Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd (metin-inceleme-dizin)
Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd (transcription–analysis-index)
- Tez No: 707219
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET KORAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd, Tārī-i Hind-i Ġarbī, XVI. yy. Türkiye Türkçesi, Amerika Kıtalarının Avrupalılarca İstilası, Batı Hint Adaları Tarihi, Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd, Tārīh-i Hind-i Ġarbī, XVIthCentury Turkish, the European Invasion of the Americas, the History of the West Indies
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 648
Özet
Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd, XVI. yy.ın son çeyreğinde yazılmış, Türk edebiyatında konusu itibarıyla sıra dışı bir eserdir. Tārīh-i Hind-i Ġarbī, Tārīh-i Yeñi Dünyā, Ḥadīs-i Nev, Ḳuṭr-ı Nev gibi farklı başlıklı başka yazma nüshaları da bulunan Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd bu nüshaların en eskisi ve en güzel hat ile yazılmış olanıdır. Nüshalar içinde harekeli tek nüsha da Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd'dir. Eserin esas konusu Yeni Dünya'nın Avrupalılarca keşfi, işgali ve istilasıdır. Arapça kozmografi, astronomi, tarih ve coğrafya eserlerinden parça tercümeleriyle başlayan eser, Yeni Dünya'nın Avrupalılar tarafından istilası konulu İtalyanca ve/veya İspanyolca kitaplardan parça tercümeleriyle devam eder. Çalışmamız, Türk edebiyatında konu içeriğiyle özel bir yeri olan ve Türkçenin söz varlığına önemli katkılarda bulunan bu eserin çeviri yazılı metnini, dil bilgisi incelemesini ve gramatik dizinini içermektedir. Eserde tespit edilen çok sayıdaki imla hatasının doğruları kaynak metinlerle karşılaştırılarak belirlenmiş ve İspanyolca/İtalyanca imla ve telaffuzun Türkçe iz düşümleri belirlenmiştir. Metinde bazı eskicil biçim birimlerin XVI. yy.da da kullanıldığı görülmüştür. Eserin söz varlığı ve söz dizimi eş anlamlılık, ters anlamlılık, yan anlamlılık, anlam değişmeleri, kavram alanları, deyimler, atasözleri, üslup gibi özellikleri bakımından da değerlendirilmiştir. Metnin ilk defa tam söz varlığı dizini kök dilini, işlevsel kelime türünü / türlerini, metindeki anlamını / anlamlarını ve metindeki görünüşlerini içerecek şekilde hazırlanmıştır. Dizin bölümü titiz bir çalışmayla hazırlanıp genel dizin; kişi, unvan ve eser adları dizini; yer, devlet ve halk adları dizini; hayvan ve bitki adları dizini olmak üzere dört başlığa ayrılmıştır.
Özet (Çeviri)
Kitāb-ı İḳlīm-i Cedı ̇̄d (The Book of the New Clime) is a manuscript work written in 1583 and an extraordinary example of the Turkish literature by its subject. The book has some other manuscriptal editions in different titles such as Tārīh-i Hind-i Ġarbī, Tārīh-i Yeñi Dünyā, Ḥadīs-i Nev, Ḳuṭr-ı Nev. Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd is the oldest and the loveliest copy of all. It is the only copy written with ḥarakāt, some special signs for Arabic alphabet based orthographies. The main subject of Kitāb-ı İḳlīm-i Cedīd is the discovery and the invasion of the Americas by the Europeans. It contains Turkish translation of text pieces from some Arabic books by its first and second parts and of some text pieces from Italian history books on the New World by its last part. There are many spelling errors in Turkish text and all corrected by comparing the text with the original texts. That thesis also displays Turkish text of transcription letters, grammatical analysis of the text and contains individually separated four particular indexes of general words and of anthroponymical, toponymical, ethnonymical, faunonymical and botanical names.
Benzer Tezler
- Abbas vesîm efendi; hayatı, eserleri, edebî kişiliği, divanının tenkitli metni ve incelemesi
Abbas vesîm; his life, his works, his literature identity, the edition critique of his divan and its evaluation
İBRAHİM HALİL TUĞLUK
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- On beşinci yüzyıl edvar yazarlarının metinlerinde müzik ve kozmogoni ilişkisi
Music and cosmogony association in the music theory treatises of the fifteenth century Ottoman empire
DOĞUŞ ÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK
- Kilisli Abdullah Enverî'nin Usûl-i Cedîde Zübdesi Türkî Risâlesi üzerine bir inceleme
A research on the Kilisli Abdullah Enverî's book: Usûl-i Cedîde Zübdesi Türkî Risâlesi
RAMAZAN GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
FelsefeFırat ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÜLGER
- Türkistanlı Ceditçi Abdullah Avlânî - Hayatı ve Şiirleri
Abdullah Avlânî, Cedidist, from Turkestan - Life and Poems
ELMUROD KHOLMATOV
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞUAYIP KARAKAŞ