Klasik Türk şiirinde kan (XV-XVI. yüzyıl)
Blood in classical Turkish poetry (XV-XVI. century)
- Tez No: 714658
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL NAYİR EKİNCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Klasik Türk şiiri, kan, mecaz, teşbih, Classical Turkish poetry, blood, metaphor, simile
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Sağaltıcı, koruyucu ve arındırıcı özellikleri olan kana insanlar hayatın birçok alanında farklı anlamlar yüklemişlerdir. Kana yüklenilen hemen hemen bütün özelliklerin klasik Türk şairlerinin şiirlerinde bulunduğu görülür. Klasik Türk şiirinde âşık ve sevgilinin kan imajı“hûn, dem, nu'mân”kelimeleri ile farklı teşbih ve mecazlarla ifade edilir. Dinî inançlar ve halk kültüründe kana atfedilen anlamlarla farklı ritüeller ortaya çıkmıştır. Kan ile ilgili atasözü, deyimler ve tabirlerle yer yer bu ritüeller klasik Türk şairlerinin şiirlerine aktarılmıştır. Metin merkezli incelenen bu tezde 15. ve 16. yüzyıl klasik Türk şiirinden seçilen örnek beyitler ile inançlarda, halk kültüründe, dönemin gelenek ve görenek anlayışında kanın şiirlere yansıyan kısmı araştırılmıştır. Dokuz bölüm hâlinde incelenen bu çalışmanın ilk bölümünde kanın tanımı ile birlikte araştırmanın amacı, kapsamı ve yöntemi ifade edilmiştir. İkinci bölümde inançlarda ve halk hikâyelerinde kana yüklenilen anlamlar ve uygulamalar anlatılmıştır. Üçüncü bölümde âşık ve sevgilinin kan imajı üzerinden örnek beyitler ile kanın kullanımı açıklanmıştır. Dördüncü bölümde kan, benzetme unsurları açısından değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde kanın şiirde bir tedavi yöntemi olarak yer almasına dikkat çekilmiştir. Altıncı bölümde daha çok savaş alanını gören şairlerin, savaş meydanı tasvirlerinde kanı ele alışları üzerinde durulmuştur. Yedinci bölümde halk inanışlarında kanın ifade ettiği anlam ve uygulamalar üzerinde durulmuştur. Sekizinci bölümde kan ile ilgili atasözü ve deyimler konu edilirken son bölümde ise kan ile ilgili tespit edilen diğer tabirlere yer verilmiştir. Çalışmada, klasik Türk şiirinde âşık ve sevgilideki kan imgesi çerçevesinde kan ve kanla aynı anlama gelen kelimeler teşbih, mecazlar, söz sanatları açısından incelenmiş, şairlerin hayal dünyasında yer edinmiş kanla bağlantılı diğer unsurlarla birlikte değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
People have attributed different meanings to blood, which has therapeutic, protective and purifying properties, in many areas of life. It is seen that almost all the features attributed to blood are found in the poems of classical Turkish poets. In classical Turkish poetry, the image of the lover and the lover's blood is expressed with the words“hun, dem, nu'mân”and different similes and metaphors. Different rituals have emerged with the meanings attributed to blood in religious beliefs and folk culture. These rituals, with proverbs, idioms and phrases about blood, times to time have been transferred to the poems of classical Turkish poets. In this text-centered thesis, sample couplets selected from classical Turkish poetry of the 15th and 16th centuries and the part of the blood reflected in the poems in beliefs, folk culture, and the understanding of tradition and custom of the period were investigated. In the first part of this study, which was examined in nine chapters, the purpose, scope and method of the research were expressed together with the definition of blood. In the second part, the meanings and practices attributed to blood in beliefs and folk tales are explained. In the third chapter, the use of blood is explained with sample couplets based on the blood image of the lover and the lover. In the fourth chapter, blood is evaluated in terms of simulat elements. In the fifth chapter, attention is drawn to the use of blood as a treatment method in poetry. In the sixth chapter, the poets, who mostly saw the battlefield, dealt with the blood in the depictions of the battlefield. In the seventh chapter, the meaning and practices of blood in folk beliefs are emphasized. In the eighth chapter, proverbs and idioms related to blood are discussed, while in the last chapter, other expressions related to blood are mentioned. In the study, the words that have the same meaning as blood and blood in the framework of the image of blood in the lover and lover in classical Turkish poetry were examined in terms of similes, metaphors, rhetoric, and evaluated together with other elements related to blood that took place in the imagination of poets.
Benzer Tezler
- Klasik Türk şiirinde ev eşyaları
Household items in classical Turkish poetry
LEVENT SARIÇOBAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İÇLİ
- Klasik Türk şiirinde zâhid algısı üzerine eleştirel bir bakış
A critical outlook on the perception of ascetic in classical Turkish poetry
GAMZE AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Klâsik Türk şiirinde hüsn-i tâ'lîl sanatı
The art of hüsn-i ta'lîl in classical Turkish poetry
JÜLİDE ERKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİLÜFER TANÇ
- Klasik Türk şiirinde nefs
Soul in classical Turkish poem
İLYAS KAYAOKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN
- Klasik Türk şiirinde terkiplerin edebî yönü (Fuzûlî, Bâkî, Nâilî ve Neşâtî örneği)
Literary aspect of the compositions in classical Turkish poetry (Fuzûlî, Bâkî, Nâilî ve Neşâtî example)
HANDAN BELLİ
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. CAFER MUM