Hatay/Ovakent Özbeklerinde halk bilim unsurları
Elements of folklore in Hatay/Ovakent Uzbeks
- Tez No: 701729
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Toplumların zaman içinde ürettiği ve nesillere aktardığı maddi ve manevi ürünlerin tamamına kültür denilmektedir. Kültür, bir milletin benliği ve hafızasını oluşturmaktadır. Kültür ortak dil aracılığıyla nesilden nesile aktarılmakta ve yaşatılmaktadır. Kültürel unsurlar ortak dilden, ortak geleneklerden süzülerek, halk kültürünü oluşturur. Kültür, söz, gelenek, görenek ile ortak bir yaşayışı oluşturmaktadır. Ortak yaşayış ve düşünüş ise halk bilimi çalışması içinde ele alınıp incelenmektedir. Halk bilimi, belirli bir bölgede yaşayan aynı inanç ve kültürel değere sahip bir toplumun kültür malzemelerini, inancını, gelenek ve göreneğini, geçiş dönemlerini ve anlatılarını inceleyerek bunların zaman içinde değişimini ve birbirleriyle olan ilişkilerini ve yayılma kaynaklarını inceleyen bilim dalıdır. Bu bağlamda ele alındığında toplum ve halkla ilgili olan her şey halk bilimine konu olmaktadır. Hatay, bulunduğu konum itibariyle geçmişten günümüze pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehirdir. Hatay, pek çok medeniyete ev sahipliği yaptığı gibi o medeniyetlerin kültürünü ve geleneğini de günümüze kadar taşımıştır. Şehrin tarihte farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış olması içinde barındırdığı kültürel zenginliği arttırarak günümüzde yedi dil yedi millet olarak anılmasına vesile olmuştur. Günümüzde şehirde halk sentezlenmiş bir şekilde geçmişten gelen gelenek ve kültürü bir arada yaşatmaktadır. Bu gelenek ve görenek çerçevesinde medeniyetler şehri olarak anılan Hatay, gün geçtikçe daha da göç almaya devam etmiştir. Hatay'da köklü kültüre sahip milletler yaşasa da şehre sonradan gelerek yaşamını burada devam ettirmek durumunda kalan toplumlar da vardır. Bu toplumlardan biri de Özbeklerdir. Özbekler, Sovyet Rusya'nın Türkistan'ı işgali sırasında Afganistan'a göç etmek zorunda kalmışlardır. İlerleyen yıllarda Afganistan'da da savaş çıkınca buradaki Özbekler Pakistan ve İran gibi sınır ülkelere göç etmiştir. Özbekler, savaşlar neticesinde öz vatanlarından ayrı düşmüş mülteci durumunda İran ve Pakistan gibi ülkelerde yaşamak zorunda kalmıştır. Vatanlarından, koparılan Özbekler, Türkiye'nin çeşitli yerlerine yerleştirilmiştir. Mahalle, düz bir ova kenarına kurulduğu için Ovakent adını almıştır. 39 yıldır burada yaşayan Özbekler hem kültürel değerlerini hem de halk bilimi ürünlerini yaşamaya ve yaşatmayı sürdürmüşlerdir. Çeşitli etkileşimler olsa da kendi benliklerini korumayı başarmışlardır. Saha çalışması sırasında Ovakent'te Kongrat, Bürke, Çağatay ve İyşan boylarının yaşadığı tespit edilmiştir. Saha çalışması neticesinde Ovakent Özbeklerinde geçiş dönemleri, anonim şiir, kalıplaşmış sözler, halk anlatıları, merasim ve sosyal hayat ve mutfak kültürüne dair malzemeler tespit edilmiştir. Çalışma sırasında sahada tespit edilen ürünlerden bazılarının halkın hafızasından silinmeye başladığı görülmüştür. Bunun yanında gelenek içerisinde güçlü bir şekilde sürdürülen geleneksel unsurlarda bulunmaktadır. Ovakent Özbekleri, bilhassa geçiş dönemi içerisinde yer alan evlenme ile ilgili uygulanan ritüellerini sürdürmektedir. Ovakent Özbekleri, kendi gelenek ve göreneklerini yaşamaya ve yaşatmaya devam etmektedirler.
