Geri Dön

Sirâceddîn El-Urmevî'nin Şerhu'l-İşârât Ve't-Tenbîhât'ı: bilgi teorisi açısından bir inceleme ve metin tahkiki

Sirâj Al-Din Al-Urmawî's Commentary On Al-Ishârât Wa't-Tanbîhât: an analysis from epistemological viewpoint and a critical edition

  1. Tez No: 674301
  2. Yazar: SAİM GÜNGÖR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN KUTLUER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 1128

Özet

Urmevî'ye göre nefs, insan bedeninin parçalarında doğal ve ihtiyarî hareketle tasarrufta bulunan bir cevherdir. İnsan bedenindeki idrak hadiseleri onun vasıtası iledir. Sirâceddîn el-Urmevî, bilginin ya tasavvur ya da tasdikten ibaret olduğu fikrine kaildir. Bilgi denilen olgu, insanda ya kavram şeklinde ya da bir yargı tarzında vuku bulmaktadır. Bilginin meydana gelmesinde Urmevî'ye göre nefsin hayal gücünden istifade edilir. Bilginin elde edilmesinde Urmevî, ikinci bir yol olarak sezgiyi (hads) zikreder. Sirâceddîn el-Urmevî'ye göre bizde mevcut olmayan bir bilgi, ancak bizdeki mevcut bir bilgi sayesinde elde edilir. Urmevî, bilginin zihin dışı âlem ile uygunluk içinde olması gerektiği kanaatindedir. Ona göre bilgi, zihin dışında yer alan bilgi objesi ile tam bir uyum içinde olmalıdır. Urmevî, bilginin bir suret olarak akılda hâsıl olması noktasında kesin ve net bir biçimde İbn Sînâ gibi düşünmektedir. O, bilginin nefsi nâtıka'da hâsıl olması noktasında bariz bir şekilde suretleri verenin (Vâhibu's-Suver/Cebrail) aktif ve başat bir rol oynadığı kanaatindedir. Urmevî, tıpkı İbn Sînâ gibi hem zorunlu bilgilerin hem de nazarî ve kesbî bilgilerin varlığına kaildir. Zorunlu ilk bilgiler, Sirâceddîn Urmevî'ye göre teorik (nazarî) bilgilere götüren vasıtalardır. Sirâceddîn el-Urmevî'yi aralarında burhan'ın da yer aldığı kıyas çeşitleri noktasında diğer düşünürlerden ayıran husus, onun kıyas türlerini altı çeşit olarak düşünmüş olmasıdır. Sirâceddîn el-Urmevî, zihnî varlığın tam bir soyutlama sonucu akıl tarafından husûle getirildiği kanaatindedir ve o, İbn Sînâ'yı izleyerek duyu idraki ile aklın idrakini kesin çizgilerle birbirinden ayırmaktadır. Sirâceddîn el-Urmevî, riyazetle kendini yetkinleştirmiş olan ârif-i mütenezzih'in ilham ve keşifle bilgiye ulaşabileceği kanaatindedir.

Özet (Çeviri)

According to al-Urmawî, the human soul is a incorporeal substance that controls the parts of human body through natural and voluntary movements. Events of sensual and intellectual perception happen via this essence. Sirâj al-Dîn al-Urmawî is convinced that knowledge is comprised of either conceptions or affirmations. The phenomenon of knowledge is realized either as a notion or judgement. In construction of knowledge, the imagination of the self is utilized, argues al-Urmawî. He adds that another means to acquire knowledge is intuition. A piece of knowledge/understanding we do not have is only possible to achieve through other pre-existing knowledge to which we already have access. In al-Urmawî's view, knowledge must be congruous with the universe outside the mind. To him, knowledge must correspond to the object to be known outside the mind. Urmawî is in certain and clear agreement with Ibn Sînâ n terms of knowledge appearing as a representation in the mind. He believes that in the way knowledge appears/comes into existence, the one who has given intellectual forms, Dator Formarum (Wâhib al-Suwar/ Jibrîl) plays an active and foremost role. Just like Ibn Sînâ, al-Urmawî is convinced on the existence of essential/prerequisite knowledge alongside theoretical and acquired knowledge. In Sirâj al-Dîn al-Urmawi's view, prerequisite knowledge is needed to reach theoretical knowledge. What distinguishes Sirâj al-Dîn al-Urmawi from other thinkers is that he enlists six different comparison tools including rational demonstration/al-burhân. He thinks that mental existence is brought into existence through abstractions of the mind and by following Ibn Sînâ, he distinguishes between senses and the rational perception clearly and with distinct lines. Sirâj al-Dîn al-Urmawî believes that the clear-minded scholar who has improved himself through practice and discipline of the self can reach knowledge through inspiration and discovery.

Benzer Tezler

  1. Kadı Siraceddin el-Urmevî'nin metafizik anlayışı ve 'Beyânû'l-Hakk' eserinin tahkiki ve incelenmesi

    The metaphysic understanding of Qadi Siraj al-Din Urmawi, and the critical edition of his work 'Bayân al-Haqq'

    NİLÜFER ÖZTÜRK KOCABIYIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM MARAŞ

  2. Kadı Siraceddin el-Ürmevi ve Metaliu'l-Envar (tahkik, çeviri, inceleme)

    Kadı Siraceddin el-Ürmevi ve Metaliu'l-Envar (edition, translation, critique)

    HASAN AKKANAT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET BAYRAKDAR

  3. Sirâceddîn Urmevî'de ulûhiyyet ve Fahreddîn Râzî eleştirisi

    Divinity according to Sirāj al-Dīn al-Urmawî and the criticism of Fakhr al-Dīn al-Rāzī

    ERKAN BAYSAL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN

  4. İşârât geleneği bağlamında tanım; Fahreddin er-Râzî ve Sirâceddin el-Urmevî örneği

    Definition in the context of tradition of Sharh al-Ishārāt; the example Fakhr al-Dīn al-Rāzī and Sirâj al-Din Urmavî

    FERHAT MENEKŞE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    FelsefeDicle Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NECMİ DERİN

  5. El-Fetâva's-Siraciyye adlı eseri çerçevesinde Ali b. Osman el-Ûşî'nin fıkıh ilmindeki yeri

    In the context of his work el-Fetava's-Siraciyye position of Ali b. Osman el-Uşî on the science of fiqh

    ZHARKYNBAİ SEBETOV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEMAL YILDIZ