Rayleigh saçılmasından faydalanarak gazlı detektörlerde iyonik küme boyutunun tespit edilmesi
Determination of ionic cluster size in gas detectors by using Rayleigh scattering
- Tez No: 704903
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YALÇIN KALKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Nükleer Mühendislik, Nuclear Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nükleer Enerji ve Enerji Sistemleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 64
Özet
Gazlı detektörlerde iyonların, detektörün sağlıklı çalışmasına olumsuz etkileri vardır. Elektromanyetik indüksiyon yoluyla sinyale yaptıkları etkiler ve detektör hacminde kümelenerek ortamdaki elektrik alan konfigürasyonunu bozmaları başlıca problemler olarak sayılabilir. Özellikle TPC (Time Projection Chamber) gibi geniş hacimli gazlı detektörlerde bu problem günümüzde bilimsel çevrelerce sıklıkla tartışılmaktadır. Aslında bu problemin çözümü için bazı girişimlerde bulunulmuş olsa da henüz başarılı bir yaklaşıma rastlanmamıştır. Ancak kabul gören bir yaklaşım olarak öncelikle iyonların detektör içerisindeki davranışlarını belirlemek, sorunun çözümü için önemlidir. Literatürde iyonların sinyale etkilerinin olmadığı yönünde yoğun bir kanı mevcutken son zamanlarda bilimsel dergilerde yayınlanan makalelerde, bu iyonların sinyale önemli etkileri olduğu belirtilmiştir. Hatta detektör hacminde birincil elektronların oluşumu sırasında ortaya çıkan bu iyonlar, katoda ulaşıncaya kadar iyonik kümelere dönüşürler (Kalkan, 2015). İyonik kümelerin boyutunu belirlemek için alternatif bir araç olarak, ışık atomları veya fotonlarla saçılma deneyleri göze çarpmaktadır. Bu çalışmalar, detektör fiziği üzerine çalışmalar yapan bilim insanlarının dikkatlerini iyonlar üzerine çekmiştir ancak iyonların davranışlarını tam olarak açıklamakta yetersiz kalmıştır. Tamamen teorik hesaplamalara dayalı tahminlere dayandırılan iyonik kümelerin boyutları ile ilgili sonuçlar deneysel olarak kanıtlanmaya muhtaçtır. Yapılan bilimsel araştırmalar 1-3 atom veya molekülden oluşan iyonik kümelerin varlığını gösterse de bazı bilim otoriteleri ortamda yüzlerce atom veya molekülün iyonik küme oluşturabileceğini savunmaktadır. Sonuçta, iyonik kümelerin boyutlarının bilinmesiyle, detektör içerisinde oluşturdukları problem hakkında daha kapsamlı bilgi sahibi olunarak, ortaya konulacak çözümlere yön verilecektir. Bu tez çalışması kapsamında; detektör içerisinde iyonların oluştuğu ve elektrik alan ile sürüklendiği bölgeye lazer ışını gönderilmiştir. Saçılan ışının analiz edilmesi yoluyla (Rayleigh Saçılması) iyonik kümelerin varlığı ve boyutları hakkında deneysel kanıtlar ortaya konulmuştur. Rayleigh saçılması kullanılarak hacim tespiti yapılması uzun süredir kullanılmaktadır. Ancak, bu tezde kullanılacak yöntem ile literatür arasında belirgin farklar vardır. Mesela; oluşan iyonik kümeler vakum yoluyla değil, elektrik alan etkisiyle ilerlemektedir. Oluşan iyonik kümelerin ince bir memeye kanalize edilmesi de mümkün değildir. Problemin çözümü adına literatürde bulunan bu araştırmaların sadece yönteminden faydalanılacaktır. Elde edilmek istenen, gazlı detektörlerin çalışma parametrelerinde (Basınç, sıcaklık, nem oranı, kullanılan gaz karışımı vb.), oluşan iyonik kümelerin boyutları hakkındaki ilk deneysel sonuçları elde etmek ve literatürle paylaşmaktır.
Özet (Çeviri)
In gas detectors, ions have negative effects on the healthy operation of the detector. The effects on the signal through electromagnetic induction and their clustering in the detector volume and disrupting the electric field configuration in the environment can be counted as the main problems. Especially in large volume gas detectors such as TPC (Time Projection Chamber), this problem is frequently discussed by scientific circles today. In fact, although some attempts have been made to solve this problem, a successful approach has not been found yet. However, as an accepted approach, it is important to first determine the behavior of the ions in the detector for solving the problem. While there is an intense opinion in the literature that ions have no effect on the signal, it has been stated in the articles published in scientific journals recently that these ions have significant effects on the signal. In fact, these ions, which emerge during the formation of primary electrons in the detector volume, turn into ionic clusters until they reach the cathode (Kalkan, 2015). As an alternative tool for determining the size of ionic clusters, scattering experiments with light atoms or photons stand out. These studies attracted the attention of scientists working on detector physics on ions, but they were insufficient to fully explain the behavior of ions. The results regarding the sizes of ionic clusters, which are based on estimations based purely on theoretical calculations, need to be proven experimentally. Although scientific researches show the existence of ionic clusters consisting of 1-3 atoms or molecules, some scientific authorities argue that hundreds of atoms or molecules can form ionic clusters in the environment. As a result, by knowing the sizes of ionic clusters, more comprehensive information about the problem they create in the detector will be given, and the solutions to be put forward will be directed. Within the scope of this thesis; A laser beam was sent to the area in the detector where ions were formed and entrained by the electric field. Experimental evidence for the existence and size of ionic clusters has been provided by analyzing the scattered beam (Rayleigh Scattering). Volume determination using Rayleigh scattering has been used for a long time. However, there are significant differences between the method to be used in this thesis and the literature. For example; The ionic clusters formed do not move by vacuum, but by electric field effect. It is also not possible to channel the formed ionic clusters into a thin nozzle. In order to solve the problem, only the method of these studies in the literature will be used. The aim is to obtain the first experimental results about the dimensions of the ionic clusters formed in the operating parameters of gas detectors (pressure, temperature, humidity, gas mixture used, etc.) and to share them with the literature.
Benzer Tezler
- Modeling on rayleigh scattering in optical waveguides
Optik dalga klavuzlarında rayleigh saçılması
BURAK ÇAMAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Fizik ve Fizik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SERHAT ÇAKIR
- Fiber optik kabloda meydana gelen saçılmaların analizi ve anlamlandırılması
The analysis and interpretation of the scattering in the fiber optic cable
SELİM BOYDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiGazi ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT YÜCEL
- Fabrication of novel core-shell nanostructures for photonics applications
Fotonik uygulamalar için yeni çekirdek-kabuk nanoyapılarının üretilmesi
TURAL KHUDIYEV
Doktora
İngilizce
2013
Bilim ve Teknolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMalzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BAYINDIR
- Computer modeling of a prototype X-ray imaging system for better detection efficiency
Prototip bir X-ray görüntüleme sisteminin daha iyi bir dedeksiyon verimi için modellenmesi
ESRA BARLAS YÜCEL
Doktora
İngilizce
2018
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENAP ŞAHABETTİN ÖZBEN
- Expanding the scope of nonparaxial scalar diffraction theory
Paraksiyal olmayan skalar kırılma teorisinin kapsamının genişletilmesi
METE GÜNÖVEN
Doktora
İngilizce
2020
Fizik ve Fizik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMikro ve Nanoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAŞİT TURAN
PROF. DR. HÜSNÜ EMRAH ÜNALAN