1940-1950 arasında Türkiye'de kültür ve sanat
Cultur and art in Turkey between the years 1940-1950
- Tez No: 674646
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP YASA YAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: 1940'lı Yıllar Türkiye'si, II. Dünya Savaşı, CHP, Milli/Ulusal Sanat, Sanat Kurumları ve Etkinlikleri, 1940s Turkey, World War II, CHP, National Art, Art Institutions and Events
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 637
Özet
Bu çalışmada 1940'lı yıllar Türkiye'sinin kültür ve sanat ortamı, siyasi, sosyo-ekonomik gelişmeler ışığında mercek altına alınarak on yıllık bir dönemin dökümü yapılmıştır. 1940-1950 arasına denk gelen 10 yıllık dönem, İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığına ve CHP'nin iktidarda olduğu bir sürece karşılık gelmektedir. 1939-1945 yılları arasında yaşanan II. Dünya Savaşı, her ne kadar son ana dek savaş dışı tutumunu sürdürse de Türkiye'yi derinden etkilemiştir. Savaş ekonomisinin uygulandığı bu yıllarda toplumun eğitilmesi, kültür seviyesinin yükseltilmesi temel meselelerden sayılarak eğitim ve kültür alanında atılımlar yapılmıştır. Sanat, devlet tarafından desteklenmiş, büyük bir ilgiyle takip edilmiştir. Bilim, edebiyat ve sanat alanında koyduğu ödüllerle başarılı olan çalışmalar ödüllendirilmiştir. Devlet destekli sergilerinin yanı sıra sanatçı grup/birlik/cemiyetlerin sergileri, sanat eğitimi veren kurumların sergileri gibi pek çok sergi düzenlenmiştir. Sanat koruyuculuğunu üstlenen devleti yöneten erk, sergi açılışlarına katılarak halkın sanatla buluşmasına özendirici olmuştur. Özellikle 1932'den beri faaliyet gösteren Halkevleri ile Anadolu'nun pek çok yerinde sanat zevkinin aşılanması, yeni yeteneklerin keşfedilmesi, sanatçıların teşviki sağlanmıştır. Dönemin sanatçı yetiştiren tek kurumu olan Devlet Güzel Sanatlar Akademisi başta olmak üzere Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-iş Şubesi, Kız Sanat Okulları, Köy Enstitüleri ve Halkevleri ile toplumun geniş bir kısmında sanat bilgisinin çoğalması ve sanatın halk arasında yayılması için uğraş verilmiştir. II. Dünya Savaşı'nın da etkisiyle içe kapanmanın ve ulusal sanata dönüşün yaşandığı bu yıllarda milli/ulusal sanat tartışmaları hız kazanmış, sanat ortamında sanatın temsil sorunu, sanatçının devlet ve özel sermayedeler tarafından desteklenmesi, sergi mekânlarına duyulan ihtiyaç, sanat eleştirisi ve eleştirmen sorunu, eski-yeni sanat tartışmaları gibi konu ve tartışmalar gündemi belirlemiştir. Sanatçı grup/dernek/birliklerinin etkin olduğu bu süreçte süsleme sanatları ve el sanatları önem kazanarak millî motifler resmin içine sokulmuş; sanatçılar İstanbul temelli konu repertuvarından uzaklaşarak Anadolu gerçeğine ve insanına odaklanmıştır.
Özet (Çeviri)
The cultural and artistic milieu of the 1940s Turkey was evaluated in the light of political, socioeconomic advancements, and a ten-year period was covered in this study. The period between the years of 1940-1950 corresponds to İsmet İnönü's presidency and a period when the Republican People's party (CHP) was in power. The World War II, which took place between the years of 1939 and 1945, had a profound impact on Turkey, despite the fact that it maintained its non-combatant stance until the very end. Educating society and raising the cultural level were regarded as the most important issues during the years when the war economy was implemented and significant advances were made in the fields of education and culture. The government sponsored art and followed it with great enthusiasm. Successful works in science, literature, and art were awarded. Numerous exhibitions have been organized by various institutions and artistic formations, in addition to the government-sponsored exhibitions. The statesmen who attended the exhibition openings encouraged the general public to come in contact with art. Efforts were made to increase knowledge of art and promote it across society, initially with the State Academy of Fine Arts, which was the only institution training artists at the time, and with the Gazi Education Institute Department of Art, the Girls' Art Schools, Village Institutes, and Community Centers. The discussions on national/public art gained momentum during these years, when introversion and a return to national art were felt as a result of World War II. The agenda has been set by topics such as the issues of art representation in the art milieu, private and governmental financial support for artists, the necessity for exhibition venues, the issues of art criticism and critics, and old-new art debates. Decorative arts and handicrafts acquired prominence throughout this period, in which artist groups/associations/unions were engaged. National motifs were integrated in the paintings and the artists shifted their attention away from subject repertoire centered around Istanbul and toward Anatolian realities and people of Anatolia.
Benzer Tezler
- İstanbul'da günlük yaşam sahnelerinin Türk resim sanatına yansımaları
Reflections on the Turkish painting art of daily life scenes in Istanbul
EVREN KARAYEL GÖKKAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN
- 1950-1960 yılları arasında Türkiye'de resim ve çoksesli müzik alanlarında geleneksel kaynaklara yönelimler
Recourse to traditional sources in painting and music areas in Turkey between 1950-1960
AYŞE HANDE ORHAN
- Çok partili hayata geçiş sürecinde Türkiye'de müzik algısı ve müzik dergileri(1946-1950)
Music perception and music magazines in Turkey during the transition to multi party system (1946-1950)
ESRA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MüzikAdnan Menderes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLŞEN İNCE ERDOĞAN
- 1960-1970 yılları arasında Türkiye'de resim sanatı ve müzik alanında sosyal realizm
Social realism on the art of painting and music between 1960-1970 in Turkey
MAKBULE SELİN MİLLİ
Doktora
Türkçe
2014
Güzel SanatlarPamukkale ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN HANCIOĞLU