Sağlık politikası aracı olarak sigaranın vergilendirilmesi: Türkiye uygulamasının analizi ve değerlendirilmesi
Taxation of cigarettes as a health policy tool: Analysis and evaluation of Turkish practice
- Tez No: 699608
- Danışmanlar: PROF. DR. HİLMİ ÜNSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maliye Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Tütünün ilk kullanımı tıbbi, tedavi edici ve keyif verici amaçlarla olmuştur. Ancak zamanla sigara olarak tüketilmeye başlanması ile birlikte sağlığa zararları anlaşılmış ve sigara tüketimi mücadele edilmesi gereken bir alan haline dönüşmüştür. Sigara tüketimi sadece tüketen bireye değil yaydığı negatif dışsallık ile topluma da bir maliyet yüklemektedir. Sigara tüketimi birçok hastalık için risk faktörü olup, her yıl 8 milyon insan sigara tüketimi nedeni ile hayatını kaybetmektedir. Sigaraya olan talebinin azaltılmasında birçok farklı politika önlemi bulunmaktadır. Sigara üzerinden alınan vergilerin arttırılması da bu politika önlemlerinden birisidir. Sigaranın vergilendirilmesinde sadece ad valorem vergi, sadece spesifik vergi veya her iki vergi türünün ortak kullanıldığı yapılar söz konusudur. Türkiye en çok sigara tüketilen 10 ülke arasında yer almakta olup, sigaranın vergilendirilmesinde 2003 yılından itibaren karma bir yapı hakimdir. Bu yapı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) adı altında minimum tabanlı bir spesifik vergi ve ad valorem vergiden oluşmaktadır. Ayrıca sigara üzerinden Katma Değer Vergisi (KDV) alınmaktadır. Sağlık politikası aracı olarak sigaranın vergilendirilmesinde ilk amaç sigara tüketimini azaltmak iken ikinci amaç ise toplam vergi gelirini koruyabilmektir. Bu sayede elde edilen gelir de sağlık harcamalarının finansmanı veya sigara ile mücadelede kullanılabilecektir. Bu çalışmada WHO TaXSiM modeli kullanılarak Türkiye'de sigaranın vergilendirilmesi ile ilgili farklı vergi oranlarının (ad valorem, spesifik, KDV) simülasyonu yapılmıştır. Oluşturulan senaryolarda ad valorem vergi oranının düşürülüp, spesifik vergi tutarlarının (maktu ve asgari maktu vergi) ve KDV'nin yükseltilmesi ile sigara tüketimi azaltılırken toplam vergi gelirinin ise arttırılabileceği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The first use of tobacco was for medicinal, therapeutic and recreational purposes. However it began to be consumed as cigarettes and its harm to health was understood in the long run, and consumption of cigarette turned into an area that needs to be struggled. Cigarette consumption imposes a cost not only on the individual consuming it, but also on the society with the negative externality it spreads. Cigarette consumption is a risk factor for many diseases, and 8 million people die every year due to smoking. There are many different policy measures to reduce the demand for cigarettes. Raising taxes on cigarettes is one of these policy measures. Only ad valorem tax, only specific tax or structures in which both tax types are used jointly exist in taxation of cigarettes. Turkey is among the 10 countries with the highest consumption of cigarettes, and there has been a mixed structure in the taxation of cigarettes since 2003. This structure consists of a minimum-based specific tax and ad valorem tax under the name of Special Consumption Tax (SCT). In addition, Value Added Tax (VAT) is collected on cigarettes. While the first purpose of taxation of cigarettes as a health policy tool is to reduce cigarette consumption, the second goal is to protect the total tax revenue. In this way, the income obtained can be used to finance health expenditures or to fight against smoking. In this study using the WHO TaXSiM model, different tax rates (ad valorem, specific, VAT) related to the taxation of cigarettes in Turkey are simulated. In the scenarios created, it has been seen that cigarette consumption can be reduced and total tax revenue can be increased by lowering the ad valorem tax rate and increasing the specific tax amounts (fixed and minimum specific tax) and VAT
Benzer Tezler
- Sigara içme davranışı ve sigara bırakma sürecinin multifaktöriyel analizi
Multifactorial analysis of smoking behavior and smoking cessation process
AHMET GÜRBÜZEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Göğüs HastalıklarıGazi ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN ÖZTÜRK
- Türkiye'de sağlık okuryazarlığı ve sağlık harcamalarına etkisi
Impact on health literacy and health care spending in Turkey
NİHAL KALAYCI OFLAZ
- İkna edici iletişim bağlamında davranışsal içgörü kullanımı: Kamu sağlık politikası alanında bir araştırma
The use of behavioural insights in the context of persuasive communication: A study in the field of public health policy
ŞEBNEM ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2017
Halkla İlişkilerMarmara ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ANIK
- Kamu politikası aracı olarak sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi
The effect of health expenditures as a tool of public policy on economic growth
MÜZEYYEN ÖZAVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiArdahan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM ORKUN ORAL
- Türkiye ve seçilmiş ülkelerde bir kamu politikası aracı olarak obezite vergilerinin uygulanabilirliği
Applicability of obesity taxes as a tool of public policy in Turkey and selected countries
MELİH KABAYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve Diyetetikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALPER DOĞAN