Sovyet Dönemi öncesinde ve Sovyet Döneminde Özbekistan'da eğitim
Система образования, существовавщая в узбекистане до советского периода и в советский период / совет мезгилине чейин жана совет доорунда өзбекстандагыбилим берүү / Education in Uzbekistan before the Soviet era and during the Soviet Period
- Tez No: 667769
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YUNUS EMRE GÜRBÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Bu çalışma, günümüzde Özbekistan'ın yer aldığı topraklarda Rus Çarlığı döneminde başlayan ve SSCB döneminde değişerek devam eden eğitim politikalarının tarihini konu almaktadır. Burada, eğitimin halkların kimliklerinin oluşmasında önemli bir role sahip olduğu gerçeğinden hareketle, bu coğrafyada Çarlık ve Sovyet dönemlerinde uygulanan eğitim politikaları anlaşılmaya ve anlatılmaya çalışılmıştır. XIX. yüzyılın başlarında imparatorluklardan ulus devletlere geçilirken, birçok sömürge imparatorluğunun kontrolü altındaki halkları kontrollü ve sistemli bir şekilde kültürel olarak dönüştürmek etmek için eğitimden faydalandığı bilinen bir durumdur. Bu bağlamda günümüzde Özbekistan'ı oluşturan topraklarda yaşamış ve yaşayan halkların bugün daha derinlemesine anlaşılabilmesi için eğitim tarihine bilimsel bir gözle bakılması gereklidir. Bu sayede, günümüzde bu coğrafyada yaşayan halklarla daha yakın ilişkiler kurmak mümkün hale gelecektir. Türkistan coğrafyasına yönelik çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada ise, Çarlık Rusya'sı ve SSCB döneminde günümüzde Özbekistan'ı oluşturan coğrafyadaki eğitim hayatı ve ilgili dönemlerde uygulanan eğitim politikaları ile eğitimin hedefleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.“Sovyet Dönemi Öncesinde ve Sovyet Döneminde Özbekistan'da Eğitim”isimli bu çalışmada ilgili coğrafyadaki halkların aldıkları eğitim aracılığıyla geçirdiği süreçler incelenerek, giriş bölümü hariç dört bölümde tez çalışması ortaya konulmuştur. Birinci bölümde Cedit, Medrese ve Rus-Tuzem okullarının amaçları ve müfredatına değinilmiş, kaynaklardaki bilgiler değerlendirilmiş, kaynaklar ışığında bu coğrafyada eğitimin rolü ve önemi açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Rusya'da yaşanan Bolşevik İhtilali ve günümüzde Özbekistan'ın yer aldığı Maveraünnehr bölgesine etkisi ele alınmıştır. Burada, ihtilalin sebepleri, ihtilalcilerin amaçları ve ihtilalin Maveraünnehr bölgesinde nasıl karşılandığı gibi konular açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde SSCB'deki eğitim sistemi dönemlere göre incelenmiştir. Bu bölümde ilgili dönemlerde yaşanan siyasi değişim ve uygulanan sosyo-kültürel politikalar ile SSCB'deki eğitimcilerin ve pedagogların konuyu aydınlatan çalışmalarına yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise, üçüncü bölümde SSCB için kullanılan dönemlendirmeye göre, ilgili dönemlerde Özbekistan SSC'deki eğitim politikalarına değinilmiştir. Bu bölümde ideolojinin etkisiyle genç nesillerin eğitimi, şeklen milli içerik olarak sosyalist eğitim sistemi ve dönemlere göre ülkedeki eğitimin sorunları ve bulunan çözümlere değinilerek Sovyet ideolojisine uygun, yeni nesillerin yetiştirilmesinde eğitimin rolü gösterilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the history of education in Turkestan, where the closest relatives of the Turks of modern Turkey are living. In this paper, it has been attempted to examine not only the history of education, but also to understand and explain the educational policy of Tsarist Russia and the Soviet Union in relation to the Turkic peoples in the territory of Turkestan. It is an inescapable fact that education plays a very important role in shaping people's identity and self-awareness. As at the beginning of the 19th century Empires were being transformed into nation states, many colonial Empires systematically carried out the controlled assimilation of peoples through education. In this context, for a deeper understanding of the Turkic peoples who lived earlier and now are living on the territory of Turkestan, it is necessary to look at the history of education in this region from a scientific perpective, which . Thus, if we look at it from a scientific point of view, we can establish closer relations with the Turkic peoples living on the territory of Turkestan. Quite a lot of research has been devoted to the Turkestan region. In