Reha Erdem sinemasında gündelik hayat pratiklerinin temsili: Toplumsal mekân ve zamanın yapıbozumu
Representation of everyday life practices in Reha Erdem cinema: Deconstruction of social space and time
- Tez No: 710615
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CEM TUTAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, İletişim Bilimleri, Sociology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medya ve Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Tarihsel olarak döneminin sosyo-ekonomik, politik dinamikleri ile şekillenen ve toplumsal bir alana dönüşen gündelik hayat, Marksist bir bakış açısından üretim ilişkileri ve araçlarının birleşiminden oluşmaktadır. Kapitalizm bu bağlamda gündelik hayatın temel unsuru olarak ön plana çıkmaktadır. Fransız düşünür Henri Lefebvre, gündelik hayatı ilk kez sistematik bir biçimde araştırma nesnesi haline getirmiştir. Toplumsal çözümlemelerini üretim araçları ve ilişkileri temelinde Marksist perspektiften şekillendiren Lefebvre, gündelik hayatın yapısal bileşenleri olan zaman ve mekân kavramlarını ele alarak kendisinden sonra gelen Neo-Marksist düşünürlere yol açmıştır. Kent hayatının gündelik hayat pratikleri içerisinde şekillenen toplumsal zaman, kapitalist bir zaman kipinin ortaya çıkmasına olanak sağlamaktadır. Lefebvre'nin zaman ve mekân çözümlemesinde ortaya koyduğu kavramsal setler, dikotomik çiftler halinde kırsal ve kentsel yaşam formlarının anlaşılmasında açıklayıcı olmaktadır. Türkiye sineması içerisinde öne çıkan bir auteur yönetmen olarak Reha Erdem, filmlerinde köksüz bir mekân ve zaman algısı içerisinde şekillenen gündelik hayat temsillerine yer vermektedir. Reha Erdem'in sineması insani varoluşun ilk zamanlarındaki arkaik figürleri ve doğa ile insanın birlikteliğini ele alarak kozmosu anlamlandırma çabası olarak yorumlanabilir. Kurgulanan bu toplumsal yapı, içerisinde yaşanılan kapitalist toplumun kentsel mekân ve zamanını yapıbozumuna uğratırken, yaratılan atmosfer içerisinde doğa ile girilen etkileşim sürecinde sıradanlaşan ve bayağılaşan gündelik hayat pratikleri adeta bir örtü gibi toplumsal ilişkileri ve bireyi sarmalamakta ve şekillendirmektedir. Gündelik hayatın incelenmesinde kategorik olarak öne çıkan bütünlük, gerçeklik, yabancılaşma, kendiliğindenlik ve muğlaklık gibi kavramlar Reha Erdem sinemasında sorunsallaştırılmakta, mekân ve zamanla girilen doğrudan ilişki sürecinde bireyler arası ilişki kalıpları yeniden tanımlanmaktadır. Bu çalışma kapsamında Henri Lefebvre'nin gündelik hayat ve mekân-zaman sosyolojisinde oluşturduğu kavramsal setler üzerinden Reha Erdem sinemasından amaçlı örneklem tekniği ile seçilmiş filmler Nitel İçerik Analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmekte ve yorumlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Everyday life, which has historically been shaped by the socio-economic and political dynamics of its period and transformed into a social space, consists of a combination of production relations and tools from a Marxist point of view. In this context, capitalism comes to the fore as the basic element of everyday life. The French thinker Henri Lefebvre systematically made everyday life an object of research for the first time. Shaping his social analyzes from a Marxist perspective on the basis of production tools and relations, Lefebvre has led to Neo-Marxist thinkers who came after him by addressing the concepts of time and space, which are the structural components of everyday life. Social time, which is shaped within the everyday life practices of urban life, allows the emergence of a capitalist time mode. Lefebvre's conceptual sets in his analysis of time and space are explanatory in understanding rural and urban life forms in dichotomous pairs. As a prominent auteur director in Turkish cinema, Reha Erdem includes representations of everyday life shaped in a rootless perception of space and time in her films. Reha Erdem's cinema can be interpreted as an effort to make sense of the cosmos by addressing the archaic figures in the early days of human existence and the unity of nature and man. While this constructed social structure deconstructs the urban space and time of the capitalist society in which it is lived, the everyday life practices that become ordinary and vulgar in the process of interaction with nature in the created atmosphere envelop and shape the social relations and the individual like a cover. Concepts such as integrity, reality, alienation, spontaneity and ambiguity, which stand out categorically in the examination of everyday life, are problematized in Reha Erdem's cinema, and interpersonal relationship patterns are redefined in the process of direct relationship with space and time. Within the scope of this study, films selected from Reha Erdem's cinema with the purposeful sampling technique over the conceptual sets created by Henri Lefebvre in the sociology of everyday life and social space-time are analyzed and interpreted using the Qualitative Content Analysis method.
Benzer Tezler
- 2000 sonrası Türk sinemasında taşradaki erkek çocuklarının erkeklik performansları: Beş Vakit (2005), Bal (2010), Sivas (2014)
The masculinity performance of rural boys in Turkish cinema after 2000: Beş Vakit (2005), Bal (2010), Sivas (2014)
ÜLKÜ SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Okan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR KILIÇ ADİLÇE
- Yeni Türk sinemasında 'Öteki'nin temsili: Milliyetçiliğin eril dili
The representation of the 'Other' in new Turkish cinema: masculine language of Nationalism
EMEL UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ AYDOĞAN BOSCHELE
- 2010 sonrası Türk sinemasında yönetmen odaklı filmlerde zaman-mekân-hareket kavramlarının incelenmesi
An analysis of time-space-movement concepts in director centred films in Turkish cinema after 2010s
ALPER ERÇETİNGÖZ
Doktora
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE KABADAYI
- Reha Erdem sinemasında mizansen ve aksesuar kullanımı
The use of mise en scene and accessory in Reha Erdem cinema
GİZEM GÜLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Radyo-TelevizyonAnadolu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ONUR YUMURTACI