Geri Dön

Altı şapkalı düşünme tekniği, özerklik, seyreltme etkisi ve uyarıcı sayısının yaratıcılığa etkileri

The effects of the six thinking hats, autonomy, dilution effect and number of stimuli on creativity

PDF İndir

  1. Tez No: 701172
  2. Yazar: ÖZNUR GÖÇMEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÜNSAL YETİM, PROF. DR. HAMİT COŞKUN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 157

Özet

Yaratıcılık birçok alanda bireyler ve gruplar için önemli bir konudur. Altı şapkalı düşünme tekniğinin yaratıcılığa etkisi son yıllarda görgül olarak incelenmeye başlanmış ve diğer değişkenlerle nasıl bir etki göstereceği halen merak konusudur. Literatürde özerklik ve yaratıcılık hakkında bulgular tutarlılık göstermemektedir ve görgül çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Uyarıcı sayısı gibi değişkenlerin, literatürdeki mevcut öngörüler açısından yorumlanması önemli görülmektedir. Seyreltme etkisinin ise yaratıcılık üzerindeki etkisi bilinmemektedir. Çalışma kapsamında uyarıcı sayısı, seyreltme etkisi, özerklik ve altı şapkalı düşünme tekniğinin (yeşil ve kırmızı şapka) özgün düşünce sayısına etkilerini incelemek ve var olan etkilerin altında yatan mekanizmaları aydınlatmak amacıyla dört deney yürütülmüştür. Birinci deneyde uyarıcı sayısı ve şapka türünün yaratıcılık üzerindeki etkileri incelenmektedir. Elde edilen bulgulara göre, az sayıda uyarıcı alan katılımcılar çok sayıda uyarıcı alanlara kıyasla daha fazla özgün ve esnek düşünce üretmektedirler. Bunun yanında, uyarıcı sayısı ve özgün düşünce sayısı arasındaki ilişkide esneklik aracı değişken rolündedir. İkinci deneyde; uyarıcı sayısı ve şapka türüyle beraber seyreltme etkisinin de yaratıcılığa etkileri incelenmektedir. Elde edilen bulgulara göre, birinci deney bulgularıyla tutarlı olarak, az sayıda uyarıcı çok sayıda uyarıcıya kıyasla özgün ve esnek düşünce üretimini artırmaktadır. Seyreltilmiş uyarım alan katılımcılar ise normal uyarım alan katılımcılara göre daha fazla özgün düşünce üretmektedirler. Şapka türü ile seyreltme etkisi arasındaki ortak etki derin düşünme üzerinde anlamlıdır. Yine birinci deney bulgularıyla tutarlı olarak esnekliğin, uyarıcı sayısı ve özgün düşünce sayısı arasında aracı değişken olduğu görülmektedir. Çalışmanın üçüncü deneyinde özerkliğin ve şapka türünün yaratıcılık üzerindeki temel ve ortak etkileri incelenmektedir. Elde edilen bulgulara göre, özerklik verilmeyen katılımcılar özerklik verilenlere kıyasla daha fazla özgün düşünce üretmektedirler. Bu çalışmanın dördüncü deneyinde ise, üçüncü deney desenine seyreltme etkisi değişkeni eklenerek var olan temel ve ortak etkiler incelenmektedir. Yürütülen ilk üç deneyde, şapka türünün yaratıcılık üzerinde anlamlı etkisine rastlanmamaktadır. Dördüncü deneyde güçlendirilen şapka manipülasyonuyla yeşil şapka koşulundaki katılımcılar kırmızı şapka koşulundakilere göre daha fazla özgün ve esnek düşünce üretmektedirler. Esneklik, şapka türü ile özgün düşünce sayısı arasındaki ilişkide aracı değişken rolündedir. Önceki deneye ilişkin bulgularla tutarlı olarak, özerklik verilmeyen koşuldaki katılımcılar özerklik verilen koşuldakilere göre daha fazla özgün düşünce üretmektedirler. Araştırma verilerinin analizi için IBM SPSS Statistics 23 programı ve bu programın PROCESS macro v3.5 eklentisi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmaktadır.