this study, it has been attempted to reveal the educational life in the Turkestan region, as well as to tell about the goals of educational policy pursued by the Russian authorities during the reign of the Tsarist Russia and the Soviet Union. In this work, about the educational activities in the Uzbek SSR, the educational processes of the Turkic peoples in the territory of the Turkestan region were considered, which were disclosed in three chapters of the dissertation, with the exception of the introduction. The first chapter reviewed the goals and curricula of Jadid schools, madrasas, and Russian-native schools, and assessed the information in the sources. In the light of these sources, an attempt was made to reveal the importance and role of education in the Turkestan region. The second chapter deals with the topic of the Bolshevic revolution that took place in the Russian Empire and Turkestan. Thus, an attempt was made to cover such issues as the impact of the Bolshevic revolution on the Russian Empire and Turkestan, the causes of the revolution, the goals of the revolutionaries, as well as how the inhabitants of the Turkestan region reacted to these events. In the third chapter, issues related to education policy in the Uzbek SSR were discussed, and an attempt was made to reveal the importance and role of education. This chapter covers such issues as the ideology of education, the education of young generations, the socialist education system in terms of the formation of national in form socialist in content, as well as problems and solutions in the field of education in the state by year. Бул изилдөөдө азыркы Өзбекстандын аймагында Орус падышачылыгынын тушунда башталган, СССР доорунда улантылган билим берүү саясатынын тарыхына орун берилди. Билим берүү элдин өздүгүн аңдап билүүсүндө маанилүү ролго ээ экендигин эске алуу менен, бул аймактагы Падышалык Россиянын жана Советтер Союзунун тушунда жүргүзүлгөн билим берүү саясатын түшүнүү жана түшүндүрүүгө аракет жасалды. XIX кылымдын баш чендеринде империялар улуттук мамлекеттерге айланып, көптөгөн колониялдык империялар өздөрүнө баш ийген элдерди көзөмөлдөө жана системалуу түрдө маданий аң-сезимин өзгөртүү үчүн билим берүүнү курал катары колдонушкандыгы белгилүү. Буга байланыштуу азыркы Өзбекстандын аймагында буга чейин жашап келген жана учурда жашап жаткан элдерди тереңден түшүнү үчүн агартуу тарыхына илимий көз менен кароо зарылдыгы туулууда. Мунун натыйжасында аталган аймакта жашаган элдер менен дагы жакын мамиле курууга мүмкүнчүлүк түзүлөт. Түркистан аймагы боюнча көптөгөн изилдөөлөр жүргүзүлгөн. Ал эми бул изилдөөдө Падышалык Россия жана Совет бийлиги учурунда Өзбекстандын аймагындагы билим берүү жана ошол доордун билим берүү саясаты аркылуу агартуунун максаттарын түзүүгө аракеттер башталган.“Совет мезгилине чейин жана Совет доорунда Өзбекстандагы билим берүү”аттуу бул изилдөөдө Өзбекстандын аймагындагы элдердин билим алуусундагы болуп өткөн процесстер иликтенип, киришүү бөлүмүнөн сырткары диссертацияда төрт бөлүм орун алды. Биринчи бөлүмдө жадид, медресе жана орус-тузем мектептеринин максаттары жана окутуу программасы тууралуу маалыматтар берилди, булактык материлдар колдонулду, тарыхый-архивдик документтердин жардамы астында аталган аймактагы билим берүүнүн ордун жана маанисин талдоого аракет жасалды. Экинчи бөлүмдө Падышалык Россиядагы Октябрь революциясы жана анын Мавереннахрга болгон таасири тууралуу кеп козголду. Бул жерде революциянын себептери, революционерлердин максаттары жана революциянын Мавереннахр аймагында кандай маанайда кабыл алынгандыгы сыяктуу темаларды аныктоого аракеттер жасалды. Үчүнчү бөлүмдө Совет доорундагы билим берүү системасы мезгилдерге карап иликтенди. Бул бөлүмдө доордун саясий өзгөрүүсү жана жүргүзүлгөн социо-маданий саясаттар менен бирге Совет өлкөсүндөгү мугалимдердин, педагогдордун аталган тема боюнча изилдөөлөрүнө орун берилди. Төртүнчү бөлүмдө, жогоруда сөз кылынган мезгилдерде Өзбек ССРиндеги билим берүү саясаттары айтылып өтүлдү. Бул бөлүмдө идеологиянын таасири астында жаш муундардын билим алуусу, формасы жагынан улуттук маанидеги деп эсептелген социалисттик билим берүү системасы жана мезгилдер боюнча өлкө ичиндеги агартуу көйгөйлөрү, бул көйгөйлөрдүн чечилиши менен бирге Советтик идеологияга ылайыктуу жаңы муундардын тарбияланышында билим берүүнүн ордун көрсөтүүгө аракеттер