Çocukların tüketici olarak sosyalizasyonu sürecinde sosyalleşme aracıları, bezdirme gücü ve ebeveyn satın alma davranışı ilişkisi
An investigation of relationship among socialization agents, pester power and parental purchasing behavior in the process of children's consumer socialization
- Tez No: 666234
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA DEMİRCİ OREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Çocuklar alışveriş sırasında kullanacakları bilgi ve davranışları tüketici olarak sosyalizasyon süreci içinde öğrenirler. Bu süreç bireysel faktörler, sosyalleşme aracıları, öğrenme modelleri ve bunlar sonucunda çocukta oluşan davranışlardan meydana gelir. Tüketici sosyalleşmesi olarak da ifade edilen tüketici sosyalizasyonu sürecinde en etkili unsurun sosyalleşme aracıları olduğu ve bu sürecin değişik sosyal ortamlarda çocuğun aile, akranlar, kitle iletişim araçları gibi sosyalleşme aracılarıyla etkileşimi sonucunda oluştuğu kabul edilmektedir. Çocuklar tüketici olma sürecinde daha çok ailelerinden etkilenmekte, tüketimle ilgili beceri ve tutumları ebeveynleri aracılığıyla edinmektedir. Ebeveynler bir yandan çocukların tüketim davranışlarını belirlemede etkili bir aracı iken, aynı zamanda çocuklarının etkisi altında kalarak satın alma davranışı gerçekleştiren bireylerdir. Kitle iletişim araçları da çocukların sosyalleşmesinde en az aileler kadar etkilidir. Kitle iletişim araçlarında yayınlanan programlar ve reklamlar sayesinde çocuklar daha fazla tüketim davranışı öğrenmektedirler. Bu noktada özellikle çocuklara yönelik gıda reklamlarının rolü büyüktür. Son yıllarda çocuklara yönelik reklamların çoğu, kalorisi yüksek ve besin değeri düşük olan gıda ürünlerini içeren televizyon ve çevrimiçi reklamlardan oluşmaktadır. Bu reklamların özellikle küçük yaştaki çocukları savunmasız hale getirdiği, çünkü televizyon ve çevrimiçi reklamların ikna edici amacını anlamak için bu yaştaki çocukların bilişsel becerilere sahip olmadıkları görülmektedir. Dolayısıyla, medyada yayınlanan gıda reklamlarının etkisi altında doğrudan alım gücüne sahip olamayan küçük çocukların, özellikle kalorisi yüksek ancak besin değeri düşük gıdalara yönelik satın alma taleplerinde ebeveynlerine bezdirme gücü uyguladıkları da yaygın görülen bir davranıştır. Çocukların tüketici sosyalleşmesi süreci boyunca medya etkisine ailelerin ne şekilde arabuluculuk edecekleri ve çocuklarının satın alma taleplerinde uyguladıkları bezdirme gücüne nasıl karşılık verecekleri ebeveynlik tarzına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu tez çalışmasında, çocukların kalorisi yüksek ancak besin değeri düşük ve genellikle abur cubur gıdalar olarak bilinen paketli gıdalara yönelik geliştirdiği bezdirme gücünde ebeveynlik tarzları ve medyanın rolü ebeveyn arabuluculuğu ile ilişkilendirilerek incelenmiştir. Aynı zamanda bezdirme gücünün ebeveyn satın alma davranışına etkisi de incelenmiştir. Araştırma kapsamında hem nitel hem de nicel araştırma yöntemlerine başvurulmuştur. Öncelikle 5-8 yaş aralığında çocuğu olan 20 anne ile derinlemesine görüşmeler yapılmış, daha sonra 360 anneye yüz yüze yöntem ile anket çalışması uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde betimleyici analiz, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışmada ulaşılan sonuçlara göre; aktif ve kısıtlayıcı medya aracılığı ebeveynlik tarzlarına göre farklılık göstermektedir. İlgi düzeyi yüksek (demokratik ve izin verici) annelerin ilgi düzeyi düşük annelere (otoriter ve ihmalkâr) kıyasla medya içerikleri ve reklamlar konusunda çocuklarıyla iletişim kurma konusunda daha istekli oldukları görülmektedir. Benzer şekilde demokratik, otoriter ve izin verici annelerin ihmalkâr annelere kıyasla medya içeriğine yönelik daha fazla kısıtlama koyduğu görülmektedir. Çocuklarına aktif biçimde aracılık eden ebeveynler medya içerikleri ve reklamlar hakkında konuşup tartışmayı tercih ederken; kısıtlayıcı biçimde aracılık edenler ise içeriklere ve reklamlara ne derece maruz kalındığını kontrol etme ve sınırlama yöntemine başvurmaktadırlar. Her iki yöntemin de çocukların reklamı yapılan ürünlere yönelik satın alma isteklerinde anneleri üzerindeki bezdirme gücünü azalttığı bulunmuştur. Ayrıca, çocukların geliştirdiği bezdirme gücünün ebeveynlik tarzları ile ilişkili olduğu, otorite düzeyi düşük olan annelerin yüksek olan annelere kıyasla çocukları tarafından daha fazla baskı altında tutulduğu gözlemlenmiştir. Son olarak, çocuklardaki bezdirme gücünün ebeveyn satın alma davranışı ile ilişkili olduğu, bu gücün etkisi altında kalarak çocuklarının talep ettikleri paketli gıdaları ebeveynlerin satın aldıkları belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
