Klasik Dönem İslam filozoflarının varlık hiyerarşilerinde cansızlar
The inanimate within the existence hierarchies of Muslim philosophers of Classical Period
- Tez No: 671537
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER BOZKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Bu tezde klasik dönem İslam filozoflarının varlık hiyerarşisinin en alt katmanında yer alan cansızlar, filozofların görüşleri etrafında çeşitli boyutlarda ele alınmıştır. Bu doğrultuda çalışma üç bölümden meydana gelmektedir. Tezin birinci bölümünde klasik dönem İslam filozoflarının varlık hiyerarşilerine dair teoriler ve temel ilkeler Fârâbî, İbn Sînâ, İhvân-ı Safâ ve İbn Rüşd'ün görüşleri çerçevesinde ortaya konmuştur. İkinci bölümde yine aynı filozofların cansızlar mertebesiyle ilgili olarak kullandıkları kavramlar, İslam filozoflarının ve Aristoteles'in değerlendirmeleri ışığında incelenmiştir. Böylece bu kavramların ele alınış şekilleri gözler önüne serilmiş ve ontolojik hiyerarşilerinde varlıkların anlaşılmasına yönelik bir zemin oluşturulmuştur. Tezin üçüncü ve son bölümünde ise klasik dönem İslam filozoflarının varlık hiyerarşilerinde ontolojik açıdan cansızlar tabakası ele alınmıştır. Bu bölümde öncelikle cansızların bulundukları ay altı âlemde yer alan varlıkların izahlarına ve kendi aralarındaki hiyerarşilerine yer verilmiştir. Hiyerarşide en alt tabakada yer alan cansızlar ise yapısal (basitlik-bileşiklik), nitelik ve etkinlik gibi açılardan ele alınarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak bu tezde cansızların ay altı âlemde dört unsurla iç içe veya onlarla bir arada yer aldığı; yapısal olarak basit ve bileşik özellikler sergiledikleri; nitelik açısından çeşitlilik gösterdikleri; hareket etme ve ettirme, faydalı veya zararlı olma (gıda, kimyasal ve psikolojik ilaç vs. açılardan), sevgi ve nefret besleme, ibadet etme, sihir ve büyü gibi yollarla doğaüstü güçler sergileme gibi özelliklere sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Özellikle Aristotles ve İhvân-ı Safâ'nın tespitleri doğrultusunda bazı cansızların bir tür ruh ve nefis sahibi oldukları şeklindeki verilere dayalı tartışmalar da yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the inanimate, which is settled at the lowest layer of the existence hierarchy enounced by Muslim philosophers of the classical period, are discussed from various aspects around the philosophers' views. In this direction, the study consists of three parts. In the first part of the thesis, theories and basic principles regarding the hierarchies of existence of classical Muslim philosophers are presented within the framework of the views of al-Farabi, Avicenna, Ikhwan al-Safa and Averroes. In the second part, the concepts used by the same philosophers regarding the level of the inanimate are examined in the light of the evaluations by Islamic philosophers and Aristotle. Thus, the ways in which these concepts are handled have been revealed and a basis intended for comprehension of the entities within the ontological hierarchy has been composed. In the third and last part of the thesis, the ontologically inanimate layer in the existence hierarchies of the classical period Muslim philosophers is discussed. In this section, first of all, the explanations of the beings in the sub-lunar realm where the inanimate are supposed to have located and their sui generis hierarchies among themselves are given. The non-living things, which existat the bottom of the hierarchy, have been tried to be revealed by considering them in terms of structural (simplicity-compositeness), quality and efficiency. As a result, in this thesis, it is stated that the inanimate beings are intertwined with or together with the four elements in the sublunar realm; they exhibit structurally simple and compound properties; they differ in terms of quality. It has been revealed that they have properties such as acting and moving, being beneficial or harmful (in terms of alimental, chemical properties and psychological medicines, etc.), loving and hating, worshiping, displaying supernatural powers through magic and sorcery. In particular, in line with the determinations of Aristotle and Ikhwan as-Safa, the study also covers discussions based on the data suggesting that the inanimate beings bear a kind of soul (ruh or nafs).
Benzer Tezler
- Klasik İslâm felsefesinde insan kavramı
The concept of human in classical Islamic philosophy
MUSTAFA VACİD AĞAOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
FelsefeBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR AYDINLI
- Klasik İslam ahlâk düşüncesinde kadın algısı
Women perception of classical Islamic morality thoughts
RUKİYE KIZILTUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBayburt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH KAYA
- Klasik dönem Mâtürîdî kelâmında duyum ve duyulurlar
Sense and sensible in the classical period of Mâturîdî kalam
SİBEL DİNÇASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN NEBİ GÜDEKLİ
- Klasik Dönem İslam felsefesinde kozmolojik argüman ve modern fizikteki gelişmeler
The cosmological argument in the Classical Islamic philosophy and the developments in modern physics
MEHMET MUSTAFA EVLİ
Doktora
Türkçe
2014
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEHRULLAH TERKAN
- Kindi, Razi ve Farabi'de çağdaş zihin felsefesi problemlerinin izleri
A research for the tracks of the problems of contemporary philosophy of mind in al-Kindi, Rhazes and al-Farabi
EBUBEKİR ALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
FelsefeNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ARICI