Arkeolojik, epigrafik ve filolojik veriler ışığında Mithra ve Mithraizm
Mithra and Mithraism in the light of archaeological, epigraphic and philological data
- Tez No: 678900
- Danışmanlar: PROF. DR. DURSUN ALİ AYKIT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Din, Tarih, Archeology, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 680
Özet
MS. I. yüzyılın son çeyreği günümüze kadar etkileri sürmekte olan kırılmaların yaşandığı bir zaman dilimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir taraftan, Kudüs'te Yahudiler için en kutsal mekan olan tapınak Romalı komutan Titus tarafından yıkılıp yağmalanırken, diğer taraftan kanonik kabul edilen ilk İncil metinleri kaleme alınmıştır. Tam da bu zaman diliminde antik dünyanın en gizemli kültlerinden biri olan Mithraizm'e ait ilk anıtlar Roma İmparatorluğu içerisinde görülmeye başlar. Yaklaşık üçyüz yıl boyunca özellikle askerler arasında taraftar bulan kültün, MS. IV yüzyılda Hıristiyanlığın Roma İmparatorluğu'nda egemen olması ile diğer pagan inançlar gibi baskı ve zulüm ile ortadan kalktığı kabul edilmektedir. Mithraizm'e dair temel problem MS. I. yüzyıl sonunda tüm anıtsallığı ile birden ortaya çıkmasıdır. Bu durum kültün kökenine ilişkin farklı yorumları beraberinde getirmektedir. Tauroktoni adı verilen ve tanrı Mithra'nın bir boğayı kurban ettiği sahne ve Leontokephalus karmaşık ikonografisi ile külte karşı ilgiyi daha da arttırmaktadır. Yapılan araştırmalar incelendiğinde her çalışmanın çok güçlü deliller ile desteklendiği göze çarpmaktadır. Özellikle Tauroktoni konusunda yapılan astronomik yorumlar çok farklı yaklaşımlar içerirken, herhangi birini tümüyle reddetmek mümkün değildir. O halde onlarca farklı görüş nasıl olur da bu şekilde haklı olabilir? Elinizdeki bu çalışma kültü, yapılan tüm yorumları tek bir potada eriten ve etkileri günümüze kadar devam etmekte olan 'düalist pagan sembolizmi' olarak adlandırdığımız metodolojik çerçevede ele almaktadır. En olgun hali ile Taoizm'in yin ve yang sembolizminde karşılaştığımız söz konusu 'düalist sembolizm' yaşamın her alanına yayılması ile yaşamın kendisini ifade etmektedir.
Özet (Çeviri)
The last quarter of the 1st century appears as a period in which ruptures are experienced, the effects of which continue to this day. On the one hand, the Temple, which was the holiest place for the Jews in Jerusalem, was destroyed and plundered by the Roman general Titus; on the other hand, the first canonical texts were written. It was also at this time that the first monuments of Mithraism, one of the most mysterious cults of the ancient world, appeared on Roman Empire. The cult, which found adherents mainly among soldiers for about three hundred years, is considered to have disappeared with oppression and persecution like other pagan beliefs with the dominance of Christianity in the Roman Empire in the IV century. The main problem with Mithraism is that it suddenly appeared with all its monumentality at the end of the first century. This situation brings with it different interpretations of the origin of the cult. The scene in which the god Mithra sacrifices a bull called the Tauroctoni and the Leontocephalus with its complex iconography further increase interest in the cult. When the studies are examined, it is noticeable that each study is supported by very strong evidence. Although the astronomical interpretations of Tauroctoni in particular involve very different approaches, it is not possible to dismiss any of them completely. So how can dozens of different opinions be justified in this way? This study treats the cult within the framework of 'dualistic pagan symbolism', which fuses all interpretations into one pot and whose effects persist to this day. 'Dualistic symbolism', which we encounter in its most mature form in the yin and yang symbolism of Taoism, expresses life itself by spreading to all areas of life.
Benzer Tezler
- 'Ana' tanrıça kültünün Pessinus'dan Roma'ya gidişi -Antik kaynaklar, arkeolojik ve epigrafik veriler ışığında-
Travel of the 'Mother' goddess cult from pessinus to rome -In the light of ancient sources, archaeological and epygraphic data-
RUKİYE ÇOMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiAnadolu ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİŞTAH ALANYALI
- Konya Etnografya Müzesinde bulunan imparator Traianus ve Hadrianus dönemine ait imparatorluk sikkeleri
Konya Ethnography Museum in the imperial coins belonging to the emperor Trajan and Hadrian period
NURİYE ÇAKMAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
ArkeolojiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET A. TIRPAN
- Roma İmparatorluk Döneminde Prusias ad Hypium
Prusias ad Hypium in the Roman Imperial Period
ONUR SADIK KARAKUŞ
- Helena Augusta: İdeal Hıristiyan imparatoriçe imgesi
Helena Augusta: The image of the ideal Christian empress
GÖKÇE ZİNCAP
- Octavianus döneminde (M.Ö. 32-M.S. 14) imperium ve iktidar kavramı
Imperium and the concept of political power in Octavian era (M.Ö. 32-m.s. 14)
EMEL GÜLŞAH AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAnadolu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN İZNİK