14. yüzyıl Akdeniz'inde üç İslam hanedanlığı üç külliye
Three Islamic dynasties and three foundations in the Mediterranean of the 14 th century
- Tez No: 710430
- Danışmanlar: PROF. DR. YILDIRAY ÖZBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: XIV.Yüzyıl, Akdeniz, İslam Hanedanı, Külliye, XIV th Century, Mediterranean, Islamic Dynasty, Kulliye (Social Complex)
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Akdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
XIV.Yüzyıl sonlarında bugünkü Özbekistan sınırları içinde ortaya çıkan Timurlular Akdeniz'e doğru harekete geçtiklerinde denizin çevresinde üç İslam hanedanlığı hüküm sürmekteydi. Bu devletlerden en büyüğü Mısır- Kahire'de kurulmuş ve kuzeyde Anadolu'ya, batıda Cezayir ve Tunus'a kadar hakim olmuş,“İslam'ın ve Müslümanların”koruyucusu olarak tanınan Memlûklar, Kuzey Batı Afrika'da Fas merkezli-Mağrib-i Aksa'ya hakim olmuş, İspanya'ya gazâ akınları düzenleyen Merînîler, ve Batı Anadolu'da kurulmuş Bizans'a karşı akınlarıyla, kısa sürede büyüyerek Batı Anadolu ve Rumeli'ye hakim olan Osmanlılardı. Üç büyük dinin doğduğu Akdeniz Coğrafyasında VII. Yüzyılda Arap yarım adasından başlayan İslam dininin yayılışı IX.Yüzyıla gelindiğinde Anadolu'da Bizans İmparatorluğu başkenti Konstantinapol'un surlarına, güneyde Kuzey Afrika-(Mağrip) nın tamamına, batıda İber Yarımadası'nda şimdiki Fransa sınırlarına dayanmış, bu topraklar Endülüs olarak anılmaya başlamıştı. Emeviler'le başlayan ve Abbasiler'le devam eden İslam hanedanlıkları birbirleri ile yaptıkları iktidar mücadelelerinin yanı sıra imar, ticaret, eğitim ve sanatsal faaliyetlerle egemen oldukları topraklarda kalıcı olmaya çalışmış, karşılaştıkları toplumlar ve coğrafyaların etkilerini özümseyerek eserler vermişlerdir. Bu eserlerin başlıcaları camiler, medreseler, hanlar, aşevi, şifahane gibi yapılar olup, kuruldukları şehirlerin sosyal yapısını, gelişimini ve ekonomisini etkileyip, şekillendirmişlerdir. İbadet, eğitim, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, bunlardan yararlanan insanların barınması ve hizmet satın alma ihtiyacı, cami ve medreselerle birlikte, mescit aşevi, hastane, misafirhane(tabhane), dükkan, han gibi yapıların bir arada inşa edilmesini gerektirmiştir. Kentlerin gelişim merkezlerinde yeralan sosyal amaçlı bu yapı toplulukları“külliye”lerdir. Külliye İslam mimarisinde gelişmiş dini, sosyal, ekonomik, kurumsal yapı topluluğu türü olarak görülmektedir. Çalışmamız için XIV.Yüzyıl Geç Ortaçağ olarak adlandırılan dönemde; Akdeniz'le kıyısı olan üç Müslüman hanedan devleti seçilmiştir; Merînîler, Memlûkler, Osmanlılar. Akdeniz kıyısındaki bu hanedanlıkların birbirleri ile ilişkileri, etkileşimleri olmuş mudur? Yerleştikleri coğrafyadan, karşılaştıkları devletlerden, toplumlardan nasıl etkilenmişlerdir. Bu etkileşimin yaşamlarına, yerleşimlerine, eserlerine yansıması nasıl olmuştur? Kıyısında büyük imparatorlukların kurulduğu Akdeniz, kültürel bağlamda üç devlet için ortak bir medeniyet havzası olabilmişmidir? Bursa, Kahire, Fez'de yer alan, banileri dönemlerinin ve devletlerinin güçlü hükümdarları olan Yıldırım, Berkuk ve İnaniye Külliyelerinin, kentsel konumları, tasarım özellikleri, mimari nitelikleriyle bulundukları kente katkıları, benzeşen ve farklı yönleri tez kapsamında sorgulanacak konulardır.
