Geri Dön

Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların çocuklarıyla ergenlik döneminde yaşadıkları sorunların araştırılması

Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдары бар ата-энелердин балдары менен өспүрүм курактагы проблемаларынын изилдениши

PDF İndir

  1. Tez No: 693246
  2. Yazar: AYGERİM CUMABAEVA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ERKAN EFİLTİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Zihinsel engelli çocuk, Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babalar, Ergenlik dönemi
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 111

Özet

Zihinsel engelli bireyler; öğrenmede, günlük aktivitelerde zorluklar yaşamaktadır. Engelli bir çocuğun aileye katılımı veya çocukta bir engel durumunun olması, ailede, ev içerisinde birçok sorunlara meydan vermektedir. Zihinsel engelli bireyler normal bireylerin gelişiminde olduğu gibi ergenlik döneminde de ergenlik döneminin gelişim problemlerinin bir kısmını yaşamaktadır. Bu çalışmanın ele alınması zihinsel engelli çocuğu olan anne babaların sorunlarının daha iyi anlaşılması açısından önemi büyük olacaktır. Araştırma özel eğitim çalışmalarında ve zihin engelliliğin etkilerinin anlaşılmasına yardımcı olacağı düşünülmüştür. Bu durumda ziihinsel engelli çocugu olan anne bababaların ve zihinsel engelliliği olan bireylerin mutlu bir yaşam standardını oluşturabilmesi açısından önemli görülmüştür. Bu araştırmanın amacı zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların çocuklarıyla ergenlik döneminde yaşadıkları sorunların araştırılması olarak belirlenmiştir. Bu genel amaca yönelik olarak şu sorulara cevap aranmıştır. 1. Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babalar çocuğu ergenlik dönemine geldiği zaman davranışlarında ne tür değişiklikler olmaktadır? 2. Zihinsel engelli çocuğun ergenlik dönemindeki davranışları aile bireylerini nasıl etkilemektedir? 3. Zihinsel engelli çocuğunun ergenlik döneminde eğitimiyle ilgili ne tür sorunlarla karşılaşılmaktadır? 4. Zihinsel engelli çocuk ergenlik dönemie geldiği zaman ailenin toplum içindeki yaşantılarını nasıl etkilemektedir? 5. Zihinsel engelli çocuğun ergenlik dönemindeki cinsel gelişimi, çocuğunun davranışlarında ne tür değişiklere neden olmaktadır? 6. Anne baba, zihinsel engelli çocuğu ergenlik dönemine geldiği zaman en çok hangi konularda zorlanmaktadırlar ? 7. Anne babalara çocukları ergenlik dönemine geldiği zaman kimler tarafından ne tür destekler verilmektedir? Belirlenen araştırma amacına ulaşabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma Kırgızistan'ın Oş bölgesinde yaşamakta olan ve gönüllülük ilkesi ile seçilen 20 anne baba ile sınırlıdır. Araştırmanın çalışma grubu Kırgızistan' ın Oş bölgesinde yaşayan ergenlik döneminde zihinsel engelli çocuğu olan 13 anne 7 baba olmak üzere toplam 20 kişiden oluşmuştur. Araştırmada veri toplamak için nitel araştırma yönteminden Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Veriler toplanırken önce katılımcılara araştırma hakkında bilgi verilmiş ve katılımcıların onayı alınmıştır. Araştırma sonucu elde edilen verilerin çözümlenmesinde nitelik analiz tekniğinden içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; zihinsel engelli bireylerin ergenlik dönemine geldiği zaman söz dinlemediği ve çok agresif olduğu, ergenlik döneminde cinsel ilgi ve istekleri başladığı ve öğrendiklerini çabuk unuttuğu, bir kısmı arkadaş edinmeye çalışırken bazıları da aksine kendini odaya kapatmaya başladığı, kimseyle görüşmek istemediği sonucuna ulaşılmıştır. Zihinsel engelli çocuklarının ergenlik döneminde ağlama davranışının arttığı görülmüşken bir kısmı ise aşırı derecede gülmeye başladığı ortaya çıkmıştır. Bazı zihinsel engelli çocuklar ergenlik döneminde öz bakım becerelerinde sorun yaşamazken bazıları da dış görünüşüne önem vermeye başladığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; ergenlik döneminde zihinsel engelli çocuğu olan anne babaların yaşadığı en yaygın sorunlar şunlardır: Çocuklarının sürekli bakıma ihtiyaçlarının olması. Çocuklarının çevreye zarar vermesinden korkmaları. Çocuklarının başka insanlara zarar vermesinden korkmaları. Toplumun çocuklarına karşı anlayış ve hoşgörü göstermemeleri. Çocuklarının yeterli eğitim alamamaları. Akrabalarının yeterli desteği vermemesi. Devletin verdiği maddi desteğin yetmemesi. Araştırma sonuçları başka konuyla ilgili yapılan araştırmalarla tartışılmıştır ve öneride bulunmuştur.

