Ahlaki benlik düzenlemenin, suçluluk ve utancın, ahlaki kimliğin, ahlaki cesaret ve yardım davranışlarına etkileri
The effects of moral self regulation, guilt and shame, moral identity on moral courage and helping behaviors
- Tez No: 690340
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL GEZİCİ YALÇIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Bu çalışmada kavramsal olarak birbirinden ayrıştırılan ahlaki cesaret ve yardım davranışları görgül olarak karşılaştırılmış ve bu davranışları etkileyen faktörler ele alınmıştır. Ahlaki cesaret, haksızlığa karşı, olumsuz sosyal riskleri göze alarak tepki göstermektir. Yardım davranışı ise herhangi bir zorunluluğa bağlı olmaksızın, bireyin karşısındaki kişinin yükünü hafifletmeye, zor durumunu düzeltmeye ya da olası zor durumunu önlemeye yönelik gösterdiği davranış biçimleridir. Bu araştırmada, ahlaki cesaretin, koruma odaklı benlik düzenleme stratejisi temelinde ahlaki kayıp düşünce yapısıyla tetiklenebileceği, yardım davranışının ise geliştirme odaklı benlik düzenleme stratejisi temelinde ahlaki kazanç düşünce yapısı ile tetiklenebileceği öngörülmüş ve bu yönde hipotezler geliştirilmiştir (tümdengelim yaklaşımı). Bu hipotezleri test etmek amacıyla iki deneysel çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk deneyin bulguları doğrultusunda ikinci deneyde karma desen (ardışık açımlayıcı desen) uygulanmasına karar verilmiş, böylece ikinci deneyde elde edilen nicel bulgular açımlayıcı bir yol izlenerek (tümevarımsal yaklaşım) nitel veriyle sentezlenmiştir. İlk deneyde 83 (NKadın = 63, NErkek = 20) ikinci deneyde ise 157 (NKadın = 112, NErkek = 45) üniversite öğrencisine ulaşılmıştır. İkinci deneyden sonra gerçekleştirilen nitel araştırmada ise bu deneye katılan öğrenciler arasından seçilen 18 katılımcı (NKadın = 10, NErkek = 8) yer almıştır. Nicel araştırmalarda (iki deneyde) benlik düzenleme stratejilerinin (koruma odaklı ve geliştirme odaklı benlik düzenleme stratejilerinin) ahlaki cesaret ve yardım davranışı üzerindeki etkileri istatistiksel analiz yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Aynı zamanda, bu çalışmalarda suçluluk/utanç duygularının ve ahlaki kimliğin ahlaki cesaret ve yardım davranışları ile ilişkileri yine istatistik analiz teknikleri vasıtasıyla incelenmiştir. Nitel araştırma aşamasında katılımcıların anlatımları tematik analize tabi tutulmuştur. Son aşamada ise nicel ve nitel veriler sentezlenmiştir. Nicel bulgular birlikte ele alındığında, ahlaki kayıp düşünce yapısının (koruma odaklı benlik düzenleme stratejisi) ahlaki cesaret üzerinde anlamlı etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca nicel çalışmalarda her iki davranışın da suçluluk duygusu ile pozitif yönde anlamlı ilişkiler gösterdiği bulunmuştur. Ek olarak, nitel veriler ahlaki cesaret davranışında duygusal maliyetin (bedel), yardım davranışında ise duygusal kazancın (ödül) öne çıktığını göstermiştir. Nitel çalışmada ayrıca, nicel çalışmalarda incelenmemiş olan toplumsallık temasının hem ahlaki cesaret hem de yardım davranışı açısından önemli olduğu ortaya konmuştur. Elde edilen tüm bulgular ilgili alanyazın bağlamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, moral courage and helping, which are conceptually differentiated from each other, were empirically compared and the factors affecting both behaviors were investigated. Moral courage is reaction against injustice despite negative social risks. Helping is the behavior to relieve others' burden or to prevent possible difficulties regardless of any obligation. In this research, moral courage was assumed to be activated through moral loss midset, which is a prevention focused self-regulation strategy, whereas heping is assumed to be activated through moral gain mindset, which is a promotion focused self-regulation strategy. Thus, hypotheses were formulated in accordance with these assumptions (deductive approach), and to test these hypotheses two experiments were conducted. In line with the findings of the first experiment, in the second study it was decided to apply mixed-method design (sequential explanatory design). Thus, the quantitative findings of second experiment were mixed with qualitative data (inductive approach) by following an explanatory way. In the first experiment 83 (Nwoman = 63, Nman = 20) and in the second experiment 157 (Nwoman = 112, Nman = 45) university students were reached. In the qualitative study conducted after the second experiment, 18 participants (Nwoman = 10, Nman = 8) were included. These participants were chosen from university students who have already participated in the second experiment. In both quantitative studies (two experiments), the effects of prevention versus promotion focused self-regulation strategies on moral courage and helping were examined by application of statistical techniques. At the same time, the relationships between guilt, shame, and moral identity with moral courage and helping were inquired by statistical analysis techniques. In the qualitative research, the narrations of the participants were subjected to thematic analysis with an inductive approach. At the last stage, quantitative and qualitative data were synthesized. In the quantitavive studies, it was found that moral loss mindset (prevention focused self-regulation) had a significant effect on moral courage. In addition, according to quantitative findings both moral courage and helping have positive and significant relationships with guilt. Moreover, qualitative data showed that emotional cost is prominent in moral courage, whereas emotional gain is prominent in helping. Besides, analysis of qualitative data revealed that communality, which was not examined in quantitative studies, is important theme yielding both moral courage and helping. All findings were discussed in the light of the relevant literature.
Benzer Tezler
- The moral self: An exploratory study of moral agency and conceptions of self
Ahlaki benlik: Benlik anlayışlarının ve ahlaki eylemliliğin keşifsel incelemesi
BERİL SÖZMEN
- Zygmunt Bauman'da müphemlik: Etik kriz ve ahlaki benlik
Ambivalence on Zygmunt Bauman: The ethical crisis and moral self
BUKET YAĞCI
- Genç yetişkinlerin olumlu sosyal davranışlarının, suçluluk duyguları, olumlu sosyal ahlaki muhakemeler ve ahlaki benlik özellikleri bakımından incelenmesi
Examining young adults' prosocial behavior in terms of guilt feelings, prosocial moral reasoning and moral self
SEDA ERZİ
- Okul öncesi dönem çocuklarının değer düzeyleri ile ebeveyn tutumları ve ebeveynlerin ahlaki benlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between preschool children's value levels and parental attitudes and parents' moral selves
CİHAT GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASUDE BALABAN DAĞAL
