Geri Dön

Hîkayeyanê şarî ê Zazakî de sembolîzmo arketîpî

Zazaca halk hikâyelerinde arketipsel sembolizm

PDF İndir

  1. Tez No: 692235
  2. Yazar: BİLAL YAKIŞAN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF AYDOĞDU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Arketip, C. G. Jung, Bilinç, Bilinçaltı, Zaza Edebiyatı, Halk Hikayeleri
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Zazaca
  9. Üniversite: Bingöl Üniversitesi
  10. Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 206

Özet

Arketip sembolizm kavramı, psikiyatrist Carl Gustav Jung tarafından kurulmuş, Joseph Campbell tarafından sistematik hale getirilmiştir. Sembolik yolculukta“Ayrılma – Erginlenme – Dönüş”aşamlarında kollektif bilinçdışına ait bazı unsurlar görülür. Bunlar;“Persona”,“Gölge”,“Anima-Animus”,“Yüce Birey”,“Yüce Ana”" gibi çeşitli arketiplerdir. Kahraman bireyleşmede ayrılık ile maceraya başlar bireyleşme yolculuğunu tamamlar, erginleşir yani insan-ı kâmil olur. Bu şekilde insan-ı kâmil olan kahraman diğer şahıslara rol model olur. Sembolik yolculuk temasının en çok işlendiği edebi türlerden biri de halk hikâyeleridir. Halk hikâyeleri, bir toplumun inanç ve kültürünü yansıtır. Halk hikâlerinde bir toplumun değer, inanç, sevinç, acı ve kolektif bilinçaltını görebiliriz. Edebi metinlerin incelenmesinde araştırmacının bakış açısına göre değişik metodlar kullanılır. Metnin özelliği kullanılacak metodun seçimine etki eder. Bazı metodlar eserin dışını, bazı metodlar da eserin içeriğini analiz eder. Halk edebiyatında modern metodların kullanımı yenidir. Bu çalışmada Zaza toplumunun yaşadığı mıntıkalar yani kuzey, güney ve merkezde en çok kullanılagelen Sîyehmed û Xece, Yo Way û Howt Birayî, Şah Xanim, Lajî Qralî û Maseyo Rengîn, Paşa û Verg, Şay Maran, Şah Îsmayîl, Keynayê Şiwaneyî û Paşa, Keynaya Şahdê Perîyan, Şayîder, Sa Îsmaîl olmak üzere toplam 11 halk hikâyesi arketipsel sembolizm bakımından incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

