Çağdaş oryantalist düşüncede kıraat olgusu: The Encyclopaedia of the Qur'ân örneği
The notion of qiraat in contemporary orientalist thought: The Encyclopaedia of the Qur'ân example
- Tez No: 668331
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EMİN MAŞALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kur'an, Kıraat İlmi, Çağdaş Oryantalizm, Encyclopaedia of the Qur'ān, Mushaf, Kur'an'ın Tilaveti, Kur'an Kıraat ve Tilaveti ve Sosyal İslami Hayat, Qur'ān, The Science of Qiraat, Contemporary Orientalism, Encyclopaedia of the Qur'ān, Mushaf, Orthography, The Recitation of the Qur'ān, The Qur'ānic Recitation and the Social Islamic Life
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
Bilindiği üzere kıraat olgusu en genel tanımıyla Kur'an-ı Kerîm kelimelerinin okunuş keyfiyetlerini ifade etmekle beraber Kur'an'ın Mushaf ve kitabet boyutunu da içeren bir genişliğe sahiptir. Bu yönüyle kıraat olgusu bahis konusu edildiğinde hem Kur'an lafızları üzerinde nüzul döneminde varlık kazanan okuyuş farklılıklarını, hem Kur'an elfazının Arap dilinin fonetik özelliklerine göre telaffuz edilip seslendirilmesini, hem de Kur'an kelimelerinin Mushaftaki kitabet durumlarını akla getiren geniş bir alana işaret edilmiş olmaktadır. İslam düşünce geleneğinde anılan alanlarda, kıraat olgusunun içeriğini oluşturan, erken dönemlerden itibaren hatırı sayılır bir bilgi birikimi ve edebiyatının oluştuğu bilinmektedir. Oryantalizm olarak ifadelendirilen Batı merkezli İslam çalışmalarının mihver başlıklarından birinin Kur'an olduğu bariz ortada olan bir husustur. Aynı zamanda oryantalist çevrelerin yürüttüğü Kur'an merkezli çalışmalar içinde kıraat konusunun önemli bir yer tuttuğu da bilinmektedir. Bu durum son dönem oryantalist Kur'an çalışmaları için de geçerlidir. İşte bu tez, son dönem oryantalist Kur'an çalışmalarının belki de en kapsamlı ürünü olan“The Encyclopaedia of the Qur'ān”isimli eser çerçevesinde oryantalist yaklaşımın kıraat tasavvurunu bütün boyutlarıyla ele almayı amaçlamakta, bunun yanısıra bu çağdaş oryantalist tavrın klasik oryantalist yaklaşımla örtüştüğü ve ayrıştığı yerlerin tesbitini ve İslamî tasavvur cephesinden eleştirel bir tahlil yürütmeyi hedeflemektedir. Böyle olduğu içindir ki çalışmada kıraat konusuna içerik teşkil eden kıraat farklılıkları ile Kur'an'ın tilavet ve kitabet boyutları çerçevesinde bir inceleme yürütülmüş ve bu konularla alakalı“The Encyclopaedia of the Qur'ān”da serdedilen izah ve açıklamalar ile bunları ürün veren tasavvur ve perspektifin tayinine çalışılmıştır. Giriş bölümünde çalışmanın içeriği, kaynak, yöntem, hedef ve bölümleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. İlk bölümde, gerektiğinde İslamî yaklaşım ile kıyaslanarak, ansiklopedi maddelerinde yer aldığı şekli ile oryantalist düşüncede Kur'an tarihi ve Kur'an'ın metni özelliklerine dair yaklaşımlar nüzul dönemi ve sonrasını esas alan kronolojik sıra ile ele alınmıştır. Kur'an'ın metinleşme tarihinde Hz. Ebubekir dönemi cem ve Hz. Osman dönemi istinsâh faaliyeti, Kur'an'ın şekli yapısında meydana gelen gelişmeler, Kur'an lisanı olması dolayısıyla Arapça'nın Kur'an öncesi konumu ile irtibatı bağlamında Kur'an dilinin değerlendirilmesi, sûre ve âyet tertibi ile Kur'an'daki yabancı kelimelere dair oryantalist yaklaşım verilmeye çalışılmıştır. Kur'an âyetlerinin Mushaf şeklinde iki kapak arasında yazılmasının tarihi seyrine dair oryantalist yaklaşım tezin ikinci ana bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölümde nüzul dönemi ve hemen sonrası (sahabe dönemi) erken dönem Mushaf veya Kur'an'ın yazılı olduğu materyal, Osman Mushafları ve müteakip gelişmeler ile modern dönemdeki matbu Kur'an basımlarına dair alt başlıklar belirlenmiştir. Mushaf kitabeti ve okumayı kolaylaştırıcı işaretlerin tarihi gelişiminin oryantalist metinlerde ele alınış şekli ise ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Üçüncü bölüm, Kur'an kelimelerinin telaffuz ediliş keyfiyetini inceleyen ilm-i kıraat ve Kur'an tilaveti konularına hasredilmiştir. Bu kısımda Kur'an ve kıraat irtibatı üzerinde durulmuş; ilm-i kıraat ve tecvid ilminin tedvin döneminden itibaren gelişim aşamaları ile bu alandaki belirleyici müellifler ve eserleri ele alınmıştır. Kıraat ilminin kavramsal ve aktüel çerçevesini belirleyen ilk dönem çalışmalarını müteakip gelişen devasa literaratürün yanı sıra Kur'an'ın tilaveti ve sosyal hayat bağlantısının oryantalist değerlendirmede tuttuğu yer incelenmiştir. Sonuç bölümünde çalışmada ulaşılan neticelere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