жасалды. Ачкыч сөздөр: Октябрь революциясы, Падышалык Россия, жадидчилер, билим берүү саясаттары, Өзбек ССРи, орус-тузем мектептери, Түркистан, СССР В данном исследовании основное внимание уделяется истории образовательной политики, проводимой на территории, где расположен современный Узбекистан, которая была начата в период царской России и была продолжена в период СССР, с внесением значительных изменений. В данном исследовании, исходя из того факта, что образование играет важную роль в формировании идентичности народов, была предпринята попытка понять и объяснить образовательную политику, примененную в данной географии в период царской России и в Советское время. Всем известно, что при переходе от империального к национальному типу государства, который имел место в начале XIX века, многие колониальные империи использовали образование в целях контролируемого и систематического культурного преобразования народов, которые находились под их контролем. В связи с чем, для того, чтобы глубже понять людей, которые жили и по сей день живут на территории, которая сегодня составляет территорию современного Узбекистана, взглянуть на историю образования необходимо с научной точки зрения. Таким образом, можно будет построить более тесные взаимоотношения с людьми, которые в настоящее время проживают на данной территории. По Туркестанскому краю проводились различные исследования. В настоящем исследовании мы попытались раскрыть образовательную жизнь, существовавшую в географии, в которой в настоящее время расположен современный Узбекистан, в период царской России и во время СССР, а также политику в сфере образования, которая была применена в вышеуказанные периоды, и цели данных образовательных политик. В настоящем исследовании, посвященном на тему «Система образования, существовавшая в Узбекистане до советского периода и в советский период» были изучены процессы, происходящие между народами, живущими в вышеуказанной географии, посредством полученного ими образования, и полученные результаты были представлены в четырех главах настоящей диссертации, за исключением части Введения. В первой главе рассматриваются цели и учебные программы школ «Седит», «Медресе» и «Русско-Туземских школ», анализируется информация, содержащаяся в источниках, а также была предпринята попытка объяснить роль и значение образования в жизни данного региона в свете имеющихся ресурсов. Во второй главе рассматривается Октябрьская революция, произошедшая в России и ее влияние на регион Мавераннахра, где сегодня расположен современный Узбекистан. В данной главе была предпринята попытка выяснить причины революции, цели революционеров и то, как революция была встречена в регионе Мавереннахра. В третьей главе, система образования, существовавшая в СССР, изучается по периодам. Также в данной главе рассмотрены политические изменения и социокультурная политика, произошедшие в указанные периоды, представлена информация об исследованиях и работах, выполненных Советскими педагогами по рассматриваемой теме . В четвертой главе, в соответствии с периодизацией, определенной и примененной в третьей главе для обозначения периодов, охваченных СССР, рассмотрена образовательная политика, осуществленная в Узбекской ССР в вышеуказанные периоды. Также в данной главе были обсуждены вопросы, касающиеся воспитания молодого поколения под влиянием идеологии, национальной по форме и социалистической по содержанию системы образования, проблем образования, возникшие в стране в определенные периоды и путей их решения, а также была предпринята попытка показать роль образования в воспитании нового поколения в соответствии с советской идеологией. Ключевые слова: Октябрьская революция, царская Россия, джадиты, образовательная политика, Узбекская ССР, русско-туземские школы, Туркестан, СССР
Benzer Tezler
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- L'instrumentalisation de l'énergie dans la politique étrangère Russe et ses effets sur la politique énergétique de l'Union Européenne
Rus dış politikasında enerjinin araçsallaşması ve Avrupa Birliği enerji politikasına etkileri
ZEYNEL KILINÇ
Yüksek Lisans
Fransızca
2013
EnerjiGalatasaray ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ARDA
- Rusya şarkiyat araştırmalarında tasavvuf
Sufism in Russian oriental studies
ANAKHANIM AHADOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM DEMİRLİ