Mikromobilite kavramının dil ve kullanımda anlamlandırılması:Elektrikli scooter üzerine bir çalışma
Making sense of micromobility in language and in use: A study on electric scooters
- Tez No: 676701
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ÇELİKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Günümüzde şehirlerde artan insan ve araç nüfusu nedeniyle şehirler ulaşım hizmetlerinin düzgün işleyişini sağlamakta zorlanmaya başlamıştır. Bu aşamada birçok farklı modun ortak kullanımını sağlayan mikromobilite kavramı, esnek alternatifler sunarak ve toplu taşıma sistemleri ile entegrasyon sağlayarak ulaşımda önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Mikromobilite araçlarının dünyadaki ve Türkiye'deki en popüler ve yaygın örneklerinden biri elektrikli scooter'lardır. Ancak bu mikromobilite araçlarının gündelik yaşamlarımıza çok hızlı bir şekilde girmiş olmasından ve sürekli gelişmelerinden dolayı getirdiği potansiyeller ve problemler, şehirlere ve ulaşıma entegrasyonu henüz tüm boyutlarıyla detaylı olarak ele alınamamıştır. Bu doğrultuda, bu tez kapsamında, gündelik yaşamlarımıza henüz yeni girmiş olan, elektrikli scooter uygulamaları ve mikromobilite kavramı, kullanıcı odaklı tasarım çerçevesinden ele alınarak, dildeki ve kullanım sırasındaki anlamlarına dair bütüncül bir değerlendirme yapılmış ve mevcut durum tasvir edilmiştir. Kullanıcı odaklı tasarım çerçevesinde gerçekleştirilen bu çalışma kapsamında, kullanıcıların deneyimlerini düşünce ve duygu boyutunda açığa çıkarmayı, yorumlamayı ve anlamlandırmayı sağlayan nitel yöntemler kullanılmıştır. Bu doğrultuda örtülü gözlem, cultural probes ve yarı yapılandırılmış görüşme olmak üzere üç farklı araştırma yöntemi kullanılarak metodolojik üçgenleştirme sağlanmış ve toplanan veri, araştırmacı ve katılımcının davranışsal etkenlerinden bağımsızlaştırılmıştır. Alan çalışmasının ilk aşaması olarak konuya hâkim olabilmek ve konu hakkındaki çeşitlenen veriyi görebilmek için örtülü gözlem yöntemi kullanılmıştır. İkinci aşamasında, kullanıcı odaklı tasarımda yenilikçi bir veri toplama yöntemi olarak değerlendirilen cultural probes yöntemi kullanılarak kullanıcılarının kendi deneyimlerinden iç görüler elde edilmiştir. Alan çalışmasının üçüncü ve son aşamasında ise, araştırma odağında daha spesifik konuları ele alabilmek için nitel araştırmalarda en yaygın kullanılan yöntemlerden biri olan yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi uygulanmıştır. Bu çalışmada ağırlıklı olarak, sözel veri elde edildiği için öncelikle tüm veriler yazılı metin haline getirilmiş ve sonrasında elde edilen bu yazılı veri nitel içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca, çalışma verilerin çok fazla miktarda metin ve görsel içermesinin yanında gözlem içermesinden dolayı, etnografik içerik analizi yöntemi kullanılarak, kategorilerle olduğu kadar anlatı tanımlarıyla da çalışılmış ve ancak kullanıcılar tarafından tanımlanabileceği varsayılan durumlara, ortamlara, kullanımlara, görüntülere, anlamlara da odaklanılmıştır. Bu doğrultuda, alan çalışmasının ilk aşamasını oluşturan örtülü gözlem yöntemi ile toplanan görsel ve metin içerikli veriler tematik olarak kategorize edilmiştir. Daha sonrasında, elde edilen bu tematik çıktılar, kavram odaklı araştırma sorularının belirlenmesini sağlamış ve alan çalışmasının ikinci basamağını oluşturan cultural probes çalışmasının bu kavram odaklı araştırma soruları etrafında tasarlanmasını sağlamıştır. Aynı şekilde, cultural probes çalışmasının sonucunda netlik kazanan kavramsal kategoriler, son aşama olan yarı yapılandırılmış görüşme sorularının yapılandırılmasında ve analiz aşamasındaki ana kategorilerin belirlenmesinde önemli rol oynamıştır. Bu strateji ile, halihazırda önemli olduğu bilinen konular iyice ortaya çıkarılmış ve ana kategorilere dönüştürülmüştür. Son aşamada ise, alt kategoriler, birebir görüşmeler sonucunda elde edilen verilerin incelenmesiyle oluşturulmuştur. Bu şekilde, veriye dayalı alt kategoriler oluşturulması ile birlikte tüm çıktılar çalışmaya dahil edilmiş, kavrama ve veriye dayalı çıktıların çapraz kontrolü sağlanmıştır. Üç farklı veri toplama yöntemiyle gerçekleştirilen alan çalışmalarındaki bulguların yorumlanması ve literatür ışığında değerlendirilmesi ile birlikte sonuçlar; kullanıcı, ürün, servis, çevre ve altyapı şeklinde dört farklı bağlamda elde edilmiştir. Sonuçlar bütüncül olarak değerlendirildiğinde, öncelikle, elektrikli scooter'ın gündelik yaşam içerisindeki yerinin anlaşılmasında kültürün çok önemli olduğu, dildeki ve kullanım sırasındaki anlamların kültüre bağlı olarak değiştiği ve tasarlanan nesneyi de dönüştürdüğü görülmüştür. Bunun yanında, elektrikli scooter kullanımı ile ilgili olarak farklı mekanlarda, farklı amaç