Âşık Şevki Halıcı'dan derlenen halk hikâyelerinde toplumsal cinsiyet rolleri
Gender roles in folk stories collected from Âşık Şevki Halıcı
- Tez No: 695044
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖNÜL REYHANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Âşık Şevki Halıcı, Halk Hikâyesi, erkeklik- erillik, kadın, feminizm, toplumsal cinsiyet, Âşık Şevki Halıcı, Folk Story, masculinity-masculinity, woman, feminism, gender
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Bilim (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Halk hikâyeleri, içinde oluştuğu toplumun düşünce yapısı, gelenek ve göreneği, yaşantısı ve kültürü ile ilgili çok önemli veriler vermektedir. Bu sebeple üretildiği toplumun temel dinamiklerini, sosyolojik yapısını anlamak ve incelemek için halk hikâyeleri önemli edebî kaynaklardandır. Toplumsal cinsiyet kavramının edebî eserlerde incelenmesi genel itibariyle kadın üzerinden şekillenmiştir. Erkek ve erkeklik biçimleri ise yavaş yavaş araştırma konusu hâline gelmektedir. Ancak kadın ve erkeğin toplumsal cinsiyet rolleri birbirini etkilemekte ve birbirinden bağımsız düşünülememektedir. Ayrıca anlatılarda kullanılan dil de toplumsal cinsiyetle ilgili ipuçları vermektedir. Bu sebeple biz de çalışmamızda kadın ve erkeğin toplumsal cinsiyet rollerini beraber ele alıp incelemeyi daha yararlı bulduk. Bunu da âşıklık geleneği üzerinden halk hikâyeleri bağlamında değerlendirmeyi tercih ettik. Halk hikâyeleri toplumun düşünce ve kültür yapısını vermesi bakımından toplumsal cinsiyet araştırmaları için çok önemli eserlerdir. Çalışmada Âşık Şevki Halıcı'dan derlenen hikâyeler toplumsal cinsiyet bağlamında ele alınmıştır. Hikâyelerde anlatılan zaman ve mekânın özellikleri de göz önünde bulundurulduğunda halk hikâyelerine yansıyan kadın ve erkek profilleri toplumsal cinsiyet rolleriyle incelemeye tabi tutulmuş, hikâyelerde kullanılan dil açısından da toplumsal cinsiyet sorgulaması yapılmıştır. Bu tez kapsamında Âşık Şevki Halıcı'dan derlenen halk hikâyelerinde kadın ve erkeklerin toplum içinde kadın ve erkeklere biçilen toplumsal cinsiyet rollerinin nasıl ele alındığının ortaya çıkarılması, hikâyelerde kullanılan dilin toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Sonuç olarak geleneksel anlatı türleri içinde önemli bir yere sahip olan halk hikâyeleri özelinde toplumsal cinsiyet incelemelerinde öne çıkan unsur, hikâyelerde ataerkil izleriyle kadın çoğu zaman ikinci plana itilmiştir. Anlatılarda ataerkil düşünce yapısının izleri ön plandadır. Kadın da ataerkil düzenin devamına çoğu zaman toplumun da öğretileriyle bilerek veya bilmeyerek destek olmuştur. Kadınlar, özellikle sevgili olarak peşinde koşulan bir varlık olsa da bu durumda da kadının cinsel bir nesne olarak görülmesi ön plana çıkmaktadır. Anlatılarda kullanılan dil de kadının erkek karşısında ikinci plana itildiğini, kadının erkeğe bağımlı bir yapıda olduğunu ifade etmiştir.
Özet (Çeviri)
Folk tales give very important data about the mentality, traditions and customs, life and culture of the society in which they are formed. For this reason, folk tales are important literary sources in order to understand and examine the basic dynamics and sociological structure of the society in which they are produced. The examination of the concept of gender in literary works has generally been shaped through women. Men and masculinity forms are gradually becoming the subject of research. However, gender roles of men and women affect each other and cannot be considered independently of each other. The language used in the narratives it also gives clues about gender. For this reason, we found it more useful to examine the gender roles of men and women together in our study. We preferred to evaluate this in the context of folk tales through the tradition of minstrelsy. Folk tales are very important works for gender studies in terms of understanding the thought and cultural structure of the society. In the study, the stories compiled from Âşık Şevki Halıcı are discussed in the context of gender. Considering the characteristics of the time and place told in the stories, the profiles of men and women reflected in the folk tales were examined with their gender roles, and a gender questioning was made in terms of the language used in the stories. Within the scope of this thesis, it is aimed to reveal how the gender roles of men and women in the society are handled in the folk tales compiled from Âşık Şevki Halıcı, and to evaluate the language used in the stories in the context of gender. As a result, the prominent factor in gender studies, especially in folk tales, which have an important place in traditional narrative genres, women have often been pushed into the background with their patriarchal traces in the stories. Traces of patriarchal mentality are prominent in the narratives. Women have also supported the continuation of the patriarchal order, knowingly or unknowingly, mostly with the teachings of the society. Although women are an entity that is sought after especially as a lover, in this case, it comes to the fore that women are seen as a sexual object. The language used in the narratives also states that women are pushed into the background against men and that women are dependent on men.
Benzer Tezler
- Âşık Şevki Halıcı'dan derlenen halk hikâyelerinde eğitsel unsurlar
Educational elements in folk tales derived from Aşık Şevki Halıcı
YELİZ UÇGUN YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADİLE YILMAZ
- Sazsız âşıklar üzerine mukayeseli bir çalışma
A comparative study of reedless minstrelsy
SEVGİ AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER METE TAŞLIOVA
- XVI. yüzyıl Anadolu sahası Şu'arâ tezkireleri ışığında Bursalı şairler
XVIth century in Anadolu fields poet?s tezkires at ligt Bursa?s poets
AHMET HUSREV ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. MUSTAFA GÜNEŞ
- Klasik Türk şiirinde cami kavramı
The concept of mosque in classical Turkish poetry
BİLAL TEMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSiirt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM BATĞI AKMAN