Muhammed Ahmed Bin Abdullah ve Sudan Mehdîlik Hareketi'nin doğuşu
Muhammad Ahmad Bin ʿabdallah and The Birth of The Sudan Al-mahdist movement
- Tez No: 677075
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA EKİNCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Muhammed Ahmed bin Abdullah, Sudan Mehdîlik Hareketi, Sûfî Hareket, Mehdîlik, Sudan, Muhammad Ahmad ibn ʿAbd Allāh, Sudan Mahdīst Movement, Sūfī Movement, Al-Mahdiyyah, Sudan
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Bu tezde, Muhammed Ahmed bin Abdullah ve onun liderliğinde ortaya çıkan Sudan Mehdîlik Hareketi'nin doğuşu incelenmektedir. On dokuzuncu yüzyılda İslâm coğrafyasının birçok yerinde sömürgeci devletlere karşı irili ufaklı birçok isyan hareketi ortaya çıkmıştır. 1881 yılında Mısır Hidivliğine bağlı Sudan'da ortaya çıkan dinî temelli bu hareketin hangi temellere dayandığı sorusuna cevaplar aranmaktadır. Mehdî Hareketi, Müslüman Dünyası'nda özellikle de Doğu Afrika'da önemli etkiler bırakmıştır. Sıradan bir Müslüman ailede doğan ve sonrasında aldığı dinî eğitimle kendine has bir söylem geliştiren Muhammed Ahmed, yaşadığı coğrafyada büyük bir üne kavuşmuştur. Ortaya attığı dinî söylemlerine müteakip siyasî söylemleriyle de Sudan'da bulunan yabancı güçlere karşı güçlü bir muhalefet oluşturmuştur. Tezde, Mehdîlik Hareketi'nin temelini oluşturan mehdîlik inancının, İslam dinindeki dayanakları ve bazı Müslüman âlimler nezdinde bulduğu karşılık araştırılmaktadır. Muhammed Ahmed'in mehdiliğini ilan etmesine neden olan saikler ve bütün bunların temelinde yer alan Sudan'ın dinî-siyasî yapısı incelenmektedir. Muhammed Ahmed'in liderliğindeki sufî hareketin, önce askerî bir güce sonra da büyük bir devlete dönüşmesine kadar olan sürecin nasıl bir ortamda ve ne şartlarda gerçekleştiği, Mehdîlik Hareketi'nin ortaya çıktığı Sudan toplumunun dinî-ictimaî hayatına tesirleri ayrıca anlatılmaktadır. Muhammed Ahmmed'in, mehdî sıfatı ile Sudan toplumunun dinî-ictimaî yapısına yaptığı müdahaleler ve bu müdahalelerin etkisi işlenmektedir. Ayrıca, Muhammed Ahmed'in başlattığı hareketin devletleşme süreci ve onun vefatından sonra da hareketin başına geçen Abdullah Teâyişî'nin içine girdiği mücadelelerin de üzerinde kısaca durulmaktadır. Muhammed Ahmed'in fikirleri üzerinde inşa edilen hareketin onun vefatından sonraki dönemlerde maruz kaldığı fikrî yumuşamalar üzerinde de durulmaktadır. Bu çalışma, günümüz Sudan'ında etkileri halen devam eden Muhammed Ahmed ve Sudan Mehdîlik Hareketi'ni tasvirî bir yöntem takip ederek inceleyip bu konudaki literatüre katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, Muhammad Ahmad bin ʿAbd Allāh and the birth of the Sudan Al-Mahdist Movement, which was emerged in the leadership of Abd Allah, are analyzed. In the 19th century, many rebellious movements emerged against the colonist states in various parts of Islamic geography. Sudan Al-Mahdīst Movement, which emerged as a religious one in Sudan, a part of Khediviate of Egypt in 1881, and the bases of the movement are studied in the study. The Mahdīst Movement had profound effects on Islamic geography, particularly East Africa. Muhammad Ahmad, born in an ordinary Muslim family, has developed an idiosyncratic discourse with the help of Islamic education and managed to gain great fame in his region. He formed a powerful opposition against the foreign actors in Sudan via his political discourses as well as religious ones. This study mainly scrutinizes the Mahdīst belief underlying the Mahdīst Movement, its bases in Islam, and the reactions of some Islamic scholars to this belief. It also studies the motives inducing Muhammad Ahmad's claim to be the Mahdiyya and the general political and religious structure of Sudan which was exactly hosted to all those events. Moreover, the study discusses the whole process of how and under which conditions Sūfī Movement had first reached a military power in the leadership of Muhammad Ahmad and then turned into a major state. It also addresses the impacts of the movement on the Sudan community's social and religious life. In the present study, Muhammad Ahmad's interventions as the Mahdiyya with Sudan community's social and religious structure and the results of those interventions are examined. Moreover, it emphasizes the stratification process of the movement that was initiated by Muhammad Ahmad and the period of Abdallah Ta'aishi (Abdallah Ibn Muhammad Al-Khalifa), a successor of Abd Allah, and his struggle in office. The study also examines the intellectual changes experienced by the movement in later periods after the death of Muhammad Ahmad even though it was established precisely based on his radical ideas. In brief, via an illustrative method, this study aims to contribute to the literature by analyzing Muhammad Ahmad bin ʿAbd Allāh and Sudan Al- Mahdīst Movement and their prevailing impacts on modern Sudan.
Benzer Tezler
- From sufi movement to statehood: The mahdi uprising in the Ottoman Sudan, 1881-1885
Sufi hareketten devlete: Osmanlı Sudanı'nda Mehdi İsyanı, 1881-1885
ÖMER KOÇYİĞİT
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
TarihBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAVUZ SELİM KARAKIŞLA
- شعر آل صبيح دراسةً وجمعًا
Sabih Ailesi'nde şiir: Araştırma ve derleme
ZAKAREYA ABU RACHED
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DilbilimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAGB RAMADAN ELSAYED ABDELWHAB
- مناهج التحليل النحوي منذ عصر الخليل بن احمد الفراهيدي وحتى نهاية العصر العباسي(دراسة تحليلة مقارنة)
Halil bin Ahmed el-Ferahidi döneminden Abbasi döneminin sonuna kadar olan (Hicri 132-556) dilbilgisi analiz yöntemleri (Karşılaştırmalı Analitik Çalışma)
MOHAMMED ABDULKAREEM YASEEN YASEEN
- Kara Sinan'ın Şâfiye üzerine yazdığı Safiye adlı şerh'in edisyon kritiği
Edition criticism of Kara Sinan's commentary called Safiye, written on Safiye
BURAK ÇAKMAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İZZET MARANGOZOĞLU
- Muhammed bin Ahmed el-Avfi'nin 'Durrül Efkar fi'n-Nehcil Muhtar fi Kıraati'l-Eimmeti'l Aşere fi Cem'i-l A'sar ve'l-Amsar' isimli yazma eserinin tahkiki ve değerlendirmesi
Review and evaluation of 'Durr al-Afkar fi-n'Nehcil Mukhtar fi Qiraati'l-Eimmeti'l Ashara fi Jam'i-l A'sar wa'l-Amsar'
ABDULLAH SALEH
Doktora
Türkçe
2024
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER ERBAŞ