Oğuz Kağan ve Dede Korkut destanlarında dağ kültü
Mountain cult in Oğuz Kağan and Dede Korkut epics
- Tez No: 688497
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HİKMET DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Destan, Oğuz Kağan, Dede Korkut, Dağlar, Yaylak, Kışlak, Epic, Oguz Kagan, Dede Korkut, Mountains, The Plateaus, The Winter Quarters
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
İnsanoğlu, ilk çağlardan bu yana tüm varlıkları yaratan bir gücün varlığına inandı. Bu yaratıcı; yoktan var eden, tüm doğaya hükmeden, insanlara mutluluk bahşeden, insanların yanlışları doğrultusunda insanları cezalandıran, aynı zamanda ulaşılamaz ve dokunulmaz bir güçtü. Türk inanç ve düşüncesinde dağlar, diğer dünya topluluklarında olduğu gibi önemli bir yere sahiptir. Dağlar,“gök”ve“tanrı”kavramlarıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilişkilendirildi. Türk inanışında tanrı/tengri, sonsuz ve erişilmezliğiyle gök ile tasavvur edildi. Türk din ve inanışında dağlar, yüksek ve yüceliği ile yeryüzünde Tanrı'ya en yakın kutsal mekânlardı. Türklerde dağ anlayışı, pek çok efsane ve destan metninde yer aldı. Türk efsane ve destanlarında dağlar, tanrıların mekânı; dünyayı ayakta tutan direkler; yer altı, yeryüzü ve gökyüzünü birbirine bağlayan canlı bir varlık olarak görüldü. Türk toplumunun inanç ve düşünce dünyasını destanlar üzerinde incelemek mümkündür. Bu tezde, Türklerin Oğuz Kağan ve Dede Korkut Destanlarında dağ mefhumu ve düşüncesinden bahsedilecektir. Tezde amaç, Türk din ve inanış sisteminde dağ anlayışını tahlil etmektir. Bu amaçla tezde, Oğuzlara ait olan İslamiyet öncesi Oğuz Kağan Destanı ile İslami dönemin etkisi çerçevesinde meydana gelen Dede Korkut Destanlarında dağlar belirlenerek Türk düşünce dağ anlayışı ve hayat tarzları ortaya konuldu. Tezin sonucunda, atlı göçerevli hayat tarzını benimseyen Türklerde dağların önemli mekânlar olduğu ortaya çıkarıldı. Oğuz Kağan ve Dede Korkut Destanları'nda geçen dağların bir kısmının mitolojik, bir kısmının ise destan kahramanlarının yaşadığı coğrafî mekânlar olduğu görüldü. Dağların yaylak ve kışlaklarda, hakan çadırının kurulduğu kutlu yer, ordunun sefere hazırlandığı bir karargâh merkezi olduğu anlaşıldı. Bunun yanı sıra, destanlarda geçen dağların günümüz coğrafyalardaki yerleri tespit edilerek haritalarda gösterildi.
Özet (Çeviri)
Since the first ages, mankind believed in the existene of a power that created all beings. The creator; it was an inaccessible and untouchable power that created out of nothing, ruled all nature, bestowed happiness on people, punished people in line with their mistakes. Mountains have an important place in Turkish belief and thought, as in other world communities. With this understanding, mountains were directly and indirectly associated with“Gök Tengri”the concepts of“sky”and“Tengri”. In Turkish belief, tanrı/tengri was conceived with the sky, with its infinity and inaccessibility. In Turk religion and belief, mountains were conceived as the closest holy place to God on earth with their high and lofty. The understanding of the mountain in the Turks took place in many legends and epic texts. In Turkish legends and epic, mountains, the place of the gods; it was seen as a living entity that connects the underground, earth and sky. It is possible to examine the world of belief and thought of Turkish society on epics. In this thesis, the mountain concept and thought of Turks in the Oguz Kagan and Dede Korkut Epics will be discussed. The aim of the thesis is to analyze the mountain understanding in the Turkish religion and belief system. In the thesis, the mountains in the pre-Islamic Oguz Kagan Epic belonging to the Oghuz and the Dede Korkut Epics, which took place within the framework of the influence of the Islamic period, were determined and the Turkish thought system and lifestyles were revealed. As a result of the thesis, it was revealed that the mountains were important places fos the Turks who adopted the horse-riding steppe lifestyle. It has been seen that some of the mountains in the Oguz Kagan and Dede Korkut Epics are mythological and some are geographical places where epic heroes live. It was understood that the holy place where the Khan's tent was set up in the highlands and winter quarters of the mountains was a headquarters where the army was prepared for the campaing. In addition, the places of the mountains mentioned in the epics in today's geographies were determined and shown on the maps.
Benzer Tezler
- Türk kültür ve tarihinde Oğuz Kağan Destanı ve Dede Korkut Hikâyelerinin yerine yönelik mukayeseli bir değerlendirme
A comparative evaluation of Oğuz Kağan Epic and Dede Korkut Stories in Turkish culture and history
ÖZTÜRK DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN IŞIK
- Sibirya Sahası Türk Destanlarında hayvanlar
Animals in Turkic Epics of Siberian Region
EVREN ÇİFCİ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Türk destanlarında yöneticiler
Administrators in Turkish epics
ZEHRA GÖRKEM DURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Sibirya sahası Türk destanlarında kadın (statü, rol, işlev)
Woman in Turkish epics in Siberia field (statue, role, function)
İBRAHİM KAĞAN DEVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Sibirya sahası Türk destanlarında aile
Family in turkish epics of the Siberia region
MUHAMMET ATASEVER
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK