Sivas Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi'nin Rumi motiflerinin yorumlanarak tezhip sanatında uygulanması (Eser metni)
Interpreting the Rumi motifs found in Sivas Ulu Mosque for application in art of illumination (Text of art work)
- Tez No: 683544
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Selçuklu, Sivas Divriği Ulu Cami, Taçkapı, Rumi, Motif, Tezhip, Sanat, Seljuk, Sivas Divrigi Ulu Mosque, Crown Gate, Rumi, Motif, Illumination, Art
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Sivas Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi, Mengücek Beyi Şahinşah'ın torunu Ahmet Şah tarafından 1223 yılında yapımına başlatılıp 1228 yılında bitirilmiştir. Moğol baskınları nedeniyle yapının yarım kaldığı ve tam olarak bitirilmediği sanat tarihçileri tarafından düşünülmektedir. Anadolu'ya ait anlamındaki rumi motifi tezhip sanatının ana motif unsurlarından olup, pek çok yazma eserde nadide örneklerin verildiği görülür. Anadolu'nun Sivas Divriği ilçesinde bulunan Cami ve Şifahanenin Taçkapıları incelendiğinde rumi motif kurguları ön planda bulunmaktadır. Kendine has tipolojisi ve motif tasarımlarıyla dikkat çekmekte olan rumi motiflerinin tezhip sanatında yorumlanarak kullanılması tez konumuzun ana fikrini oluşturmaktadır. Çalışmamızda Cami ve Şifahane hakkında bilgiler verilerek Taçkapılar üzerinde durulmuş, kullanılan motifleri daha iyi anlayabilmek için sembolik anlamlarına değinilmiştir. Yapı üzerindeki motif ve desen kurgusuna hâkim olabilmek için yer yer fotoğraflar ile desteklenerek anlatılmıştır. Rumi motifinin tarihçesi ile birlikte zaman içerisinde motifin oluşum sürecine yer verilerek, kapılar üzerindeki dikkat çeken motiflerin analizi yapılmış, böylelikle rumi motif tipolojisinin daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Bu araştırmalar ışığında hazırlanan tezde, tezhip sanatının temel kuralları korunarak desen ve kurgu itibari ile rumi motifine yeni bir bakış açısı kazandırmak, mimari yüzey üzerindeki motiflerin tezhip sanatında kullanımı amaç edinilerek altı adet eser uygulaması yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Sivas Divrigi Ulu Mosque and Şifahane was started to be built by Ahmet Shah, the grandson of Mengücek Bey Şahinşah, in 1223 and finished in 1228. It is thought by art historians that the building was left unfinished and not completely finished due to the Mongolian raids. Rumi motif, which means belonging to Anatolia, is one of the main motif elements of the art of illumination, and it is seen that rare examples are given in many manuscripts. When the portals of the Mosque and Şifahane in Sivas Divrigi district of Anatolia are examined, rumi motif models are in the foreground. The use of rumi motifs, which attract attention with their unique typology and motif designs, in the art of illumination constitutes the main idea of this thesis. In this thesis, information about the Mosque and Şifahane was given, and the Crown Gate were emphasized, and their symbolic meanings were mentioned in order to better understand the motifs used. In order to understand the motif and pattern setup on the building, it is explained by supporting it with photographs. With the history of the Rumi motif, the formation process of the motif over time was included and the striking motifs on the doors were analyzed, thus it was aimed to better understand the rumi motif typology. In the thesis prepared with these studies, six works of art were applied with the aim of preserving the basic rules of the art of illumination, giving a new perspective to the rumi motif in terms of design and plan, and using the motifs on the architectural surface in the art of illumination.
Benzer Tezler
- Anadolu Türk mimarisinde çinili lahitler
Tiled sarcophagi in Anatolian Turkish architecture
ÜMMÜHAN DEMİRAYAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKBEN AYHAN
- Divriği ve çevresindeki kültür varlıkları
Cultural heritages of Divriği and surrounding
MUHAMMET LÜTFÜ KINDIĞILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA GÜNDOĞDU
- 12. yüzyıl Anadolu Türk camileri
12th century Anatolian Turkish Mosques
MUSTAFA GÜLER
Doktora
Türkçe
2005
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR AKTUĞ KOLAY
- Ankara Vakıf Eserleri Müzesi'nde bulunan Uşak halılarının incelenmesi
The analysis of the Uşak carpets in Ankara Vakıf Eserleri Museum
BERNA İLERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. ELVAN ÖZKAVRUK ADANIR
- Sivas Divriği Ulu Cami ve darüşşifasının iç mekan-cephe ilişkisi bağlamında kabartma tasarımlarının değerlendirilmesi
Evaluation of relief designs of Sivas Divrigi Great Mosqueand Melike Turan hospital in the context of the relationship between interior andfacade
ALİ TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İç Mimari ve DekorasyonAtılım Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞULE PFEIFFER TAŞ