Özet (Çeviri)

Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдар жалаң гана окууда эмес, күнүмдүк кыймыл-аракеттерде да кыйынчык көрүшөт. Майып баланын болушу же балада майыптык болуусу үй-бүлөдө көптөгөн проблемаларга жол ачат. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдар нормалдуу өнүгүүгө ээ балдар сыяктуу эле, өспүрүм жаштагы кыйынчылыктардын бир бөлүгүн башынан өткөрүшөт. Бул изилдөө менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдардын ата-энелеринин көйгөйлөрүн жакшы түшүнүүcү үчүн чоң мааниге ээ. Бул изилдөөнүн негизинде атайын билим берүүдө жана менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелгендиктин кесепеттерин түшүнүүгө жардам берүү ойлонуштурулган. Бул учурда менталдык жактан чектелген баласы бар ата-энелер жана менталдык жактан чектөөсү бар адамдар үчүн бактылуу жашоо деңгээлин түзүү маанилүү деп эсептелинген. Бул изилдөөнүн максаты: өспүрүм жаштагы менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдардын ата-энелеринин проблемаларын изилдөө. Бул жалпы максат үчүн төмөнкү суроолорго жооп изделди. 1. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген баласы бар ата-энелер баласы өспүрүм куракка келгенде жүрүм-турумунда кандай өзгөрүүлөр болот? 2. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген баланын өспүрүм курактагы жүрүм-туруму үй-бүлө мүчөлөрүнө кандай таасир этет? 3. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген бала билим алуусуна байланыштуу кандай көйгөйлөргө туш болот? 4. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген бала өспүрүм куракка келгенде, үй-бүлөсүнүн коомдогу жашоосуна кандай таасир этет? 5. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген баланын өспүрүм курагында жыныстык өнүгүшү баланын жүрүм-турумунда кандай өзгөрүүлөрдү жаратат? 6. Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген бала өспүрүм курагына жеткенде, ата-энелер үчүн эң оор маселелер кайсылар? 7. Баласы бойго жеткенде, ата-энелерге ким тарабынан кандай жардамдар жана колдоолор көрсөтүлөт. Коюлган максатка жетүү үчүн изилдөөнүн сапаттык ыкмаларынын бири болгон сүрөтөө ыкмасы колдонулду. Кыргызстандын Ош аймагында жашаган, өз ыктыяры менен тандалып алынган өспүрүм курагындагы менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдары бар 20 ата-эне менен гана чектелет. Жумуш тобу Ош облусунда жашаган менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген баласы бар 13 эне, 7 ата, жалпы 20 кишиден түзүлдү. Бул эмгекте маалыматтарды топтоо максатында изилдөөнүн сапаттуу методдорунун бири болгон“Жарым түзүмдүү маектешүү формасы”колдонулган. Маалыматтар топтолоордон мурда катышуучуларга изилдөө жөнүндө маалымат берилди жана алардын макулдуулугу алынды. Иштин натыйжасында алынган маалыматтарды талдоо үчүн, сапаттуу анализдөө ыкмаларынын бири болгон контент-анализ ыкмасы колдонулду. Алынган натыйжаларга ылайык өспүрүм жаштагы менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдардын ата-энелеринин көйгөйлөрү деп төмөнкүлөрдү айтсак болот: өспүрүм жашка келгенде сөз укпоосу, өтө агресивдүү мамиле кылуу, өткөөл чакта жыныстык кызыгуу жана каалоосу, унутчаактык, кээ бирлери дос күтсө, кээ бирлери тескерисинче бөлмөгө жашынып, эч ким менен сүйлөшкүсү келбөөсү. Акыл өнүгүүсү артта калган балдардын бир бөлүгү өспүрүм чакта ыйлоосу көбөйсө, бир бөлүгүнүн нормадан ашык күлүүсүнү байкоого болот. Кээ бир менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдар өспүрүм чакта өзүнү кароодо кыйынчылыктарга дуушар болбосо да, кээ бирлери өзүнүн сырткы келбетине маани берип баштайт. Изилдөө натыйжасында менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдары бар ата-энелердин жалпы көйгөйлөрү деп төмөнкүлөр табылды: балдарга дайыма кам көрүү, балдардын айлана-чөйрөгө жана башка адамдарга зыян келтиришинден коркуу, коом тарабынан балдарды туура эмес кабыл алуу жана аларды айыптоо, сапаттуу билим алуу мүмкүнчүлүгүнүн жоктугу, жакындарынын толук колдоосунун жоктугу, ошондой эле мамлекет тарабынан бөлүнгөн жөлөк пулдун жетишпестиги. Бул эмгектин натыйжалары башка темалар боюнча изилдөө кылгандар менен талкууланды жана сунуштар киргизилди. Ачкыч сөздөр: Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдар, Менталдык жактан мүмкүнчүлүгү чектелген балдары бар ата-энелер, Өспүрүм курак