Özet (Çeviri)

Creativity is a substantial issue for individuals and groups in many fields. The effect of the six thinking hats technique on creativity has been empirically examined in recent years and it is still a matter of curiosity how it will affect other variables. There are no consistent findings of autonomy and creativity in the literature. There is a need for reinterpretation of approaches related to creativity in terms of variables such as the number of stimuli. The effect of the dilution effect on creativity is unknown. In this study, the four experiments were conducted in order to examine the effects of the number of stimuli, dilution effect, autonomy, and six thinking hats (green and red hats) on creativity and to illuminate the mechanisms underlying the existing effects. In the first experiment, the effects of the number of stimuli and the type of hat on creativity were examined. The findings showed that the participants who received few stimuli generated more original and flexible ideas than those who received many stimulants. Also, flexibility played role as a mediator variable in the relationship between the number of stimuli and the number of unique ideas. In Experiment 2, along with the number of stimuli and the type of hat, the effects of the dilution effect on creativity were examined. Consistent with the findings of Experiment 1, few stimuli led to the generation of more unique and flexible ideas than a large number of stimuli. Participants who received diluted stimulation genereated more unique ideas than those who received normal one. The interaction effect between the type of hat and the dilution effect was significant on deep ideas. Consistent with the findings of Experiment 1, flexibility was a mediating variable between the number of stimuli and the number of unique ideas. In Experiment 3, the main and interaction effects of autonomy and hat type on creativity were examined. The findings indicated that the participants who were not given autonomy generated more unique ideas than those in the autonomy condition. In Experiment 4, the main and interaction effects were examined by adding the dilution effect variable to the third experimental design. In the first three experiments conducted, no significant effect of hat type on creativity was found. In Experiment 4 with the more effective hat manipulation, the participants in the green hat condition generated more unique and flexible ideas than those in the red hat condition. Flexibility was a mediator in the relationship between the type of hat and the number of unique ideas. Consistent with the findings of the previous experiment, the participants in the non-autonomy condition generated more unique ideas than those in the autonomy-given condition. IBM SPSS Statistics 23 program and the PROCESS macro v3.5 plug-in of this program were used for the analysis of the research data. The findings are discussed in the light of the relevant literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    160495

    Altı şapkalı düşünme tekniğinin 6.sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrenci başarısına etkisi

    The effect of the six thinking hats technic on the academic success of the social studies course of the sixth grade pupils

    HÜLYA AYAZ CAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NURİYE SEMERCİ

  2. Tez No

    461309

    Altı şapkalı düşünme tekniklerinin ve hızın beyin fırtınasında yaratıcılığa etkisi

    The effects of the six thinking hats and velocity on creativity in the brainstorming

    ÖZNUR GÖÇMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikolojiAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMİT COŞKUN

  3. Tez No

    446359

    Altı şapkalı düşünme tekniğinin 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi

    The influence of six thinking hats technique on the academic success of 7th grade students

    FARUK ARICİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimAtatürk Üniversitesi

    Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET YILMAZ

  4. Tez No

    477325

    Altı şapkalı düşünme tekniğinin 5. sınıf bilişim teknolojileri ve yazılım dersi alan öğrencilerin ders başarısına etkisi

    The effect of six thinking hats tecnique on students' course achievement in ict lessons of fifth grades

    ALEV KOCAKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimErciyes Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET İZZETTİN YILMAZER

  5. Tez No

    263938

    Altı şapkalı düşünme tekniğinin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerini geliştirmesine etkisi

    The influence of six thinking hats application on the improvement of speaking skill of 8th grade students of primary education

    SALİH ORHAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. HALİT DURSUNOĞLU

Geri Dön