımanları arasındaki geçişleri tanımlayan parametrelerimiz hakkında duyarlılık analizi yapılmıştır. Parametrelerin hastalığın prevalansı üzerinde ne kadar etkiye sahip olduğu hesaplanmıştır. Bu hesaplamalar parametrelilerin alabileceği maksimum ve minimum değerler üzerinden yapılmıştır. Bu değerler, bazı parametreler için literatürden tanımlanmıştır, bazı parametreler için parametrenin sahip olduğu değere, değerinin artı yüzde 20 si eklenerek maksimum değer, eksi yüzde 20 si eklenerek minimum değer belirlenmiştir. Her bir parametrenin diğer parametreler sabit tutularak, Hepatit C prevalansı üzerindeki etkisi hesaplanarak, en fazla etkiye sahip parametreler belirlenmiş ve bu etki diyagramlarla gösterilmiştir. Türkiye'de Hepatit C tedavisinde kullanılan doğrudan etkili antivirallerin ücreti sosyal güvenlik kurumu tarafından karşılanmaktadır. Hepatit C tedavisi gören kişiler, doğrudan etkili antivirallerin ücreti dışında, test maliyeti ve kronik Hepatit C'nin sebep olduğu ciddi karaciğer hastalıklarının ücreti de göz önünde bulundurulmuştur. Kompartıman modelimizin verdiği sonuçlar ışığında iğne ile uyuşturucu kullanan kişiler arasındaki yayılımının maliyet etkinliği analizi yapılmıştır. Hepatit C hastalığının tedavi maliyetleri literatürden araştırılıp, günümüz maliyetini hesaplayabilmek için, sağlık sektöründeki enflasyon hesaplanmıştır. Sağlık sektöründeki enflasyon hesabı ile Hepatit C tedavisinin maliyetleri belirlenmiş, uygulanan dört farklı tanı ve tedavi senaryolarının maliyetleri hesaplanmış ve maliyetlerinin farklılıkları üzerinde tartışılmıştır. Sağlıkta ve Tıpta Maliyet-Etkililik Paneli'nin önerdiği gibi, maliyetler ve sağlık çıktıları %3 indirim oranı ile iskonto edilir. Bu sayede her ilgili yılın günümüzdeki maliyeti hesaplanarak, aynı zeminde karşılaştırmak mümkün olmuştur, Tanı ve tedavi yok senaryosu, zayıf tanı ve tedavi senaryosu ve orta tanı ve tedavi senaryosu için toplam tedavi maliyeti giderek artmıştır. Tanı ve tedavi oranındaki artış aynı zamanda Hepatit C tedavi maliyetini de arttırmıştır. Ancak orta tanı ve tedavi senaryosundan yüksek tanı ve tedavi senaryosuna geçilmesiyle maliyet tasarrufu sağlandığı sonuçlarla gösterilmiştir. Salgının 2019- 2029 yılları arasındaki maliyeti hesaplandıktan sonra tanı ve tedavi senaryolarının insan yaşamı üstündeki etkisini ölçebilmek için Kaliteye Ayarlı Yaşam yılı (QALY), her senaryo için ayrı ayrı hesaplanmıştır. QALY tedavinin etkinliği ölçmekle birlikte, kısıtlı sağlık harcamalarını en etkin şekilde kullanabilmek için hem karar vericiler hem de politika yapıcılar tarafından kullanılmaktadır. QALY değerleri literatürde çoğu hastalık için çeşitli anket çalışmaları ve tıbbi çalışmalarla hesaplanmaktadır. Biz de iğne ile uyuşturucu kullanan kişiler arasındaki Hepatit C hastalık evreleri ve diğer kompartıman bölümleri için literatürden ilgili oldukları QALY değerlerini tanımladık. Bu değerleri kullanarak, modelimizin çıktıları kullanarak dört farklı senaryo için QALY değerlerine 2019-2029 yılları arasında her yıla göre hesapladık. Ayrıca maliyet hesabında olduğu gibi, QALY değerini zamana, yüzde 5 ve yüzde 3 iskonto değerleriyle şimdiki zamana çektik. Dört farklı tedavi senaryosu için 10 yıllık bir süre boyunca HCV insidansı ve yaygınlığı ve bunlarla ilişkili maliyet ve sağlık sonuçları belirlendikten sonra, artan maliyet-etkililik oranı hesaplandı. Artımlı maliyet etkinlik oranı (ICER), müdahalenin etkililiğinin birim başına maliyetinin bir ölçüsüdür. Bu çalışmadaki tedavi senaryoları birbirinden tamamen farklı senaryolar olmasından ziyade artan müdahaleler olduğundan, ICER'ler sonraki en iyi senaryolar için hesaplandı. Teşhis ve tedavi oranında artan artış ile her senaryonun ICER değerleri karşılaştırıldı. Maliyet-etkililik analizi sonuçlarına göre, yüksek teşhis ve tedavi senaryosunun, ortam tanı ve tedavi senaryosuna kıyasla maliyet tasarrufu sağladığı gösterilmiştir. Tedavi seviyesi 0'dan düşük senaryoya çıkarıldığında 1 QALY elde etmenin maliyeti 20.790 USD olarak bulundu. Sonuç olarak, tanı ve tedavi oranının düşük kaldığı senaryoda Hepatit C enfeksiyonu prevalansının yüksek kaldığı gösterilmiştir. Beklendiği gibi, tanı ve tedavi oranı arttığında HCV insidansı azaldı. Ancak yüksek bir teşhis ve tedavi oranı elde edilse bile, çalışma sonuçlarımız Dünya Sağlık Örgütü'nün 2030 yılında Hepatit C virüsünü ortadan kaldırma hedefinden uzak olduğumuzu göstermektedir. HCV nedeniyle yüksek tedavi ve bakım maliyetlerini düşürmek için ve HCV'nin yayılmasını önlemek ve halk sağlığına daha iyi ulaşmak için analizimiz, HCV pozitif hastalara teşhis koymanın ve onları DAA'larla tedavi etmenin önemli olduğunu gösterdi. Önümüzdeki 10 yıl içinde, Türk sağlık sistemine önemli bir yük bindirmekten kaçınmak için, HCV tanı ve tedavi oranlarını artırmaya yönelik ek çabalar uygulanmalıdır. Bu konunun önemi ve bu çalışmada sunulan sonuçlar, halk sağlığı politika yapıcılarına ve karar vericilere yardımcı olma potansiyeline sahiptir.

