S.S.C.B. hâkimiyeti altındaki Türk topluluklarında yapılan alfabe değişikliklerinin Türk kültürüne etkisi
The effect of Turkish culture of alphabeth changes made in Turkish communities under the USSR's rule
- Tez No: 696767
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TAŞAĞIL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Soviet Union, Turkic Republics, Alphabet
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 319
Özet
Bu çalışmada, S.S.C.B Hâkimiyeti Altındaki Türk Topluluklarında Yapılan Alfabe Değişikliklerinin Türk Kültürüne Etkisi ile Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlıklarını ilan eden Türk Cumhuriyetleri; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan'ın günümüzdeki alfabeleri incelendi. Türklerin tarihte ve günümüzde başta Asya kıtası olmak üzere, dünyanın değişik coğrafyalarında yaşadıkları görülür. Buna bağlı olarak farklı milletlerle temas halinde oldukları için çeşitli alfabeler benimsemişlerdir. İslâm dinini kabul etmeleri ile Türkler için yeni bir devir başlamış, Arap kültürü ile tanışmışlardır. Bu medeniyetten etkilenerek aldıkları Arap harflerini, X ila IXX. Asırlar arasında kullanmışlardır. 20. yüzyıl Türklerin hızlı bir alfabe değişikliğine maruz bırakıldığı dönem olmuştur. Bu zamanda Sovyet Rusya idaresi altındaki Türkleri bölmek-parçalamak için alfabelerini değiştirmiş, kültürel asimilasyona uğratmıştır. 1985-91'e gelindiğinde Rusya coğrafyasında önemli gelişmeler olmuştur. Sovyetler Birliği dağılmış, hâkimiyeti altındaki; Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan bağımsızlıklarını ilan etmiş, Ruslardan ayrılıp millî devletlerini oluşturmaya başlamışlardır. Türkiye Cumhuriyeti ile de; sosyal, kültürel ve ekonomik konular başta olmak üzere, birçok sahada anlaşma imzalamışlardır. Bunlardan biri de“Ortak alfabe”dir. Marmara Ünüversitesi Türkiyat Enstitüsü tarafından yapılan kurultay sonucu bazıları uzun bir müddet kullandıkları Kiril alfabesini bırakarak, Latin alfabesine geçmiştir. Anahtar Kelimeler; Sovyetler Birliği, Türk Cumhuriyetleri, Alfabe.
Özet (Çeviri)
The subject of this study is the effects of the alphabet changes in Turkish communities under the rule of Soviet Russia on Turkish culture and the dissolution of the Soviet Union; It constitutes the current alphabet changes of Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan. It is seen that Turks live in different geographies of the world, especially in the Asian continent. Therefore, they adopted various alphabets as they were in contact with different nations. With their acceptance of the religion of Islam, a new era started for the Turks and they met with the Arab civilization. Influenced by this culture, they used Arabic letters between the X th and IXX th centuries. The 20th century was the period when Turks were subjected to rapid alphabet changes. At this time, it was culturally assimilated by alphabet change in order to divide the Turks under Soviet Russian rule. Important developments took place in the Russian geography in 1985-91. The Soviet Union disintegrated, under its rule; Azerbaijan, Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan and Turkmenistan until they declared their independence. They separated from the Russians and started to establish their national states. The Republic of Turkey have signed agreements with them in many fields, especially on social and cultural issues. One of them is the common alphabet. Soon, some abandoned the Cyrillic alphabet and adopted the Latin alphabet.
Benzer Tezler
- Türklerin İslamiyeti kabulüne kadar tarihte Türk göçleri
Turkish migrations in history until the acceptance of Islam by the Turks
ALEYNA İZMİRLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihSüleyman Demirel ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN ŞEN
- Balkanlar'da Bizans-Türk ilişkileri (IV-X. yüzyıllar)
The Byzantine and Turkish relations in the Balkans ( IV-X. centuries)
FATMA ÇAPAN
- Tolunoğulları Devleti'nin siyasi ve kültürel tarihi
Political and cultural history of the Tulunids State
AŞIR KARAGÖZ
Doktora
Türkçe
2024
TarihErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA DEMİRTAŞ
- Yenisey Kırgızları: Başlangıçtan orta zamanlara kadar
Yenisey Kyrgyzs: Until the middle ages than the beginning
ERHAN YOSKA