Geri Dön

İ'tizâlî düşünce ve belâgat ilişkisi

The relationship between i'tizâlî thought and rhetoric

  1. Tez No: 677487
  2. Yazar: EYÜP SEVİNÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. OUSAMA EKHTIAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Religion, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bingöl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 218

Özet

Mu'tezile ekolü, kelâmî bir fırka olmakla beraber İslam düşünce tarihinde akılcı söylemiyle ön plana çıkmış bir ekoldür. Bu vesileyle de Abbâsîler döneminde İslam düşüncesini uzun bir müddet etkilemiştir. Bununla birlikte Mu'tezile ekolü, akâid ile ilgili konularda genellikle aklî hükümleri esas almıştır. Ele aldıkları itikâdî konuları, aklın ışığında değerlendirmişledir. Aklın kabul ettiğini benimsemişler ancak aklın kabul etmediğini de reddetmişlerdir. Ayrıca Mu'tezile ekolünün kelâmî düşüncesinin beş temel ilkesi, onların bütün düşünce ve itikâdî meselelerini üzerine bina ettiği temel kriterleri olmuştur. Bu bağlamda itikâdî konularda beş temel ilke çerçevesince akılcı bir metodu benimsemelerin dolayı herhangi bir Kur'ânî nassla çelişmemeye dikkat etmişlerdir. İleri sürdükleri bir görüş ile kabul ettikleri nass arasında bir çelişki ortaya çıktığında söz konusu nassı kendi manasının dışında çıkmayacak şekilde aynı zamana kendi görüşlerine de muvafık olacak bir şekilde tev'il etmişlerdir. Bu bağlamda belâgat ilmi de mezkûr te'vilin önemli bir parçası haline getirmişlerdir. Belâgat ilmi vasıtasıyla beş temel ilke yani“usûl-i hamse”ye muvafık yorumlarda bulunmaya çalışmışlardır. Kur'ân âyetlerini tefsir ederken i'tizâlî fikirlerine aykırı gibi görünen âyetlerin zahiri anlamlarını belâgat ilmi aracılığı ile kendi itikâdî ilkelerine uygun bir şekilde yorumlamışlardır. Dolayısıyla kendi akîde ilkelerini ortaya koyma konusunda belâgat ilmini bir vesile olarak kabul edip ondan istifade etmişlerdir. Özellikle de adalet ilkesi bağlamında yorumlanan âyetlerde belâgat ilminden oldukça yararlanmışlardır.

Özet (Çeviri)

Besides being a theological sect, the school of Mu'tazila has come to the fore with its rational discourse in the history of Islamic thought. On this occasion, it influenced Islamic thought for a long time during the Abbasid period. In addition to this, the school of Mu'tazila has generally been based on rational judgments in matters related to creed. They evaluated the creed issues they dealt with in the light of reason. They embrace what reason accepts, but they also deny that reason does not. In this context, they have been careful not to contradict any Qur'anic verses due to their adoption of a rational method within the framework of five basic principles in religious matters. When there was a contradiction between an opinion they put forward and the passage they accepted, they interpreted the text in a way that would not come out in its own sense. At the same time, they interpreted it in accordance with their own views. In this context, they have made rhetoric science an important part of the aforementioned interpretation. Through the science of rhetoric, they tried to make consent to the five basic principles, namely“usûl-i hamse”. While interpreting the verses of the Quran, they interpreted the apparent meanings of the verses that seem contrary to their i'tizal ideas through rhetoric science in accordance with their own creed principles. Therefore, they accepted the science of rhetoric as an occasion to reveal their own principles in creed and benefited from it. They especially benefited from rhetoric in the verses interpreted in the context of the principle of justice.

Benzer Tezler

  1. Mu'tezilî düşüncenin temellendirilmesinde Arap dilinin rolü (Keşşâf örneği)

    The role of the Arabic language on the establishment of Mu'tazilian thinking (Kashshaf exemplary)

    TURAN BAHŞİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimAkdeniz Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASİN PİŞGİN

  2. Zemahşerî'nin kelâmî görüşleri

    The theological views of Zamakhshari

    HİLMİ KEMAL ALTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FİKRET SOYAL

  3. Zemahşeri'nin el-Keşşaf'ında kader anlayışı

    The understanding of fate in Zemashari's Kaşşaf

    ATİLLA AKDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ REYHAN ERDOĞDU BAŞARAN

  4. Bakara suresi bağlamında El-Keşşâf tefsiri'ndeki i'tizâli noktalar ve bunların kritiği

    Discussion points and their criticism in tafsir of Al-kashshaf i̇n the context of surah baqarah

    MUSTAFA OZAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinSiirt Üniversitesi

    İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BEŞİR ÇELİK

  5. İmâmü'l-Haremeyn el-Cüveynî'de rü'yetullah

    Ruyetullah in Imam al-Haremeyn al-Juwaynî

    İREM KARALAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinZonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT AKIN