Kavramsal metafor teorisinden teatral bütünlüğe: Şahika Tekand'ın Karanlık Korkusu, On Adımda Unutmak (anti-Prometheus) ve IO Oyunlarında sahneleme öğelerinin bağlantısallığına metaforik bir yaklaşım
From conceptial metaphor theory to theatrical integrity: A metaphorical approach to connetivity in staging elements of Fear of Darkness, How to Forget in Ten Steps (anti-Prometheus) and IO Plays by Şahika Tekand
- Tez No: 682290
- Danışmanlar: DOÇ. DR. M. MELİH KORUKÇU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Drama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Tez kapsamında bütünlüklü ve anlamlı bir oyunun tüm boyutlarıyla tasarlanmasına yol gösterebilecek bir modelin oluşturulması hedeflenmiştir. Bu kapsamda sanat tarihi boyunca süregelen kuram ve pratiğin birbirlerini karşılamama problematiğine düşmemek adına tezin kuramsal sahası düşünsel zemini ampirik araştırmalara dayandıran Kognitif Semantik Bilimsel Teoriler üzerine kurulmuştur. Bu teorilerin temelinde insanın gündelik gerçekliği algılamasında, onlardan çıkarımlar yaparak planlar oluşturmasında ve faaliyetlerde bulunmasında etkin olan kavram sisteminin insanın içinde yaşadığı fiziksel çevre, kültür ile bedeni ve beyni arasındaki dinamik ilişkinin tezahürü olduğu görüşü yatmaktadır. Bu ilişkiden doğan anlam da semantik ve pragmatik boyutlarının birbirlerinden ayrışmadığı yaşamsal faaliyetlerin ürünü olarak görülmektedir. Geniş bir sahaya yayılan Kognitif Semantik Bilimsel Teoriler tezin kapsamında kalabilmek adına belli sınırlar dahilinde incelenmiştir. Bu doğrultuda kuramsal bölümde kavramların anlamlandırılmasında ilişkilendikleri tecrübedeki diğer kavramları da dahil eden anlam çerçevesi teorisi, belirli bir kontekst içinde geçici anlamların oluşumuyla ilişkilenen mental alanlar teorisi, anlamın insanın kurgusal faaliyetinin ürünü olarak hangi kavramsal süreçlerle gerçekleştiğini araştıran anlamlandırma süreçleri tartışılmıştır. Anlamlandırma süreçlerinde geçen kategorizasyon ve metafor tezin hipotezindeki merkezi rollerinden dolayı ayrıca detaylandırılmıştır. Bu yönde kategoriler; kategoriyi diğer üyelerden daha iyi temsil ettiği değerlendirilen prototipik üyeler, anlam çerçevelerinin belli işlevsellik doğrultusunda yapılandırılmasından oluşan idealizeleşmiş kognitif modeller, tecrübelerin tekrar eden kalıplarıyla ilişkilenen imge şemaları, kavramsal metaforlar ve metonomiler ile karakterize olan, değişken sınırlara sahip bir kavramsal yapı olarak tarif edilmiş ve kognitif açıdan incelenmiştir. Metaforlar Kavramsal Metafor Teorisi perpektifinden somut beden tecrübesinden doğan kavramlar ile daha soyut kavramların yapılandırıldığı kognitif faaliyetler olarak tanımlanmış ve nasıl oluştukları, anlamlandırmadaki etkileri, hayatın her alanındaki belirleyici rolleri, metonomi ve birleşim teorisiyle ilişkileri üzerinden detaylıca tartışılmıştır. Oluşturulan kuramsal alandan yararlanarak teatral düşüncede bütünlüğü anlamlandırmak için kullanılan Öz fikri Üretim Kavramı adı altında kavramsal bir kategori olarak nitelendirilmiştir. Bu nitelendirme Üretim Kavramı'nın teatral gösterim ile metaforik olarak eşleştirilmesine imkan tanımıştır. Yapılan eşleştirme sayesinde gösterim ile ilişkilenen üretim kavramının kategorisel olarak yapılanmasındaki kognitif işleyişin, aynı zamanda tüm unsurları ile beraber teatral gösterimi de yapılandıracağı öne sürülmüştür. Bu savı sınamak ve daha belirgin bir biçimde modelleyebilmek adına; bütünlüklü ve anlamlı olarak kabul edilebilecek mevcut oyunların üretim kavramının belirlenmesine, bu kavramın oyunu oluşturan tüm unsurlarla ilişkisinin mahiyetinin değerlendirilmesine, akabinde de oyun için belirlenen üretim kavramından çıkılarak o oyunun imgesel ve fiziksel bütün öğelerinin tasarlanma ihtimalinin araştırılmasına karar verilmiştir. Bu doğrultuda Şahika Tekand'ın Karanlık Korkusu, On Adımda Unutmak (Anti-Prometheus) ve Io oyunları incelenmiş ve getirilen yaklaşım ile bu oyunların tutarlı ve anlamlı bir bütünlük içerisinde anlamlandırılabileceği ve nihayetinde bu yaklaşımın bütünlüklü oyun tasarlanabilmesinde bir model olarak kullanılabileceği değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