The concept of archetypal symbolism was established by psychiatrist Carl Gustav Jung and systematized by Joseph Campbell. During the“separation - ripen - return”stages in the symbolic journey, some elements belonging to the collective unconscious are seen. These are various archetypes such as“Persona, Shadow, Anima-Animus, Supreme individual, Supreme mother.”The hero begins an adventure with separation in individuation, completes the journey of individuation, matures, that is, becomes“perfectman”(insân-ı kâmil). In this way, the hero, who is a perfectman, becomes a role model for other people. Folk tales are one of the literary genres in which the“symbolic journey”theme is most often handled. Folk tales reflect the beliefs and culture of a society. In folk tales, we can see the values, beliefs, joy, pain and collective unconscious of a society. In the examination of literary texts, different methods are used according to the perspective of the researcher. The property of the text affects the selection of the method to be used. Some methods analyze the outside of thework, and some methods analyze the content of the work. The use of modern methods in folk literature is new. In this study, a total of 11 folk tales named Sîyehmed û Xece, Yo Way û Howt Birayî, Şah Xanim, Lajî Qralî û Maseyo Rengîn, Paşa û Verg, Şay Maran, Şah Îsmayîl, Keynayê Şiwaneyî û Paşa, Keynaya Şahdê Perîyan, Şayîder, Sa Îsmaîl which are mostly used in the regions where the Zaza society lived, namely in the north, south and center, were examined in terms of archetypal symbolism. KeyWords: Archetype, C. G. Jung, Consciousness, Subconscious, Zaza literature, Folk tales. Mefhumê sembolîzmo arketîpî, bi destê Psîkîyatrîst Carl Gustav Jungî ameyo ronayîş, hetê Joseph Campbellî ra sîstematîze bîyo. Raywanîya sembolîk de merhelayê“Cîyabîyayîş – Resayîş – Agêrayîş”de aîdê şerîkî hişmendî ra teber tikê elemanî yenê vînayîş. Inî;“Persona”,“Versî”,“Anîma-Anîmus”,“Ferdo Zana”,“Maya Zana”bi tewir arketîp ê. Qehreman, ferdbîyayîş de bi cîyabîyayîş macera dest pêkeno raywanîya ferdbîyayîş temam keno, pêşeno yanî beno însan-o kamil. Ino tewir qehremano însan-o kamil kesanê bînan rê beno model. Raywanîya sembolîk bi xususî wareyê edebîyatî de bêşik yew zî hîkayeyê şarî yê. Hîkayeyê şarî, bawerî û kulturê gelî danî musnayîş. Hîkayeyanê şarî de erc, bawerî, dej, şayî, û şerîkî hişmendî ra teber ê yew gelî ma eşkenî bivîn. Wekenitişê metnanê edebî de goreyê hokê ewnîyayîşê cigerayoxî metodî bedilyayê yenê şuxulnayîş. Xususîyetê metnî de şuxulnayîşê weçînayîşê metodan zî tesîr keno. Tikê metodî teberê eseran, tikê metodî zî muhtevayê eseran analîz kenî. Edebîyatê şarî de şuxulnayîşê metodo modernî newe yew tarîx o. Ina xebate de; mintiqaya ke şarê zazayan tede cuyeno; zime, veroj û merkez ra hîkayeyê ke zaf yenê vacîyayîş ajar ra ajar neql bîyê; Sîyehmed û Xece, Yo Way û Howt Birayî, Şah Xanim, Lajî Qralî û Maseyo Rengîn, Paşa û Verg, Şay Maran, Şah Îsmayîl, Keynayê Şiwaneyî û Paşa, Keynaya Şahdê Perîyan, Şayîder, Sa Îsmaîl seranser 11 hebî hîkayeyî hetê sembolîzmo arketîpî ra ameyê wekenitîş. Çekuyî Muhîmî: Arketîp, C. G. Jung, Hişmendî, Hişmendî ra Teber, Edebîyatê Zazakî, Hîkayeyê Şarî.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    406629

    Calprotectin'in behçet ve idiopatik aftöz stomatit ayrımındaki rolü

    The role of calprotectin at behcet and idiopathic aphthous stomatitis

    MUHAMMET BİLİCİ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    RomatolojiGaziantep Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BÜNYAMİN KISACIK

  2. Tez No

    53574

    Şeyyad Hamza Mi'rac-name

    Başlık çevirisi yok

    GÜLTEN FEŞEL GÜZELIŞIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı

    PROF. DR. METİN AKAR

  3. Tez No

    770314

    Kitabanê hîkayeyê Zazakî yê modernî de bawerîya şarî

    Zazaca modern hikaye kitaplarında halk inanışları

    HACİ İBRAHİM AYTEKİN

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2022

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İLYAS AKMAN

  4. Tez No

    544532

    Ünlülerin sosyal medyada bulunmasının sosyal hareketlerdeki etkisinin dijital iletişim uzmanları gözüyle değerlendirilmesi

    The effects of famous people in social media on the social movements evaluation by digital communications professionals

    ÖZLEM BİLLUR ERTUĞRUL SARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Halkla İlişkilerBahçeşehir Üniversitesi

    Halkla İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İDİL KARADEMİRLİDAĞ SUHER

  5. Tez No

    711022

    Hîkayeyê Roşan Lezgînî de awanî û tema

    Roşan Lezgin'in hikayelerinde yapı ve tema

    MİHRİBAN SUBAŞI

    Yüksek Lisans

    Zazaca

    2022

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl Üniversitesi

    Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NEBİ BUTASIM

Geri Dön