During consumer socialization process young people acquire skills, knowledge and attitudes that they will use while shopping. This process contains individual factors, socialization agents, learning models and behaviors that occur as a result of those. Consumer socialization in young people takes place after they start interacting with socializing agents; family members, peers, and mass media in different social settings. The most effective mediators in this process are considered as socializing agents. Children while becoming consumers acquire skills and attitudes about consumption through their parents. Hereof parents are acting as an effective tool in determining consumption behaviors of their children; although family members' purchasing behavior is also under the influence of their children. Therefore, consumer socialization process has to be examined with parental styles in order to understand attitudes and behaviors of parents who are actively participating in the process. Studies observing parental styles show that most of the consumption patterns are acquired in early stages of life as they are resulted from the interactions that took place between children and mothers. Hence, compared to the other family members mothers are more likely to adopt the active parental roles. However, mass media is also as effective as families in socializing process of children. Thanks to the programs and advertisements broadcasted in the mass media, children are able to learn more about consumption behavior each and every day. Food advertisements especially the ones targeting children play an important role in consumer behavior. Unfortunately, latest food and beverage marketing trends show that advertisements targeting children mostly feature high-calorie, low-nutrition food products. They seem to influence children, particularly the ones aged between two to eleven since cognitive skills which are essential to understand the persuasive purpose of television and online advertising are not developed until the age of twelve. Under the influence of food advertisements children start nagging their parents into buying junk food (high-calorie foods with low-nutritional value such as snacks) as they do not have direct purchasing power. That's why it is assumed that how families mediate media influence, respond the pressure exerted by their children and their purchase demands will vary according to the parenting styles. In this study, the role of media and the parenting styles in the pester power which is developed by children for junk food were investigated by relating to parental mediation. In addition, the effect of pester power on parental purchasing behavior was determined. Both qualitative and quantitative research methods were applied for this research. The qualitative research design included in-depth interviews held with 20 mothers of children ages five-eight. The qualitative research design included a survey aimed at 360 mothers with different demographic characteristics. The analyses are composed of descriptive analyses, univariate analysis of variance (ANOVA), correlation analysis and simple linear regression analysis. Results of the study show that; two types of media mediation style that have identified in literature so far; active and restrictive mediation styles will differ according to the parenting styles. The parental styles can be determined in four categories in line with nurturing and authoritarianism levels of the parents. Mothers with high nurturing levels (democratic and permissive) usually talk to their children about media content and advertisements while the ones with low nurturing levels (authoritarian and negligent) do not. Democratic, authoritarian and permissive mothers tend to put more restrictions about media content compared to the negligent ones. Parents who actively mediate will prefer to talk and discuss about media contents and advertisements whereas the ones who mediate in a restrictive way will prefer controlling and limiting. As a result, both methods are found to reduce pester power which is also related to parenting styles. It can be said that mothers with low authority were more suppressed by their children than the authoritarians. Finally, it was determined that the pester power of child has an impact on parental purchasing behavior.
Benzer Tezler
- Çocukların tüketici olarak sosyalizasyonunda internetin rolü: Gıda sektörü web siteleri üzerine bir çözümleme
The role of internet on sosyalization of children as consumers: An analysis of food industry web sites
HATİCE SÜMERYA DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halkla İlişkilerGazi ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEN ÖZGEN
- Çocukların tüketici olarak sosyalleşmeleri ve bu sosyalleşme sürecinde ailenin rolüne yönelik bir araştırma
The consumer socialization of children and a study about the role of the family in this process
SERAP YÜCEL
- Çocukların tüketici olarak sosyalleşmesinde internetin rolü
Role of internet in children's socialization as a consumer
AFİFE ESİN DALĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İşletmeSüleyman Demirel Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İRFAN ATEŞOĞLU
- Çocukların çevre bilinçli tüketici olarak sosyalleşmesinde annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının rolü
The role of child rearing attitudes of maternal on the socialization as a environment conscious consumer of children
SEZEN BOZYİĞİT
- Anne-baba-çocuk ilişkisinin çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi üzerindeki etkisinin incelenmesi
An investigation of influence of parent-child relationship on socialization of children as a consumer,
ÖZLEM ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ev EkonomisiHacettepe ÜniversitesiAile ve Tüketici Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ÖZTOP