Benzer Tezler

  1. Tez No

    638291

    Zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin iletişim düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

    The investigation of the communication level with regard to multiple variables in the parents who have children with mental disabilities

    METEHAN HATUNOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikolojiÇağ Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE AVCI

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHADIR KÖKSALAN

  2. Tez No

    314939

    Zihinsel engelli çocuğa sahip ailelerin, aile işlevlerini etkileyen etmenler: Çankaya Belediyesi'nden hizmet alan aileler üzerine bir değerlendirme

    The factors affecting the functions of families with mentally retarded children: An evaluation on families receiving services from the Municipality of Çankaya

    NİLAY OĞULTÜRK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Sosyal HizmetlerHacettepe Üniversitesi

    Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KASIM KARATAŞ

  3. Tez No

    904024

    Bağımsız yaşam becerisi gösteremeyen özel gereksinimli bireylerin ailelerindeki kaygı düzeylerinin incelenmesi

    An examination of anxiety levels in families of individuals with special needs who lack independent living skills

    ASLIHAN ARIKAN KAYNAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiÜsküdar Üniversitesi

    Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ VAROL ÜLKER

  4. Tez No

    195910

    Zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynler ile normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlerin 7- 15 yaş arası çocuklarının toplumsal cinsiyet rollerine yaklaşım ve görüşlerinin incelenmesi

    Review of approaches and opinions of parents who have mentally disabled children and who have normally developed children between ages of 7-15 regarding gender roles of their children

    UTKU SAYIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. İSMİHAN ARTAN

  5. Tez No

    486092

    Zihinsel engelli çocukların ailelerinde depresyon ve anksiyete belirtileri

    Depression and anxiety symptoms in families having a child with mental disabilities

    YASEMİN TAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikolojiÜsküdar Üniversitesi

    Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FERİDE GÖKBEN HIZLI SAYAR

Geri Dön