Özet (Çeviri)

Humanity has struggled with infectious diseases that cause epidemics throughout history. Infectious diseases, which are a prevalent topic nowadays, are one of the leading causes of death. In addition, outbreaks and epidemics could lead to morbidity, economic crisis and disruption to many sectors such as agriculture, tourism, entertainment, retail and transportation. Hepatitis B, Hepatitis C, Ebola, HIV, SARS, COVID 19, plague, and many epidemic diseases have killed millions of people. Many infectious diseases, particularly emerging diseases such as COVID 19 have no available treatment and/or vaccination. Other than vaccination and treatment, there could be other prevention methods for infectious diseases. To understand the disease and take action according to the disease plays an essential role in preventing it. Mathematical models have been used to understand the spread of the disease and to analyze the best methods to prevent it. In this study, we proposed a mathematical modeling of Hepatitis C transmission and progression for 15- 64 years old people who injects drugs (PWID) population in Turkey. Before developing the mathematical model of Hepatitis C transmission, it is essential to analyze the characteristics of the infectious disease, such as the transmission routes and disease stages. Hence, general information about Hepatitis C disease, its characteristics, and transmission routes are explained in this study. Hepatitis C (HCV) virus is a blood-borne virus. Transmission routes are divided into three categories: intravenous drug use, unsafe therapeutic injections, and blood transfusion. Hepatitis C virus is a silent and fatal disease because it does not show symptoms for many years. There are two phases of the HCV disease; acute, and chronic Hepatitis C. The acute stage lasts for six months. Patients with Hepatitis C virus in their blood after six months are defined as chronic Hepatitis C. HCV is a fatal infection because it can lead to severe liver diseases such as cirrhosis, decompensated cirrhosis and hepatocellular carcinoma. There is no vaccine for HCV, however there are available treatment regimes. Due to Turkey's geographical location that is between Europe and Asia, there are some risks, such as South-West Asia being the leader in opium production, and there is an increasing trend in injection drug use in Europe and Turkey. Thus, intravenous drug use is an important threat to public health and it is also an extra burden on the state for health expenditures. Another health issue related to injection drug use is increasing risk of infectious diseases such as HIV and HCV due to needle sharing. HCV prevalence among PWID is reported to be significantly higher than general population in many countries including Turkey, as a result modeling the dynamic of the disease in this population is a key factor to estimate the transmission of the HCV. Two modeling types are used in the study, one is the Bernoulli Process model, and the other is compartmental modeling. The Bernoulli process model is static, and with this model, the HCV transmission contact rate of injection drug use was calculated. The force of infection was calculated using the transmission contact rate. The compartmental model is a type of dynamic model that is widely used in disease modeling studies. Compartmental models divide the population into homogeneous compartments to predict disease transmission over time. Our study aims to estimate the progression of the disease among PWID between 2019 and 2029. Four different scenarios were analyzed, and these are no diagnosis low diagnosis and treatment rate, medium diagnosis and treatment rate and high diagnosis and treatment rate. Prevalence and incidence of hepatitis C disease were calculated for all scenarios over a ten-years period. Outputs of the scenarios were compared to show the effectiveness of the diagnosis and treatment rate. Sensitivity analysis has been performed on the model parameters that determined transitions between compartments in our model to observe which parameters have the most significant influence on the health outcomes such as the prevalence of the disease. The one-way sensitivity analysis was conducted for only one scenario, which is medium diagnosis and treatment rate. Range of parameters have been obtained from the medical literature, patient data and census data. In Turkey, the government provides health care through the social security institution. Direct-acting antivirals that are used in the treatment of hepatitis C are included in the reimbursement for the patients with Hepatitis C. In addition to the cost of direct-acting antivirals, test costs and severe liver diseases caused by chronic Hepatitis C should be taken into consideration for people who receive hepatitis C treatment. We used published literature for the treatment cost of HCV, inflated with medical consumer price index (CPI) to 2020 US dollars to calculate present cost of the treatment. Costs of Hepatitis C treatment were updated in the model, the costs of four different diagnosis and treatment scenarios were calculated, and the total cost of the scenarios was compared to each other. As suggested by the Panel on Cost-Effectiveness in Health and Medicine, costs and health outcomes are discounted with % 3 discount rate. After calculating the cost of the Hepatitis C treatment between 2019 and 2029, the Quality-Adjusted Life Year (QALY) was calculated separately for each scenario to measure the impact of diagnosis and treatment scenarios on human life. While QALY measures the effectiveness of treatment, it is used by both decision-makers and policy-makers in order to use limited health expenditures in the most efficient way. QALY values are calculated by various questionnaire and medical studies for many diseases. We obtained the corresponding QALY values from the literature for HCV stages and other compartments. Using these values, we calculated total expected QALY values for four different scenarios for 2019-2029. Similar to cost as recommended, we have discounted QALY values with a 3 % discount rate. After determining HCV incidence and prevalence over a 10-years period for four different treatment scenarios and their associated cost and health outcomes, the incremental cost-effectiveness ratio was calculated. Incremental cost-effectiveness ratio (ICER) is a measure of per-unit cost of the intervention's effectiveness. Since treatment scenarios in this study were not mutually exclusive but rather incremental interventions, ICERs were calculated for the next best scenarios. With an incremental increase in diagnosis and treatment rate, ICER values of each scenario was compared. Based on the results of cost-effectiveness analysis, the high diagnosis and treatment scenario was shown to be cost-saving compared to the medium diagnosis and treatment scenario. The cost of gaining 1 QALY when increasing treatment level from 0 to low scenario was found to be 20,790 USD. In conclusion, it has been shown that the prevalence of Hepatitis C infection remains high in the scenario where the diagnosis and treatment rate remain low. As expected, HCV incidence decreased when diagnosis and treatment rate increases. However, even if a high diagnosis and treatment rate is achieved, our study results suggested that we are far from the World Health Organization's goal, which is eliminating the Hepatitis C virus in 2030. In order to decrease high treatment and care costs due to HCV, and to prevent the spread of HCV and to better achieve public health, our analysis showed that it is important to diagnosis HCV positive patients and treat them with DAAs. In the next 10 years, additional efforts to increase HCV diagnosis and treatment rates should be implemented to avoid placing a substantial burden on Turkish health system. The significance of this issue and results presented in this study have the potential to help public health policymakers and decision-makers.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    619947