A model that leads to design a play with its all elements in an integrity and meaningful manner is aimed in the scope of the thesis. In this context, in order not to fall into the problematic of theory and practice not meeting eachother throughout the history of art, the theoretical field of the thesis is based on Coginitive Semantic Scientific Theories, which base their intelectual ground on empirical research. The basis of these theories is that human conceptual system, which is effective in the perception of everyday reality, in making plans by making inferences from the percepted reality, in making activities is the manifestation of the dynamic relationship between the physical environment and culture in which person lives in, human body and brain. And the meaning arising from this relationship is seen as the product of life-sustaining activities in which semantic and pragmatic dimensions don't disintegrate. Cognitive Semantic Scientific Theories, which spread over a wide area, have been examined within certain limits in order to remain within the scope of the thesis. Accordingly, in the theoretical section; theory of frame semantics, which explain the meaning of the concepts by associated concepts in a shared experience, theory of mental spaces dealing with the formation of temporary meaning in a certain context, construal operations that investigate the conceptual processes in which meaning takes place as the product of human fictional activity are discussed. Categorization and Metaphor, which are explained in the Construal Process section are further elaborated due to their central role in the hypothesis of the thesis. In this direction, categories are described as a conceptual structure having variable boundaries which are characterized by; prototypical members considered to represent the category better than other members, idealized cognitive models consisting of structuring frames in a manner of certain functionalities, image schemas arising from repetitive patterns of experiences, conceptual metaphors and metonymies and those categories has been examined in a cognitive manner. Furthermore, by considering the view of Conceptual Metaphor Theory; metaphors are defined as cognitive facilities in which abstract concepts are structured by the concepts that are arised from the more concrete embodied experiences and how metaphors are formed, their effects in interpretation, their determining role in every field of life, and their relationship with metonymy and Blending Theory are discussed in detail. The idea of theme, which is used to make sense of integrity in theatrical thought, has been characterized as a conceptual category under the name of Production Concept by making use of the theoretical field created in the previous sections. This characterization allowed Production Concept to be matched metaphorically wtih the whole theatre play. By generalizing from the matching made, it has been suggested that cognitive processes structuring Production Concept in categorical manner will also structure the theatre performance with all its elements. In order to test this claim and model it more precisely; it was decided to determine the production concepts of existing plays that are considered as holistic and meaningful, to evaluate the nature of the relationship of the production concept with all the elements composing the performance, and then to investigate the possibility of designing all the imaginary and physical elements of the performance of a play by starting from the production concept determined for that play. Accordingly, Şahika Tekand's Fear of Darkness Forgetting In Ten Steps (Anti-Prometheus) and Io plays were examined and it was evaluated that these plays could be interpreted in a consistent and meaningful integrity with the approach of production concept and ultimately this approach could be used as a model for designing plays having meaningful integrity within themselves.
Benzer Tezler
- Musical metaphors: İnnate and objective
Muzikal metaforlar: Doğuştan ve nesnel
HATİCE YÜKSEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
DilbilimYeditepe ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİONYSİS GOULARAS
- Arap dilinde zamanın kavramsallaştırılması: Kavramsal metafor teorisi yaklaşımı
Time conceptualization in Arabic time metaphors: Conceptual metaphor theory approach
YUSUF KERİM ÖZAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ BENLİ
- Rus medyasının Avrupa göçmen krizine yönelik algısının metafor kuramı bağlamında söylem analizi
Discourse analysis of the perception of the european migrant crisis by the Russian media in the Context of Metaphor Theory
ELSHAD ASSADULLAYEV
Doktora
Türkçe
2021
Siyasal Bilimlerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİM YILMAZ
- Batı Türkçesinde algı fiilleri
Verbs of perception in west Turkish
FATMA ÖZKAN KURT
Doktora
Türkçe
2020
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE TÖREN
- Mona Hatoum'un ürünlerine bilişsel dilbilimsel metaforik bir yaklaşım
A cognitive linguistic metaphorical approach to Mona Hatoum's works
HANDE NAZ DUYULER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. BİRNUR ERALDEMİR