ve beklentilerin önceliklendiği; kullanıcıyı motive eden ve kısıtlayan etkenlerin kullanım aşamalarına göre değiştiği ve tüm bu etkenlerin etkileşimin sürdürülebilirliği için kritik olduğu görülmüştür. Ek olarak, bu çalışma kapsamında kişisel ve paylaşımlı elektrikli scooter'ların karşılaştırılması odak nokta olmasa da kişisel ve paylaşımlı olma durumunun getirdiği kavramların davranışsal boyutta değerlendirilmesinin sistem sürdürülebilirliği için önemli bir çıktı olacağı görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma, scooter'ın gündelik yaşamımızda varlığını sürdürebilmesi için; dilde, kullanımda ve kültür içerisinde kendine nasıl yer bulduğunun anlaşılması ve bu anlamının sistemin tüm paydaşlar ile birlikte derinlemesine yeniden yorumlanması gerektiğini ortaya çıkarmıştır.
Özet (Çeviri)
The increasing population of people and vehicles in cities result in the lack of proper functioning of transport services. Hence, the concept of micromobility, which provides the shared use of many different modes, has started to play an important role in transportation by providing flexible alternatives and integration with public transportation systems. Electric scooters have become one of the most popular and common examples of these micromobility vehicles in the world. Considerations on the relationship of mobility with public space and city planning, and developing strategies and guidelines for urban sustainability have led to the wide spread of micromobility vehicles such as electric scooters. However, our conception of these micromobility vehicles is still developing and, these vehicles' potential, problems and their integration into cities and transportation have not been discussed in detail yet. A literature review on electric scooters within the scope of micromobility demonstrates that the subject has been examined from various perspectives such as sustainability, traffic, transportation, infrastructure, urbanism and environmental planning, tourism, politics, media, health, safety, technology and electronics. However, in the field of design, studies on micromobility are relatively limited and not prioritized. Moreover, compared to Europe and America, micromobility concept and its applications are new in Turkey. Within the scope of this thesis, the concept of micromobility is explored with a user-centred design framework by focusing on the meanings of the electric scooter in language and in use in Turkey. In this context, the interactions of users with electric scooters were examined through narratives, metaphors, and stories that give how users conceptualize and use this product. This thesis is structured in six main sections: In the first section, the aim and scope of the study is given. In the second section, the concept of micromobility and electric scooter applications are explained in detail, through a literature review. In addition, a review on the user-centred design literature is presented within the scope of this section. In the third section, the chosen data collection methods are explained with their advantages and disadvantages. In the fourth section, the empirical study is described with particular distinctions on the variety of data collection methods and processes. In the first stage of the empirical study, unobtrusive methods were utilized to collect diversified data on the subject. In the second phase, the cultural probes method, which is considered as an innovative data collection method within the user-centred design, was used to obtain insights from the users' own experiences. In the third and final stage of the empirical study, the semi-structured interview method, which is one of the most widely used methods in qualitative research, was applied to address more specific topics in the research focus. Utilizing different methods, namely unobtrusive methods, cultural probes and semi-structured interviews enabled interpreting and making sense of the experiences of the users in depth. Moreover it provided triangulation of data so that the subject could be examined from different perspectives. In the fifth section, first, chosen methods of analysis are explained. As a result of the analysis, the findings are classified and interpreted in three parts. In the analysis process, primarily all the verbal data were converted into text. Afterwards, textual data were analyzed by using the qualitative content analysis method. In addition, the ethnographic content analysis method was used since the data included a large amount of visuals and observations. In this way, it also provided to focuse on particular situations, environments, uses, images, meanings that can only be defined by users. Visual and textual data collected through the