As it is known, the phenomenon of qiraat, in its most general definition, expresses the conditions of reading the words of the Qur'ān, and has a width that includes the dimension of the Qur'ān as well as the Mushaf and the inscription. In this respect, when the phenomenon of qiraat is mentioned, it is pointed out that the differences in reading that existed in the period of the Qur'ānic revelation, the pronouncing and voicing of the Qur'ānic words according to the phonetic features of the Arabic language, and the inscriptions of the Qur'ānic words in the Mushaf. It is known that a considerable accumulation of knowledge and literature has been formed since the early periods in the mentioned areas, which constitute the content of the concept of qiraat in the Islamic tradition of thought. It is obvious that one of the pivotal titles of Western-centered Islamic studies called Orientalism is the Qur'ān. At the same time, it is known that the subject of recitation has an important place among the Qur'ān-centered studies conducted by orientalist circles. This is also true for recent orientalist Qur'ānic studies. This thesis aims to deal with all dimensions of the orientalist approach in the framework of the work titled“The Encyclopaedia of the Qur'ān”, which is perhaps the most comprehensive product of recent orientalist Qur'ānic studies, on the other hand, it aims to carry out a critical analysis from the Islamic viewpoint. This thesis aims to determine the approaches of contemporary orientalist studies on the historical formation and conceptual framework of the science of recitation of the Qur'ān in the context of the articles of“The Encyclopedia of the Qur'ān”. In the introduction part, general information about the content, sources, method and aim of the study is given. In the first part, studies and approaches on the history and the features of the text of the Qur'ān are discussed. These orientalist approaches are given in comparison with the Islamic sources when necessary. The periods and developments in the formal structure of the Qur'ān were also handled. The booking (Mushaf) period devoted to the examination of the formation history of the Qur'ān constitutes the second main part. It has been discussed how the materials written in the early period of the Qur'ānic text (Sahaba time) was taken in orientalist studies. Othman Mushafs and subsequent developments and the printed Qur'ān in the modern period were determined. The third part is devoted to the subjects of qiraat and recitation. The development stages of the scholarship from the early period and the authors/works are discussed. The gigantic literature that developed following the first period and its place in the orientalist evaluation were examined. In addition, the orientalist approach that the Qur'ān is the determining factor not only as meaning but also as recitation has been mentioned in the establishment of Islamic social life. The thesis was terminated by giving the results obtained in the study in the conclusion section.
Benzer Tezler
- Çağdaş oryantalizmin kıraat ilmine bakışı
Contemporary orientalist approach to the science of qiraat
MUHAMMED FATİH CESUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÖGE
- Koruma ve tarihsel açıdan idealleş[-tiril-]miş 'Türk evi'nin arkeolojisi: Osmanlı evinin fragmanları ve tipolojik elemanları
Archaeology of the idealized turkish house: Fragments and typlogical elements of the Ottoman house an evaluation from the perspective of conservation and history
UĞUR TUZTAŞI
Doktora
Türkçe
2009
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLGİ YÜCE AŞKUN
- Türkiye'de çağdaş siyaset düşüncesinde içselleştirilen oryantalist söylem: Abdullah Cevdet örneği
The interiorised orientalist discourse in contemporary political thought in Turkey: The example of Abdullah Cevdet
NİHAL PAKIRDAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Tarihİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLMİ KAÇAR
- Çağdaş oryantalistlerin biyografi çalışmalarında Hz. Muhammed Algısı Annemarie Schimmel, Maxime Rodinson, Anne-Marie Delcambre, Karen Armstrong, Lesley Hazleton örneği
Perception Of Mohamed İn The biography Of contemporary Orientalists Annemarie Schimmel, Maxime Rodinson, Anne-Marie Delcambre, Karen Armstrong, Lesley Hazleton forexample
SONER AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyografiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİT ÇİL
- Muhammed Abid el-Câbirîde din-akıl ilişkisinin epistemolojik analizi
The relationship of religion and reason, epistemological paradigms, contemporary Arabic-İslamic thought, Muhammed Abed Jabiri
MEHMET ULUKÜTÜK
Doktora
Türkçe
2013
DilbilimAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUHATTİN YAZOĞLU