Özet (Çeviri)
When the Chinggisid under the command of Timur start to move towards the Mediterranean at the end of the XIV century, three Islamic Dynasties ruled around the Mediterranean.The largest of the sestatesis the Mamelukes, who were established in EgyptCairo and were known as the protectors of“Islam and Muslims”, who dominated Anatoliain the north and Algeria and Tunisia in the west, and the other one is the Merinides, who dominated the Moroccan-based Moorish Aqsa in North West Africa, and organized war raids to Spain and thirdly, the Ottomans, who is established in Western Anatolia, grew in a short time with their raidsagainst Byzantium and dominated Western Anatolia and Rumelia. With the spread of Islam, which started from the Arabian peninsula in the 7th century in the Mediterranean region where three major religions were born,the selands,which restedon thewalls of Constantinople the capital of the Byzantine Empirein Anatolia,the whole of North Africa (the Maghreb) in the south, and the borders of France in the Iberian Peninsulain the west, began to be called Andalusia by the 9th century. The Islamic Dynasties, whichstarted with the Umayyads and continued with the Abbasids, they tried to be permanent inthelands they dominated with construction, trade, education and artistic activities, as well as their power struggles with each other and, assimilating the effects of the societies andgeographiesthey encounteredand contributeworks to theseplaces. The main one soft hese Works are mosques, madrasahs, public houses, food banks and hospitals.These have influenced and shaped the social structure,development and economy of the cities in which they were founded.Worship,education,social assistan ce and solidarity,then eed for shelter of the people who benefit from them and the purchase of services required to construct structures such as masjid, foodbank, hospital, guest house (tabhane), shops andpublic houses along with mosques and madrasas. These social-purpose building groups located in the development centers of cities, are social complexes socalled“kulliyes”. Social Complexes are seen as a type of advanced religious, social, economic and institutional building community in IslamicArchitecture. Three Muslim dynastic States which tried to become a new state in the three directions of the Mediterranean, tried to be permanentand settled with the Works they made in the lands they conquered, and whose powers were equal, were chosen in the Islamic Geography towards the Renaissance in the period called the Late Middle Ages of the 14th Century for our study; These are the Merinis, the Mamelukes and the Ottomans. Did these dynasties on the Mediterranean coast have relations and interactions witheach other? How were they affected by the geography they settled, the states and societies they encountered? How did this interaction reflecton their lives, settlement sand works? The urban locations, design features, architectural qualities and contributions of theYıldırım, Berkuk and Inaniye Complexes, the powerful rulers of the Bani period and states located in Bursa, Cairo, Fez, and their similar and different aspectst othecity they are locatedin, are the subjects to bequestioned within thes cope of this thesis.
Benzer Tezler
- Yazılı kaynaklar ve arkeolojik veriler ışığında Anadolu'daki deniz kavimleri sorunu
In the light of written sources and archaeological datas, the problem of the sea peoples in the Anatolia
BARIŞ GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ YAĞCI
- 1929 Dünya ekonomik buhranı ve İzmir Limanı
1929 World Economic crisis and the Port of İzmir
ERDEM MERAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİFE BİGE SÜKAN
- Doğu Akdeniz ve Asya medeniyetlerinin Ortaçağ İngiliz edebiyatına tesiri: Chaucer'ın Canterbury Hikâyeleri
The influences of the Levantine Mediterranean and the Asian civilizations on the Medieval English literature: Chaucer's Canterbury Tales
OĞULCAN ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARDA ARIKAN
- 12-14. yüzyıl seyahatnamelerinde folklorik unsurlar (El Gırnâtî, İbn Cübeyr, Plano Carpini, Monte Crucis, İbn Battûta Seyahatnameleri)
Folkloric elements in travelogues 12-14. century (Travelogues of el-Girnâtî, Ibn Jubayr, Plano Carpini, Monte Crucis and Ibn Battûta)
VEDAT KARAKOYUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Akdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYA KARADAVUT
- 13 ve 14. yüzyıl Bizans ve İtalyan sanatında antik etkiler
Ancient influences in 13th and 14th century Byzantine and Italian art
EMİNE KÜRKCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EKİN KAYNAK ILTAR