Geri Dön

Üniversite öğretim elemanlarının kendilerinde algıladıkları stres düzeyi ile depresyon semptomlarının ilişkisinin incelenmesinde duygusal şemalar, üstbilişsel şemalar ve fonksiyonel olmayan bilişlerin aracılık rolünün karşılaştırılması

Comparing the mediating role of emotional schemas, metacognitive schemas and dysfunctional cognitions in the relation between perceived stress level and depression symptoms of faculty members

PDF İndir

  1. Tez No: 679692
  2. Yazar: YELİZ BÖREKÇİ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİS ÖZERK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: algılanan stres, bilişsel şemalar, duygusal şemalar, üstbilişsel şemalar, depresyon, perceived stress, cognitive schemas, emotional schemas, metacognitive schemas, depression
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 170

Özet

Mevcut çalışmanın amacı öğretim elemanlarının kendilerinde algıladıkları stres düzeyi ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkide bilişsel, üstbilişsel ve duygusal şemalarının aracılık etkilerini incelemektir. Çalışma örneklemini farklı üniversite ve disiplinlerden olan 409 akademisyen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Algılanan Stres Ölçeği, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği, Üstbiliş Ölçeği, Duygulara İlişkin İnançlar Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve çalışmacı tarafından, demografik verileri saptayabilmek için oluşturulan demografik form kullanılmıştır. Araştırmada oluşturulan modeller Lisrel 8.80 paket programında Yapısal Eşitlik Modellemesi ile test edilmiştir. Çalışmada algılanan stres düzeyi ve depresyon düzeyi arasında şemaların aracılık rollerine ilişkin farklı modeller oluşturulmuştur. Test edilen ilk modelde, stres ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkide bilişsel ve üstbilişsel şemaların aracılık rollerine bakılmıştır. Ki-kare farklılık testleri sonucunda, stres ile bilişsel şemalar arasındaki ilişkide, üst bilişler üzerinden tam aracılık ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Modele göre, stres ile depresyon arasındaki ilişkide, üst bilişlerin kısmi aracılık etkisinden söz etmek mümkündür. İkinci modelde, bilişsel şemalardan üstbilişsel şemalara bir yol atandığında; ki-kare farklılık testleri sonucunda, bilişsel şemalar ile depresyon arasındaki ilişkide, üst bilişler üzerinden tam aracılık ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Buna göre, stres ile depresyon arasındaki ilişkide, üst bilişlerin; stres ile üst bilişler arasındaki ilişkide bilişsel şemaların kısmi aracılık etkisinin olduğu görülmektedir. Karşılaştırılan üçüncü modelde stres ve depresyon arasındaki ilişkide duygusal şemalar ve bilişsel şemaların aracı rolleri ele alındığında ki-kare farklılık testleri sonucunda, bilişsel şemalar ile depresyon arasındaki ilişkide, duygusal şemalar üzerinden tam aracılık ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Buna göre, stres ile depresyon arasındaki ilişkide duygusal şemaların kısmi aracılık etkisi olduğu, benzer şekilde, stres ile duygusal şemalar arasındaki ilişkide bilişsel şemaların kısmi aracılık etkisinin olduğu görülmektedir. Dördüncü modelde ise, ki-kare farklılık testleri sonucunda, stres ile bilişsel şemalar arasındaki ilişkide, duygusal şemalar üzerinden tam aracılık ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Bu modele göre, stres ile depresyon arasındaki ilişkide duygusal şemaların kısmi aracılık etkisi olduğu görülmektedir. Bootsrapping analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre, üst bilişler ile depresyon arasındaki ilişkide bilişsel şemaların; duygusal şemalar ile depresyon arasındaki ilişkide bilişsel şemaların aracı etkisi dışında, modelde bulunan tüm dolaylı etkilerin .05 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Çalışmanın sonuçları ilgili alanyazın ışığında tartışılmış, ileride yapılacak çalışmalar için öneriler sunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The aim of the current study is to look into the mediating effects of cognitive, metacognitive and emotional schemas in the relationship between the stress levels perceived by the instructors and their depression levels. The study sample consists of 409 academicians from a variety of universities and disciplines. Perceived Stress Scale, Dysfunctional Attitudes Scale, Metacognition Scale, Beliefs Related to Emotions Scale, Beck Depression Scale and the demographic form created by the researcher to determine demographic data were used in order to accumulate data in the study. The models, which were created in the research, were tested with the Structural Equation Modelling in the Lisrel 8.80 package program. In the study, different models were created concerning the mediating roles of schemas between perceived stress level and depression level. In the first model that was tested, the mediating roles of cognitive and metacognitive schemas in the relationship between stress and depression level were analysed. As a result of the chi-square difference tests, it was determined that there is a full mediation relationship between stress and cognitive schemas over metacognitions. According to the model, it is likely to mention about the partial mediation impact of metacognition in the relationship between stress and depression. In the second model, when a method is assigned from cognitive schemas to metacognitive schemas, as a consequence of chi-square difference tests, it was determined that there is a full mediation relationship between cognitive schemas and depression through metacognitions. Accordingly, it has been observed that in the relationship between stress and depression; the metacognitions and in the relationship between stress and metacognition; the cognitive schemas have a partial mediating effect In the third model compared, when the mediating roles of emotional schemas and cognitive schemas in the relationship between stress and depression were taken into consideration, as a result of the chi-square difference tests, it was determined that there was a full mediation relationship between cognitive schemas and depression through emotional schemas. Accordingly, it seems that emotional schemas have a partial mediating effect in the relationship between stress and depression, and similarly, cognitive schemas have a partial mediating effect in the relationship between stress and emotional schemas. Whereas in the fourth model, as a result of the chi-square difference tests, it was determined that there was a full mediation relationship between stress and cognitive schemas through emotional schemas. According to this model, it has been observed that the emotional schemas have a partial mediation effect in the relationship between stress and depression. According to the findings obtained through the bootstrapping analysis, except for the mediating effect of cognitive schemas in the relationship between metacognition and depression and cognitive schemas in the relationship between emotional schemas and depression, all indirect effects in the model were seen to be statistically notable at the .05 level. The outcomes of the study were discussed in the light of the relevant literature, and suggestions were presented for future studies.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    347389

