Astımlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve astım kontrolü
Health literacy and asthma control in asthmatic individuals
- Tez No: 708312
- Danışmanlar: PROF. DR. RAHŞAN ÇEVİK AKYIL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Astım, Astım Kontrol Testi, Sağlık Okuryazarlığı, Asthma, Asthma Control Test, Health Literacy
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Amaç: Araştırma, astımlı bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerini, astım kontrolünü belirlemek, ayrıca sağlık okuryazarlığı ve astım kontrolü arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacı ile yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Analitik-kesitsel olarak 01 Kasım 2019-30 Nisan 2020 tarihleri arasında, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları polikliniklere başvuran, 18 yaş üzeri, okuryazar, araştırmaya katılmayı kabul eden ve araştırma kriterlerine uyan 300 astımlı birey oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında;“Astımlı Birey Tanıtıcı Bilgi Formu”,“Astım Kontrol Testi (AKT)”ve“Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Türkçe Uyarlaması (ASOY-TR)”kullanılmıştır. Verilerin analizinde; R vers. 2.15.3 programı (R Core Team, 2013), Shapiro-Wilk, t testi, Tek yönlü varyans analizi, Bonferroni testi, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, Pearson korelasyon analizi, Ölçeklerin iç tutarlılık düzeylerinin belirlenmesinde Cronbach alfa katsayısı kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan astımlı bireylerin astım kontrol testine göre astım kontrolünün %23.6'sında“tam ve iyi kontrol”altında, %76.4'ünde ise“kontrol altında olmadığı”saptanmıştır. Sağlık okuryazarlığına bakıldığında genel indeks puanı (30.98±9.80) olup, astımlı bireylerin %60.6'sının“yetersiz veya sorunlu-sınırlı”sağlık okuryazarlığı kategorisinde olduğu belirlenmiştir. Sağlık okuryazarlığının alt indekslerine bakıldığında Sağlık Hizmeti (32.82±9.64), Sağlık Bilgisini Anlama (32.75±10.01) ve Sağlık Bilgisine Ulaşma (31.07±10.67), indekslerinin ortalama puanlarının genel sağlık okuryazarlığı ortalama puanından daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Hastalıklardan Korunma (30.57±10.59), Sağlığın Geliştirilmesi (29.46±11.07), Sağlık Bilgisini Değerlendirme (29.47±10.63) ve Sağlık Bilgisini Uygulama (30.80±9.86) indekslerinin ortalama puanlarının genel sağlık okuryazarlığı ortalama puanından daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Astım kontrol testi puan ortalamaları ile genel ve tüm alt boyutların sağlık okuryazarlık puan ortalamaları arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Sonuç: Araştırmaya katılan astımlı bireylerin astım kontrol testine göre astım kontrolünün“kontrol altında olmadığı”ve sağlık okuryazarlık düzeylerine bakıldığında“yetersiz veya sorunlu-sınırlı”sağlık okuryazarlığı kategorisinde olduğu, sağlık okuryazarlık düzeyleri ile astım kontrolü arasında önemli düzeyde pozitif yönlü ilişki olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Objective: The research was conducted to determine the health literacy levels and asthma control of individuals with asthma and also to evaluate the relationship between health literacy and asthma control. Material and Methods: The research consisted of 300 asthmatic individuals over 18 years of age, literate, who accepted to participate in the study and met the research criteria, who applied to the Aydın Adnan Menderes University Hospital Chest Diseases polyclinics between 01 November 2019 and 30 April 2020, analytically-cross-sectionally. In the collection of data;“Asthmatic Individual Information Form”,“Asthma Control Test (AKT)”and“European Health Literacy Scale Turkish Adaptation (ASOY-TR)”were used. In the analysis of data; vers. 2.15.3 program (R Core Team, 2013), Shapiro-Wilk, t test, One-way analysis of variance, Bonferroni test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, Pearson correlation analysis, Cronbach alpha coefficient in determining the internal consistency levels of the scales used. Results: According to the asthma control test of the asthmatic individuals participating in the study, 23.6% of the asthma control was found to be“complete and well controlled”and 76.4% of them“not under control”. Considering the health literacy, the general index score was (30.98±9.80), and it was determined that 60.6% of the asthmatic individuals were in the“inadequate or problematic-limited”health literacy category. Considering the sub-indexes of health literacy, it was determined that the mean scores of the Health Service (32.82±9.64), Understanding Health Information (32.75±10.01) and Accessing Health Information (31.07±10.67) indices were higher than the average score of general health literacy. It was determined that the mean scores of the indices of Protection from Diseases 30.57±10.59, Health Promotion (29.46±11.07), Evaluation of Health Knowledge (29.47±10.63) and Application of Health Knowledge (30.80±9.86) were lower than the mean score of general health literacy. A positive correlation was found between the asthma control test mean scores and the health literacy mean scores of general and all sub-dimensions. Conclusion: According to the asthma control test of the asthmatic individuals participating in the study, it was determined that asthma control was“not under control”and when their health literacy levels were examined, they were in the“inadequate or problematic-limited”health literacy category and there was a significant positive correlation between health literacy levels and asthma control.
Benzer Tezler
- Yetişkin astımlı bireylerde obezitenin solunum fonksiyonları üzerine etkisi
The effect of obesity on respiratory functions in adult asthmatic individuals
ÜMÜŞ ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikAnkara ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI UÇAR
- Effects of core stabilization exercises on patients with asthma
Astimli hastalarda kor stabilizasyon egzersizlerinin etkileri
ELİF ÜSTÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Fizyoterapi ve RehabilitasyonYeditepe ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERYAL SUBAŞI
YRD. DOÇ. DR. GÖKŞEN KURAN ASLAN
- Astımlı ve sağlıklı olgularda obezite ve hiperkolesteroleminin inflamatuar belirteçlerle ilişkisi
The association of obesity and hypercholesterolemia with inflammatory markers in asthmatic patients and healthy subjects
İLKAY KESKİNEL
Doktora
Türkçe
2009
Allerji ve İmmünolojiİstanbul Üniversitesiİmmünoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURHAYAT YILDIRIM
- Astımlı hastalarda anjiyotensin konverting enzim (ACE) geni I/D polimorfizmi
Angiotensin-converting enzyme gene polymorphism in asthmatic patients
MERAL URHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Tıbbi BiyolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İRFAN DEĞİRMENCİ
- Atopik, nonatopik astımlı ve sağlıklı çocuklarda beslenme alışkanlıkları ve besin tüketimi üzerine bir çalışma
The nutritional habits and food consumption of non asthmatic healthy children who have asthma and nonatopic asthma
MÜJGAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Beslenme ve DiyetetikHacettepe ÜniversitesiDiyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU BESLER