Özet (Çeviri)
All the material and spiritual products that societies produce over time and transmit to generations are called culture. Culture is the self and memory of a nation. Culture is transmitted and maintained from generation to generation through a common language. Cultural elements are filtered from the common language, common traditions, and form folk culture. Culture forms a common life with words, traditions, customs. Common life and thinking are considered and studied in the study of folk science. Folklore, living in a particular area with the same beliefs and cultural values of a society material culture, beliefs, traditions and Customs, and their expression change over time, and the transition period by examining the sources of these studies is the science and spread their relations with each other. When considered in this context, everything related to society and the public is the subject of folk science. Hatay, as of its location, is a city that has hosted many civilizations from the past to the present. Hatay is home to many civilizations, as well as the culture and tradition of these civilizations have been carried to the present day. The fact that the city has hosted different civilizations in history has increased the cultural wealth it contains, which has led to its being referred to as seven languages and seven nations today. Nowadays, the people in the city live traditions and culture from the dec in a synthesized way. Hatay, which is called the city of civilizations within the framework of this tradition and customs, has continued to receive more and more migration day by day. Although there are nations with a deep-rooted culture living in Hatay, there are also societies that have to come to the city later and continue their lives here. One of these societies is the Uzbeks. Uzbeks were forced to emigrate to Afghanistan during the Soviet invasion of Turkestan. In the following years, when the war broke out in Afghanistan, the Uzbeks here migrated to border countries such as Pakistan and Iran. Uzbeks have been forced to live in countries such as Iran and Pakistan in the case of refugees who have been separated from their homeland as a result of wars. Uzbeks who were torn from their homeland have been resettled in various parts of Turkey. The neighborhood got its name Ovakent due to the fact that it is located on the edge of a flat plain. Uzbeks who have lived here for 39 years have continued to live and cherish both their cultural values and folk science products. Although there are various interactions, they have managed to maintain their own selves. During the field study, it was determined that Kongrat, Bürke, Çağatay and Iysan tribes lived in Ovakent. As a result of the field study, materials on transitional periods, anonymous poetry, stereotyped sayings, folk narratives, ceremonial and social life and culinary culture were found in Ovakent Uzbeks. During the study, it was observed that some of the products detected in the field began to be erased from the public's memory. In addition, there are traditional elements that are strongly maintained in the tradition. Ovakent Uzbeks continue their rituals, especially those related to marriage, which take place during the transition period. Ovakent Uzbeks continue to live and maintain their own traditions and customs.
Benzer Tezler
- Hatay / Ovakent Özbek Türklerinden derlenen atasözlerinde isim
Hatay / Ovakent name in proverbs compiled from Uzbek Turks
TAYFUR KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TANÇ
- Göç ve kente uyum sürecinde kimlik inşası ve din: Zeytinburnu Afganistan Özbekleri örneği
Identity construction and religion in the process of migration and adaptation: The case of Zeytinburnu Afghanistan Uzbeks
ENSAR GÖÇMEZ
Doktora
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELALEDDİN ÇELİK
- Afganistan'dan gelen göçmen Özbekler'in sosyo-kültürel ve dini hayatları üzerine sosyolojik bir araştırma (Hatay ili Ovakent beldesi örneği)
A socialogical research on the socia-cultural and religous lives of Uzbek immigrants from Afghanistan (The sample of Hatay, Ovakent Town)
ENSAR GÖÇMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
SosyolojiSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKGÜL
- Hatay Ovakent Özbek ağzında fiil morfolojisi
The verb morphology in Hatay Ovakent Uzbek dialect
ASLI AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET HAŞİMİ
- Hatay Ovakent Özbek ağzı
Uzbek dialect of Hatay Ovakent
AHMET DAVULCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL