12 Eylül 1980 müdahalesi öncesi ve sonrasında Hürriyet gazetesinin yayın politikası
Before and after September 12,1980 publication policy of Hürriyet newspaper
- Tez No: 711481
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT ÖZGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Siyasal Bilimler, İletişim Bilimleri, Journalism, Political Science, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gazetecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Türkiye tarihini siyasal, sosyal ve ekonomik nedenler başta olmak üzere değiştiren ya da etkileyen olaylar arasında 12 Eylül 1980 dönemi oldukça önemli bir yere sahiptir. Askeri müdahale olması nedeniyle daha çok bu yönüyle değerlendirilse de 12 Eylül, özellikle ekonomik nedenleriyle ve sonuçlarıyla araştırılmaya, incelenmeye değer önemli bir hadisedir. Askeri müdahalede bulunulmasının, özellikle Türkiye gibi batılılaşma toplumsal olarak amacında olan, ekonomik zorluklar ile boğuşan ve küresel olarak değerlendirildiğinde jeopolitik öneme sahip bir ülkede 'darbe' yapmak veya yapabilmek kapsamlı olarak planlanması gereken, hazırlığı ve sonuçlarıyla çok yönlü olarak değerlendirilmesi gereken bir süreçtir. Her ne şart altında olursa olsun toplumlar, baskıcı yönetimler altında bulunmaktan hoşlanmasa da bu durumu kabul edilebilir kılan bazı nedenler 'toplumsal rıza' ile hayata geçirebilir olmuştur. Bu noktada toplumun ekonomik olarak yaşadığı aşırı zorluk, sosyal olarak yaşadığı kaotik ortam veya ulusal olarak yaşadığı savaş ortamı veya tehdit gibi durumlar kendiliğinden rejim veya sistem değişiminde toplumsal rızayı üretebilecek hazırlamaktadır. Bu noktada –dönemin şartlarıyla birlikte değerlendirilmek şartıyla- devreye Althusser'in 'Devletin İdeolojik Aygıtları' olarak tanımladığı mekanizmalar girmektedir. Althusser'in tanımladığı DİA'lar okul, ibadethane, siyasal partiler ve haberleşme gibi sosyal kurumlardır. Çalışma ekseninde 'Haberleşme DİA'sı olarak değerlendirilen basın ele alınmıştır. Günümüzde 'medya' olarak tanımlansa da çalışmanın örneklem evreni gereği Basın olarak adlandırılan yazılı basın-gazete kavramının sahiplik ilkesi, ekonomik bağlantı ve çıkar denklemi değerlendirildiğinde basının toplumsal yönlendirici veya diğer bir tabirle 'toplumsal rıza' üretim merkezi olarak da konumlandırılabilir. Çalışmamızın temelini Hürriyet gazetesinin sahibi Erol Simavi'nin, 12 Eylül müdahalesinden 8 yıl sonra kendi gazetesinde yaptığı bir röportajda söylediği ifadeler oluşturmaktadır. Simavi röportajında basının beş büyük kuvvetten biri olduğunu ve ihtilalleri ordu yapsa da, ihtilallere orduyu basının hazırlayacak güçte olduğunu söylemiştir. Bu ifade kimi çevrelerce geç gelen itiraf olarak değerlendirilmişse de araştırma ekseninde çeşitli açılardan değerlendirilmiştir. Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hükümete verilmeye çalışılan ihtar mektubunun Hürriyet gazetesinde yayınlandığı 2 Ocak 1980 tarihi esas alınarak, müdahalenin gerçekleştiği yıl sonuna kadar olan süre (01.01.1980-31.12.1980) müdahaleye giden süreç ve sonrası olarak ele alınmış ve bu süre zarfındaki Hürriyet gazeteleri gün be gün incelenerek söylem analizi uygulanmış ve gazetenin müdahaledeki rolü ve tutumu, yayın politikası üzerinden incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The period of September 12, 1980 has a very important place among the events that changed or affected the history of Turkey, mainly due to political, social and economic reasons. Although it is mostly evaluated from this aspect because it is a military intervention, September 12 is an important event worth investigating and examining, especially with its economic reasons and results. Making a military intervention, especially in a country like Turkey, which has a social purpose of westernization, struggling with economic difficulties and having geopolitical importance when evaluated globally, is a process that needs to be planned comprehensively and evaluated in terms of its preparation and results. Under any circumstance, although societies do not like to be under oppressive administrations, some reasons that make this situation acceptable have been put into practice with what so called 'social consent'. At this point, the extreme difficulties of the society going through economically, the chaotic environment in which it is affected socially, and the war environment or the imminent threat related to it, prepares the nation to produce social consent about the regime or system change. At this point – on the condition that it is evaluated together with the conditions of the period – the mechanisms that Althusser defines as 'Ideological Devices of the State' come into play. IDSs according to Althusser are social institutions such as schools, places of worship, political parties and communication. In this study's scope, the press, which is considered as the 'Communication ISA', has been discussed. Although it is defined as 'media' today, when the ownership principle of the concept of the printed press-newspaper, which is called the Press due to the sample universe of the study, and the economic connection and interest equation are evaluated, the press can also be positioned as a social guide or, in other words, a production center of 'social consent'. The basis of our study is the statements made by the owner of Hürriyet newspaper, Erol Simavi, in an interview 8 years after the September 12 intervention in his own newspaper. Simavi stated in his interview that the press is one of the five great forces and that although the army made the coup d'etat , the press had the power to prepare the army for the coup d'etats. Although this statement has been considered as a late confession by some circles, it has been evaluated from various angles in the axis of the research. Based on the date of January 2, 1980, when the“warning letter”was given to the government by the Turkish Armed Forces was published in the Hürriyet newspaper, the period until the end of the year when the intervention took place (01.01.1980-31.12.1980) was handled as the process leading up to and after the intervention, and Hürriyet newspapers during this period which were published daily had been analyzed accordingly. Discourse analysis was applied by examining the paper day by day, and the role and attitude of the newspaper in the intervention was examined through its editorial policy.
Benzer Tezler
- Darbelerin siyasi meşruiyetinin sağlanmasında medyanın rolü: 12 Eylül, 28 Şubat ve 15 Temmuz örnekleri
The role of the media in ensuring the political legitimacy of coups: The examples Of 12 September, 28 February And 15 July
FARUK SELAHATTİN YOLCU
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal Bilimlerİnönü ÜniversitesiSiyaset ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN TUNCEL
- 28 Şubat'tan 27 Nisan'a ordu-siyaset ilişkisi: Hürriyet gazetesi incelemesi
Relations between military and politics from 28 February to 27 April: A Study on Hurriyet newspaper
ANIL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
GazetecilikMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VİLDAN İYİGÜNGÖR
- Türk yazılı basınında 12 Eylül Müdahalesi
Turkish written press on September 12 th 1980 Military Interference
ERCAN YESARİ YİĞİT
- Özal Döneminde sosyal politika (1983-1989)
Scial policies in Özal Period (1983-1989)
HÜSEYİN SAMİ UYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Sosyal HizmetlerKocaeli Üniversitesiİktisat Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ABDÜLKADİR ŞENKAL
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