Hâzin Tefsîri'nin Ebu't-Tevfîk eş-Şeyh İbrahim tercümesi (Metin-inceleme) (1.cüz) (Fatiha suresi-Bakara suresi 1-141)
Ebu't-Tevfik es-Sheikh İbrahim translation of Hazin Tafsîr (Text-exploration) (1st juz) (sura Fatiha-sura Bakara 1-141)
- Tez No: 708953
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ REYHAN ÇORAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 342
Özet
Hâzin el-Bağdâdî'nin Lübâbü't-Te'vil fî Me'âni't-Tenzil isimli Kur'ân-ı Kerîm tefsirinin Türkçeye tercümesi olan Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin, XIX. yüzyılın başlarında kaleme alınmış bir eserdir. Eserin müellifi Ebu't-Tevfîk es-Seyyid Şeyh İbrahim Sırrî isimli bir Nakşibendi şeyhidir. Bilindiği üzere XV. yy.'da Lübâbü't-Te'vil fî Me'âni't-Tenzil Musa b. Hacı Hüseyin el-İznikî tarafından Tefsîri'l-Lübâb adıyla Türkçeye tercüme edilmiştir. Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin, Tefsiri'l-Lübâb'ın bir nüshası zannedilerek sehven Süleymaniye Kütüphanesi yazma eser kataloğuna, Musa b. Hacı Hüseyin el-İznikî adına kaydedilmiştir. İncemeler neticesinde Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin'e ait başka bir nüshaya rastlanılamamıştır. Mevcut nüshanın 1a sayfasında mütercim olarak açıkça Şeyh İbrahim'in isminin zikredilmesi ayrıca 2a sayfasında da mütercimin kendi dilinden bu eseri tercüme ettiğini beyan etmesi eserin Şeyh İbrahim'e ait olduğunu göstermektedir. Bununla beraber Tefsîri'l-Lübâb üzerinde doktora çalışması bulunan İsmail Taş, Tefsiri'l-Lübâb'ın nüshalarının tespiti esnasında Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin'in bu eserin nüshalarından biri olmadığını tespit etmiştir. Çalışmamızda Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin incelenmiş, Taş'ın doktora çalışmasında yaptığı bu tespit sunduğumuz deliller ile netleştirilmiştir. Ayrıca Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin'in birinci cildinin 1a-61b varaklarını kapsayan kısmın transkripsiyonu yapılmıştır. Eserde bulunan Arapça kısımlar tercüme edilmiş, alıntı yapılan kaynaklar tespit edilerek dipnotlarda gösterilmiştir. Kaynak metinle karşılaştırılmalarda bulunularak bu eserin nasıl bir tercüme olduğu ve muhtevasında neleri barındırdığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Tercüme-i Tafsîr-i Hâzin, which is the Turkish translation of Hâzin el-Bağdâdî's interpretation of the Qur'an called Lübâbü't-Te'vil fî Me'âni't-Tenzil, XIX. It is a work written at the beginning of the century. The author of the work is a Naqshbandi sheikh named Ebu't-Tevfîk es-Sayyid Sheikh İbrahim Sırrî. As it is known, XV. century, Lübâbü't-Te'vil fî Me'âni't-Tenzil was translated by Musa b. Hacı Hüseyin el-İznikî into Turkish under the name of Tefsîri'l-Lübâb. Tercüme-i Tafsîr-i Hâzin was suppos to a copy of Tafsîri'l-Lubâb, and was mistakenly recorded on the manuscript catalog of the Süleymaniye Library as the name of Musa b. Hacı Hüseyin al-İznikî. However, Tercüme-i Tafsîr-i Hâzin is the only copy, and the fact that Sheikh İbrahim's name is clearly mentioned as the translator on page 1a of the work and the translator's statement on page 2a that the translator translated this work from his own language shows that the work belongs to Sheikh İbrahim. İsmail Taş, who has a doctoral study on Tafsîri'l-Lubâb, determined that Tercüme-i Hâzin is not one of the copies of this work during the determination of the copies of Tafsîri'l-Lubâb. In our study, Tercüme-i Hâzin was examined and this determination made by Taş in her doctoral study was clarified by proving it. In addition, the leaves 1a-61b between first of volume's Tercüme-i Tafsîr-i Hâzin was transcribed. The Arabic parts in the work have been translated, the cited sources have been identified and shown in the footnotes. By making comparisons with the source text, it has been tried to reveal what kind of translation this work is and what it contains.
Benzer Tezler
- 'Hâzin Tefsîri'nin Ebu't-Tevfîk eş-Şeyh İbrâhîm Tercümesi' (2. cüz) (metin-inceleme) (Bakara Sûresi 142/286)
'Ebu't-Tevfik es-Sheikh İbrâhîm translation of Hazin Tafsîr' (2nd juz) (text-analysis) (Sura Bakara 142/286)
BÜŞRANUR ERMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REYHAN ÇORAK
- Ebu't-Tevfîk eş-Şeyh İbrahim'in Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin adlı eserinde zarfların incelenmesi (Giriş-inceleme-metin-sözlük) (1b-22a sayfaları arası)
Examining adverbs in Ebu't-Tevfîk al-Sheikh İbrahim's Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin (Introduction-examination-text- dictionary) (Volume 1) (Between pages 1b-22a)
HANIM GAYE BOSTANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL TAŞ
- Ebuʾt-Tevfîk eş-Şeyh İbrahimʾin Tercüme-i Tefsîr-i Hâzin adlı eserinde sıfatların incelenmesi (Giriş-inceleme-metin-sözlük) (30a-50b sayfaları arası)
Ebuʾt-Tevfîk eş-Şeyh İbrahimʾin Tercüme-i Tefsîr-i Hāzin examining adjectives in her work (Introduction-examination-text-dictionary) (Between pages 30a-50b)
AYŞENUR DANACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL TAŞ
- 15. yüzyıla ait 'Enfesü'l-Cevâhir' adlı yazma üzerinde dil incelemesi (giriş-inceleme-metin-sözlük)
A language examine on a handwritten work called 'Anfas al-Djawâhir' which belong to fifteenth century (introduction-examine-text-dictionary)
İSMAİL TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN
- Mûsâ İznikî'nin Enfesü'l-Cevâhir isimli tefsirindeki yöntemi
Musa al-İzniki's method in his tafsir called Anfas al-Jawāhir
MACİDE ALTUNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİHAN ÖZMEN