Öğretmen adaylarında temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ile akademik erteleme arasındaki ilişkide sosyal medya bağımlılığının aracı rolünün incelenmesi
Investigating the mediating role of social media addiction between basic psychological needs satisfaction and academic procrastination in prospective teachers
- Tez No: 676787
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH SÜRÜCÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Akademik erteleme, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu, sosyal medya bağımlılığı, Academic procrastination, basic psychological needs satisfaction, social media addiction
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının temel psikolojik ihtiyaçlarının doyumu ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkide sosyal medya bağımlılığının aracı rolünü incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu, uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiş 2020-2021 eğitim öğretim yılında Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesinin farklı anabilim dallarında öğrenim gören 647 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada demografik bilgiler için Kişisel Bilgi Formu, öğrencilerin akademik erteleme davranış düzeylerinin belirlenmesi için Akademik Erteleme Ölçeği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumunun ölçülmesi için İhtiyaç Doyumu Ölçeği ve sosyal medya bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi için ise Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde Doğrulayıcı Faktör Analizi, Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Korelasyon Katsayısı, Basit Aracılık Testi ve Bootstrap Yöntemi kullanılmıştır. Doğrulayıcı Faktörü Analizi için LISREL 8.8; Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Korelasyon Katsayısı için SPSS 18 programlarından; Basit aracılık testi ve Bootstrap için de SPSS'in PROCESS makrosundan yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının okudukları bölümü isteyerek tercih etme/etmeme durumuna göre farklılaştığı görülmüştür. Okuduğu bölümü isteyerek tercih etmeyen öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışını daha fazla gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarında cinsiyet, sınıf düzeyi ve okudukları bölüme göre ise anlamlı bir farklılaşma görülmemiştir. Öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışları ile temel psikolojik ihtiyaçların doyumu arasında negatif yönlü düşük düzeyli; sosyal medya bağımlılığı ile pozitif yönlü düşük düzeyli anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ile sosyal medya bağımlılığı arasında da düşük düzeyli negatif yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Ek olarak temel psikolojik ihtiyaçların doyumunun akademik ertelemeyi ve sosyal medya bağımlılığını negatif yönde; sosyal medya bağımlılığının da akademik ertelemeyi pozitif yönde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının temel psikolojik ihtiyaçlarının doyumu ile akademik ertelemeleri arasındaki ilişkide sosyal medya bağımlılığının kısmi aracılık rolünün olduğu da saptanmıştır. Yapılan Sobel Testi ve Bootstrap Analizi sonucunda saptanan aracılık rolünün anlamlı olduğu anlaşılmıştır. Aracılık analizi bulguları, temel psikolojik ihtiyaçların doyumunun azalmasının, sosyal medya bağımlılığı aracılığı ile akademik erteleme davranışını artırabildiğini göstermektedir. Araştırmanın bulguları alan yazındaki bilgiler doğrultusunda tartışılmış ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the mediating role of social media addiction between basic psychological need satisfaction and academic procrastination in prospective teachers. The method of study was the relational survey model. The study group of this research, which was selected by a convenient sampling method, consists of 647 prospective teachers studying in different departments of Adıyaman University Faculty of Education in the 2020-2021 academic year. In the study, Personal Information Form was used for demographic informations; Academic Procrastination Scale was used to determine the level of prospective teachers' academic procrastination behaviour; Needs Satisfaction Scale was used to measure basic psychological needs satisfaction, Bergen Social Media Addiction Scale was used to measure level of social media addiction. Confirmatory Factor Analysis, Independent Sample t-Test, One Way Variance Analysis (ANOVA), Pearson Correlation Analysis, Simple Mediation Analysis, and Bootstrap Analysis were used to analyze data. LISREL 8.8 was used for Confirmatory Factor Analysis, SPSS 18 was used for Independent Sample t-Test, One Way Variance Analysis (ANOVA), Pearson Correlation Analysis, and PROCESS macro used for Simple mediation and Bootstrap Analysis. The findings indicate that prospective teachers' academic procrastination behavior differs significantly according to choosing departmant willingly/not situations. It was concluded that the preservice teachers who did not choose their department willingly showed more academic procrastination behavior. There was no significant difference in the academic procrastination behaviors of teacher candidates according to gender, grade level, and the department they studied. There was a low negative correlation between prospective teachers' academic procrastination behaviors and basic psychological needs satisfaction; a positive low-level significant relationship was found with social media addiction. It has been observed that there is a low-level negative significant relationship between basic psychological needs satisfaction and social media addiction. In addition, basic psychological needs satisfaction is negatively predicted academic procrastination and social media addiction positively; it was concluded that social media addiction predicted academic procrastination positively. In addition, it has been determined that social media addiction has a partial mediating role in the relationship between the prospective teachers' basic psychological needs satisfaction and their academic procrastination. As a result of the Sobel Test and Bootstrap Analysis, it was understood that the mediating role determined was significant. Mediation analysis findings show that decreased basic psychological needs satisfaction can increase academic procrastination behavior through social media addiction. The findings of the research were discussed in line with the information in the literature, and various suggestions were made.
Benzer Tezler
- Psikolojik ihtiyaçlara duyarlı öğretim stili ile özerklik, öz yeterlik ve mesleki doyum arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of relationship between need supportive teaching style and professional satisfaction, autonomy, self efficacy
GÜLÇİN ULUKULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖNER USLU
- Öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri kullanım niyetlerinde duyguların ve temel psikolojik ihtiyaçların rolü: Teknolojinin kabulüne motivasyonel bir yaklaşım
The role of emotions and basic psychological needs in pre-service teachers' intention to use information technologies: A motivational approach to the acceptance of technology
FERHAN ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF LEVENT ŞAHİN
- Öğretmen adaylarının algıladığı özerklik yeterlik ve ilişkili olma: Yaratıcı drama atölyelerinin kullanıldığı bir öz belirleme uygulaması
Autonomy, competence and relatedness perceived by teacher candidates: A self-determination practice using creative drama
MERVE GÜL SEÇGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞÜKRAN CALP
- Exploring preservice science teachers' energy conservation behavior through motivation, psychological needs and attitude: further supported with their awareness
Fen bilgisi öğretmen adaylarının enerji tasarrufu davranışlarının motivasyon, psikolojik ihtiyaçlar ve tutum aracılığı ile incelenmesi: dahası farkındalıkları ile desteklenmesi
BİRGÜL ÇAKIR YILDIRIM
Doktora
İngilizce
2017
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜL YILMAZ TÜZÜN
- Fostering pre-service science teachers' self determined motivation toward environment through satisfaction of three basic psychological needs
Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik özerk benlik motivasyonlarının psikolojik temel ihtiyaçlarının karşılanması yolu ile geliştirilmesi
GÜLİZ KARAARSLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiFen ve Matematik Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA SUNGUR
PROF. DR. HAMİDE ERTEPINAR