unobtrusive observation method, were categorized thematically. Afterwards, these thematic outputs provided the determination of concept-driven research questions and initiated the cultural probes study, which is the second step of the field study. Likewise, the concept-driven categories that became clear as a result of the cultural probes study played an important role in structuring the semi-structured interview questions and determining the main categories in the analysis phase. With this strategy, important issues were tried to be revealed based on what is already known and, these were converted into main categories. In the last stage, subcategories were formed by examining the data obtained as a result of interviews. In this way, by creating data-driven sub-categories, all outputs were included in the study, while cross-checking the concept-driven and data-based outputs. In the conclusion section, findings which are obtained from three different data collection methods were interpreted in the light of the literature in order to understand how electric scooters found and maintains their place in language, in use and culture. To summarize the results of meaning in use; it is revealed that electric scooters are not only used for transportation but also associated with entertainment, relaxation and staying in the moment. In this sense, concerning the use of electric scooters, different purposes and expectations are prioritized in different environments. Moreover, the interaction with the scooter starts with motivations such as exploration, adventure and sports. In this sense, factors that motivate and restrict the user can vary according to the usage stages and, all these factors are critical for the sustainability of the interaction between user and product. Although the comparison of personal and shared electric scooters is not the focus of this study, it is revealed that the behavioural evaluation of these two situations can be an important output for system sustainability. On the other hand, to sum up the results of the meaning in language, while the user's expressions that refer to analogy revealed the close links about the product; use of rhetoric expressions enabled the more broad and abstract connections. In addition to the use of rhetoric in expressions; humorous approaches such as self-mocking and mock of the product in the experience of using electric scooters also provided important insights about the motivations of the user, the points where she/he saw himself and the product as missing, and disappointments. For new products like electric scooters, it is important to reveal and analyze the overlapping and divergent links in the categories referenced by the users, for identification of new product and mapping the meaning. At this point, it should be taken into account the meanings of products in language and in use change depending on the individual and cultural contexts, as seen in this study. At last, this research which was conducted to understand the meaning of electric scooters in our daily life; references a wider point than its own meaning by providing a baseline to envisioned the micromobility's potential which is a new element for our daily life.
Benzer Tezler
- E-scooter paylaşım uygulamalarının sürekli kullanım niyetini etkileyen faktörlerin modellenmesi
Modeling of factors affecting continuous use intention of e-scooter sharing apps
HÜSEYİN TANSU YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEZİ ÇEVİK ONAR
- Examining the factors leading to the use of e-scooters in the context of micromobility
Mikromobilite kapsamında e-scooter kullanımında rol oynayan faktörlerin incelenmesi
MUSTAFA MERT FİL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Kamu YönetimiMarmara Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAŞKIN DİRSEHAN
- Two novel MCDM approaches PODER and V-PARS: Evaluating micromobility modes in Paris and Istanbul
İki yeni ÇÖKV yaklaşımı PODER ve V-PARS: Paris ve İstanbul'da mikromobilite modlarının değerlendirilmesi
ESRA ÇAKIR
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGalatasaray ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH ÇAĞRI TOLGA
- COVID-19 pandemisinin kentsel ulaşımda mikromobiliteye etkisi
The impact of the COVID-19 pandemic on micromobility in urban transportation
DİLEK KESER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMÜR KAYGISIZ
- Mikro-hareketlilik bağlamında paylaşımlı e-skuter sistemlerinin kent içi ulaşımdaki yerinin irdelenmesi
Examination of the place of shared e-scooter systems in the context of micromobility in urban transportation
BÜKRE KESİM ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
UlaşımYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU