Erken dönem uyum bozucu şemalar ve Young Pozitif Şema Ölçeği ile değerlendirilen erken dönem uyumlu şemalar üzerinden Obsesif Kompulsif Bozukluk belirtileri ve müdahale
Intervention and the symptoms of Obsessive Compulsive Disorderthrough early maladaptive schemas and early adaptive schemas assessed by the Young Positive Schema Questionnaire
- Tez No: 678361
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜJGAN İNÖZÜ MERMERKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
Bu tez çalışmasında Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tanısı almış kişilerde, Şema Terapi kuramının öne sürdüğü işlevsel olmayan ebeveyn modlarının içeriklerindeki benzerlikler ve farklılıkların incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda yürütülen ilk çalışmada, erken dönem uyumlu şemaların değerlendirildiği Young Pozitif Şema Ölçeğinin (YPŞÖ) Türkçe örnekleminde psikometrik özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini herhangi bir psikiyatrik tanı almayan 332 kişi ve Hacettepe Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları bölümüne başvuran 33 psikiyatrik tanı almış kişi oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular YPŞÖ'nün Türkiye'de kullanılabilecek geçerlik ve güvenilirlik değerlerine sahip olduğunu göstermektedir. Psikiyatrik tanı alan ve almayan iki grup karşılaştırıldığında ise ilk grubun erken dönem uyum bozucu şemalardan daha yüksek, erken dönem uyumlu şemalardan ise daha düşük puanlar aldıkları belirlenmiştir. Ayrıca bu psikiyatrik tanı alan grubun gerçekçi beklentiler, sağlıklı öz-ilgi, temel sağlık ve güvenlik ile sağlıklı özgüven şemalarından daha düşük puanlar aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak pozitif şemalardan sağlıklı öz-ilgi şemasının psikiyatrik belirtileri negatif yönde yordadığı; erken dönem uyum bozucu şemalardan ise sosyal izolasyon, onay arayıcılık ve karamsarlık şemalarının pozitif yönde yordadığı belirlenmiştir. Bu tez kapsamında yürütülen ikinci çalışmada ise OKB tanısı almış beş kadın hastayla, işlevsel olmayan ebeveyn modlarına ilişkin sandalye uygulaması yürütülmüştür. Uygulama sonrasında hastaların deneyimleri“uygulama hakkındaki düşünceleri/duyguları”,“nasıl bir deneyim olduğu”,“uygulamanın iyi ve kötü gelen yanları”ve“uygulamanın belirtilerini anlamlandırmaları konusunda bir farklılık yaratıp yaratmadığına”ilişkin sorularla değerlendirilmeye çalışılmıştır. Hem sandalye uygulamasından hem de değerlendirme görüşmesinden elde edilen bulgular sonucunda 7 üst tema belirlenmiştir. Bu temalar;“'Benim Doğrum'u Yapmalısın, Yoksa...”,“Farklı Yerden Bakmak”,“Takıntılar Üzerine”,“Bilmediğim Yerden Geldi”,“Karşıma Gelince Üstesinden Geldim!”,“Sonradan Gelen Rahatlama”ve“İyi Geldi, İyi Gelecek”tir. İki çalışmadan elde edilen bulgular, ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, it is aimed to examine the similarities and differences in the content of dysfunctional parental modes suggested by Schema Therapy in people diagnosed with Obsessive Compulsive Disorder (OCD). In the first study, the psychometric properties of the Young Positive Schema Questionnaire (YPSQ), in which early adaptive schemas were evaluated, were examined in the Turkish sample. The sample of the study consists of 332 participants who did not have any psychiatric diagnosis and 33 participants who applied to Hacettepe University Psychiatry Department with a psychiatric diagnosis. The findings show that psychometric properties of the YPSQ meet the criteria of being valid and reliable. When the two groups were compared, it was determined that the pschiatric group got higher scores from early maladaptive schemas and lower scores from early adaptive schemas. In addition, it was concluded that the group with psychiatric diagnosis had lower scores on realistic expectations, healthy self-interest, basic health and safety, and healthy self-reliance schemas. Finally, among the positive schemas, healthy self-interest schema predicted psychiatric symptoms negatively; among the early maladaptive schemas social isolation, approval seeking and pessimism schemas were found to predict positively. In the second study, chair work regarding dysfunctional parental modes was carried out with five female patients diagnosed with OCD. After chair work, the experiences of the patients were tried to be evaluated. As a result of the findings from both the chair work and the evaluation interview, 7 top themes were determined. These themes are;“You Must Do 'My Right' or ...”,“Looking from a Different View”,“Upon Obsessions”,“It Came from an Unknown Place”,“I Overcome It When Sit Across Me”,“Relief that Came After”, and“Feels Good, It will be Good”. The findings obtained from the two studies were discussed in the line with the relevant literature.
Benzer Tezler
- Şiddete yönelik tutumun erken dönem uyum bozucu şemalar ve duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkisinin incelenmesi
The examination of the relationship between attitudes toward violence and early maladaptive schemas and difficulties in emotion regulation
AHSEN KARABURUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiKonya Gıda ve Tarım ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE HARMANCI
- 18-25 yaş aralığındaki genç yetişkinler ve annelerinin erken dönem uyum bozucu şemaları ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişki
The relationship between young adults' aged 18-25 and their mothers' early maladaptive schemas and childhood traumas
BEGÜM ECE ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Erken dönem uyum bozucu şemalar ile romantik ilişki ve partner odaklı obsesif-kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide, mükemmeliyetçilik ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracı rolü
The mediating role of perfectionism and intolerance of uncertainity in the relationship between early maladaptive schemas and relationship and partner related obsessive-compulsive symptoms
BELİZ TOROSLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKAN CEM ÇIRAKOĞLU
- Erken dönem uyum bozucu şemalar ve eşe yönelik kişilerarası şemaların romantik ilişki ve partner odaklı obsesif kompulsif belirtilerle ilişkisi
The relationship of early maladaptive schemas and partner-oriented interpersonal schemas with regarding romantic relationship and partner-related obsessive-compulsive symptoms
ÖZLEM ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU SEVİM
- Estetik operasyonlar bağlamında; Bireylerin sosyal görünüş kaygı düzeyi ile obsesif inançlarının, erken dönem şemalarıyla ilişkisinin incelenmesi
In the context of aesthetic operations; Investigation of the relationship between individuals' social appearance anxiety levels and obsessive beliefs with early maladaptive schemas
TUTKU BUSE AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYÇA FERDA KANSU