From transoxiana to Anatolia; investigating the diffusion of İranian and Turkish music
Maveraünnehir'den Anadolu'ya; İran ve Türk müziğinin yaklaşımının incelenmesi
- Tez No: 716850
- Danışmanlar: DR. VAHDETTİN IŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Tarih, Music, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Müziği, İran Müziği, Makam Müziği, Maveraünnehir, Anadolu, Kültürel Yayıl, Ottoman Music, Iranian Music, Makam Music, Transoxiana, Anatolia, Cultural Diffusion
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Medeniyetler İttifakı Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Uygur'dan Fas'a kadar tüm İslam Doğu toprakları, kökleri aynı geleneğe dayanan geleneksel makam müziğinin yayılmasıyla bereketlenmiştir. Tarihsel coğrafyada böylesine geniş bir dağılım, İslam'ın ve savaşların kaldıracı ve kültürel ticaretin aktarılmasıyla mümkün olmuştur. Bu tez, müziğin Maveraünnehir'den Anadolu'ya yayılımını İran müziği ve Osmanlı müziği odaklı incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmamızda ağırlıklı olarak tarih boyunca hanedanların önemli şehirlerinde ve saraylarda gelişen İran ve Türk Geleneksel Makam müziği üzerinde durulmuştur. Müziğin bu coğrafyada yayılmasında saray müzisyenlerinin ve müzisyen göçmenlerin rolü çok önemliydi. Maveraünnehir bölgesinde 'Herat' ve 'Semerkant', Anadolu'da ise 'Bursa' ve 'İstanbul', farklı müzik ve kültürlerin yayılması ve etkileşiminde önemli şehirler arasındaydı. Makami müziğinin öncülleri olarak bilinen Farabi, Ebu Ali-Sina, Safiyüddin Urmavi, Abdülkadir Maraghi gibi büyük müzisyenler müziğin Maveraünnehir ve Anadolu'ya yayılmasında önemli rol oynamışlardır. Bu nitel araştırma, temel olarak tarihsel belgesel içerik analizlerine dayanmaktadır. Ağırlıklı olarak belgesel araştırma ve içerik analizi metodolojisini kullandım. Verilerim ayrıca kullandığım birincil ve ikincil kaynakların birleşimiydi ve kültürel antropoloji alanına ait olan kültürel yayılma teorisini inceledim. Tarihsel kaynaklara ve müzikal analizlere göre, Osmanlı müziğinin İran müziği ile daha çok Timurlu ve Safevi dönemlerinde etkileşim içinde olduğu, müzikal analiz ve aralıklar, tetrakordlar, dastgahlar ve makamlar açısından mukayeselere göre yapıldığı sonucuna varılabilir. Üç interval için;“Tanini”,“Bakiyye”ve“Mujannab”, Türk müziğinde Mücnnab'ın irili ufaklı olarak ikiye ayrıldığını, İran müziğinde ise tek bir Mücennab olduğunu söyleyebiliriz. Her iki müziğin de Tetrakordlarına gelince, Türk müziğindeki“Kurdi”ve“Chargah”Tetrakordlarının İran Klasik müziğindeki“Dashti”ve“Mahour”Tetrakordlarına benzediği açıktır. İran Klâsik müziği ile Türk Klâsik müziğinin, makam müziği olarak bilinen, aynı ya da çok özdeş müzik kültürü ve geleneğini taşıdığı ve tarih boyunca beslenmiş ve gelişmiş İranlıların, Türklerin ve Arapların ortak müziği olduğu sonucuna varılabilir.
Özet (Çeviri)
The whole territory of the Islamic East, from Uighur to Morocco, has been fertilized by the distribution of traditional Makam music which rooted in same tradition. Such a wide distribution in historical geography has been made possible by the leverage of Islam and wars and by the transmission of cultural trade. This thesis aims to investigate the diffusion of music from Transoxiana to Anatolia with the focus on the Iranian music and Ottoman music. In this research, we mainly focused on Iranian and Turkish Traditional Makam music which had been developed in courts and important cities of dynasties through history. The role of court musicians and musician immigrants was crucial in diffusion of music within this geography. 'Herat' and 'Samarkand' in Transoxiana region and 'Bursa' and 'Istanbul' in Anatolia were among important cities in diffusion and interaction of different music and cultures. Great musicians like Farabi, Abu Ali-Sina, Safi al-Din Urmawi, and Abd al-Qadir Maraghi which were known as Makami music predecessors, had significant role in the diffusion of music from Transoxiana and Anatolia. This qualitative research is mainly based on historical documentary content analyses. I mainly used the methodology of documentary research and content analyses. My data also was the combination of primary and secondary sources I also used and examined the cultural diffusion theory which belongs to cultural anthropology field. According to historical sources and musical analyzes, it can be concluded that the Ottoman music had been interacted with Iranian music mostly in Timurid and Safavid periodsaccording to musical anylysis and comparison in Terms of Intervals, Tetrachords, and Dastgahs and Makams, it can be concluded that for the three of Intervals;“Tanini”,“Bakiyye”, and“Mujannab”, we can say that while in Turkish music Mujnnab is divided into two big and small Mujannab and in Iranian music there is only one Mujannab. Coming to the Tetrachords of Both music it is obvious that“Kurdi”and“Chargah”Tetrachords in Turkish music are similar to the“Dashti”and“Mahour”Tetrachords in Iranian Classical music. It can be concluded that the Iranian Classical music and Turkish Classical music both carry the same or very identical musical culture and tradition which is known as makam music, and it is common music of Iranians, Turks and Arabs which has been fertilized and developed through history by the cultural interactions and exchanges in this region.
Benzer Tezler
- XI.-XIII. yüzyıl Anadolu tasavvuf hayatının teşekkülünde horasan tesiri
The i̇nfluence of khorasan in the formation of sufism life of anatolia in the XI-XIII centuries
RAMAZAN AÇIKGÖZ
- Abbasîlerin ilk döneminde Mâverâünnehir
Transoxiana in the first period of the Abbasids
AYKUT ÖZBAYRAKTAR
- Timurlular Devri medrese eğitimi ve Ulum el-Eva'il (matematik, astronomi, tıp)
The education of madrasah and ancient science (mathematics, astronomy and medicine) in the period of Timurids
KISHIMJAN ESHENKULOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKMELEDDİN İHSANOĞLU
- Mitolojik, arkeolojik ve tarihsel verilerden hareketle Frigya medeniyeti müziğine yüklenen anlamlar ve Antik Yunan müziği ile olan etkileşimi
Music of Phrygian civilization and its interaction with Ancient Greek music based on mythological, archaeological and historical data
HÜSEYİN AVNİ ALGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ERKAN
- Zerdüşt dini'nin Anadolu yayılımı: Oluz Höyük Geç Demir Çağı bulguları ışığında
The expansion of Zoroastrianism in Anatolia: In the light of Late Iron Age evidence from Oluz Höyük
MONA SABA