    Analysis and evaluation of the performance of alternative reimbursement agreements with a payer perspective

    Alternatif geri ödeme anlaşmalarının performansının ödeyici kurum bakış açısıyla analizi ve değerlendirmesi

    OKAN ATALAY

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    Eczacılık ve FarmakolojiYeditepe Üniversitesi

    Radyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜZEYYEN NAZLI ŞENCAN

  2. Tez No

    334222

    Kronik hepatit B hastalarında antiviral tedavi stratejilerinin maliyet etkililik analizi

    Cost effectiveness analysis of antiviral treatment strategies in patients with chronic hepatitis B

    ALİ TARHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    BiyoistatistikAnkara Üniversitesi

    Biyoistatistik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERDAL KENAN KÖSE

  3. Tez No

    203871

    Naiv kronik hepatit B hastalarında lamivudin ve adefovir dipivoksil monoterapilerinin maliyet-etkinlik açısından değerlendirilmesi.

    Evaluation of lamivudine and adefovir dipivoxil monoterapies from cost-effectiveness point of view in naive patients with chronic hepatitis B.

    HAKAN ERAYDIN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon HastalıklarıDicle Üniversitesi

    Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KEMAL ÇELEN

  4. Tez No

    847061

    Kronik hepatit B'li hastalarda yapılan karaciğer biyopsileri ile noninvaziv fibrozis belirteçlerin retrospektif karşılaştırılması

    Comparison of liver biopsies with noninvasive fibrosis markers in patients with chronic hepatitis B: A retrospective study

    BURAK CELALEDDİN KORKMAZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    GastroenterolojiBursa Uludağ Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELİM GÜREL

  5. Tez No

    870695

    Karaciğer fibrozisinin değerlendirmesinde difüzyon ağırlıklı sanal Manyetik Rezonans Elastografi ve Ultrason Elastografi

    Evaluation of liver fibrosis diffusion weighted virtual Magnetic Resonance Elastography and Ultrasound Elastography

    MUSTAFA ARDA ONAR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Radyoloji ve Nükleer TıpOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Radyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET SELİM NURAL

Geri Dön