    Psikolojik taciz; öğretim elemanlarına yönelik bir araştırma

    Mobbing; a research on academicians

    TUTKU SEÇKİN ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    İşletmeGalatasaray Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. JALE MİNİBAŞ POUSSARD

  2. Tez No

    345877

    Üniversitelerdeki örgütsel adalet olgusunun öğretim elemanları algılarına göre yönetim süreçleri açısından değerlendirilmesi

    The evaluation of organizational justice phenomenon at universities in terms of management processes with regard to the perceptions of instructors

    BERTAN AKYOL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RECEP CENGİZ AKÇAY

  3. Tez No

    7364

    Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri Eğitim Bölümü öğretim elemanlarının zihinsel haritalarının öğrencilerin başarısına etkisi

    The Influence upon the student's achievements of the mental maps of the teachers in the Science Education Department of Gazi Education Faculty, Gazi University

    ALİ GÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ORHAN ARSLAN

  4. Tez No

    593192

    Investigating professional identity and organizational citizenship behaviors of EFL instructors:A case study in a higher education context

    İngilizce öğretim elemanlarının öğretmen kimliği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının incelenmesi: Bir yükseköğretim kurumunda bir durum çalışması

    HASAN ŞERİF BALTACI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULLAH CENDEL KARAMAN

  5. Tez No

    418195

    A suggested content and language integrated learning (Clil) model for the Faculty of Medicine at Ondokuz Mayıs University: Exploring perceptions and practices

    Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesine yönelik içerik ve dil örüşük öğrenme yöntemine dayalı bir model önerisi: Algıların belirlenmesi ve uygulamalar

    IŞIL ATLI

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ARİF SARIÇOBAN

Geri Dön