Van Kalecik ve Çavuştepe nekropollerindeki Demir Çağı Urartu Dönemi Fibula'larının biyoarkeolojik değerlendirmesi
The bioarchaeological analysis of the Urartian fibulae from the nekropolis of Van Kalecik and Çavuştepe
- Tez No: 680630
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Urartu Devleti MÖ 9. 7. yüzyıllar arasında varlığını sürdürmüş Önasya'nın güçlü krallıklarından biridir. Merkezi Van Kalesi (Tuşpa) olan krallığın zengin maden yataklarına sahip bir coğrafya da varlığını sürdürmüş olması maden işleme ve kullanma potansiyeli bakımından Urartuluları diğer çağdaş uygarlıklara nazaran daha avantajlı kılmıştır. Bu durumu Urartu yerleşim merkezleri ve nekropollerinde yapılan kazılarda çıkarılan birçok madeni eser kanıtlamaktadır. Bu madeni objelerin çoğunluğunu takılar oluşturmaktadır. Avrupa'da MÖ 2. binyılın sonlarından itibaren takı repertuarı içerisinde kendine yer bulduğu görülen fibulaların Urartu madeni takı repertuarı içerisinde de sayı ve işçilik açısından önemli bir yere sahip olduğu yerleşim yerleri ve mezarlarda yürütülen arkeolojik kazı çalışmalarından anlaşılmaktadır. Urartu egemenlik sahasına MÖ 8. yüzyılın ikinci yarısında Frig ve Geç Hitit dönemlerine ait kent devletleri ile yapılan ticaret sonucu girdiği anlaşılan fibulaların MÖ 7. yüzyılla birlikte yaygın bir kullanıma sahip olduğu görülmektedir. Bu tez çalışmasında Urartu dönemi Van Kalecik ve Çavuştepe nekropolleri ile Çavuştepe Kalesi'nde ele geçen fibulların biyoarkeolojik değerlendirmesi yapılmıştır. Bu kapsamda fibulaların tarihsel gelişimi, üretim teknikleri ve muhtemel kullanım alanları ele alınmıştır. Bioarkeolojik açıdan bakıldığında incelenen fibula örneklerinin çoğunluğu mezarlarda ele geçmiştir. Araştırmanın materyalini oluşturan bu objeler giysi kenarlarının tutturulması işlevi dışında dinsel amaçlara yönelik de kullanıldığı düşünülmektedir. Kalecik ve Çavuştepe nekropollerinde gözlenen ölü gömme biçimine bağlı olarak bireyler giydirilmiş halde ve kişisel süs eşyalarıyla birlikte gömüldükleri göz önüne alındığında fibulaların hem kişisel süs eşyası hem de giysileri tutturmak için kullanılmış olabileceği söylenmelidir. Ayrıca fibulaların kişisel süs eşyaları içerisinde değerlendirilen boncuklar ve deniz kabuklarının takılmasında yardımcı bir eleman olarak kullanılmış olduğu görülmektedir. Kalecik ve Çavuştepe nekropollerinde bireylerin yaş ve cinsiyetleri açısından fibulaların tipolojik açıdan bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Hatta bebek ve çocuk inhumasyon mezarlarda rastlanılan bu kültürel objenin boyutlarında bir küçülme olduğu tespit edilmiştir. Çavuştepe nekropolündeki inhumasyon ve kremasyon mezarlarında bu objelere rastlanılması ölü gömme biçiminde fibulaların kullanım amacı açısından bir farklılık göstermediği de anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Urartu State BC is one of the powerful kingdoms of Near East that survived in the 9th and 7th centuries. The fact that the kingdom, whose center is Van Castle (Tuşpa), continued its existence in a geography with rich mineral deposits made the Urartians more advantageous in terms of metal processing and use compared to other contemporary civilizations. This is supported by many metal artifacts excavated in Urartian settlements and necropolises. The majority of these metal objects are jewelry. It is understood from the archaeological excavations carried out in the settlements and tombs that the fibulas, which are seen to have a place in the jewelry repertoire of the 1st millennium BC civilizations, also have an important place in the Urartian metal jewelry repertoire in terms of number and workmanship. BC Urartu sovereignty area. It is seen that fibulas, which are understood to have entered as a result of trade with the Phrygian and Late Hittite City States in the second half of the 8th century, had a widespread use with the 7th century BC. In this thesis, the bioarchaeological evaluation of the fibulae found in the Urartian period Van Kalecik and Çavuştepe Necropolises. In this context, the historical development of fibulae, production techniques and possible usage areas are discussed. From a bioarchaeological point of view, most of the fibula specimens examined were found in tombs. It is thought that these objects, which constitute the material of the research, were used for the purpose of fastening the clothes. Considering that individuals were buried with their clothes and personal ornaments in the burial tradition, depending on the burial style observed in Kalecik and Çavuştepe Necropolises, it was understood that fibulas could have been used both for personal ornaments and for fastening clothes. In addition, fibulae may have been used as an auxiliary element in attaching beads and seashells, which are considered as personal ornaments. In Kalecik and Çavuştepe Necropolises, it was determined that fibulae did not show a typological difference in terms of age and gender of individuals. In fact, it has been determined that there is a decrease in the dimensions of this cultural object found in infant and child inhumation graves. It was also understood that these objects were encountered in the inhumation and cremation tombs in the Çavuştepe necropolis, and it did not show any difference in terms of the purpose of use of fibulae in burial form.
Benzer Tezler
- Urartu Krallığı'nda urne gömü geleneği: Sosyo-kültürel bir yaklaşım
The urn burial tradition in the Kingdom of Urartu: A socio-cultural approach
YENAL SÜRÜN
Doktora
Türkçe
2024
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU
- Bazı Anadolu antik kentlerindeki kazılardan çıkarılan kemiklerin DNA analizi
DNA analysis of excavated bones in some antique Anatolian cities
EVRİM TEKELİ
- Urartu silahları: Kılıç, hançer ve bıçaklar
Urartian weapons: Swords, daggers and knives
HANİFİ BİBER
Doktora
Türkçe
2005
TarihYüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ SEVİN
DOÇ. DR. ÜNSAL YALÇIN
- Van ili kentsel ve kırsal alanda et ve ürünleri tüketim yapısı ve tüketicilerin satın alma eğilimleri
The consumption structure of meat and meat products in urban and rural area of Van province and purchase behaviour of consumers
MELİKE CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
ZiraatYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İBRAHİM YILDIRIM
- Romatoid Artritli hastalarda Tarsal Tünel Sendromunun sıklığının belirlenmesi
Assessment of the frequency Tarsal Tunnel Syndrome in Rheumatoid Arthritis
MEHTAP KALÇIK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2008
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonFırat ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE ARDIÇOĞLU