Alan yönetim planı ve kentsel tasarım etkileşiminde yeni bir süreç önerisi: Priene antik kent örneği
A new process proposal for the interaction between site management plan and urban design: The case of Priene ancient city
- Tez No: 720288
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİH BİRİK, DOÇ. DR. YAŞAR DİLEK ERBEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Geçmişten gelen bilimsel, tarihsel, arkeolojik, kültürel, sanatsal vb. birçok konuda bilgiler sunan kentsel koruma alanları; doğal afetler, insan kaynaklı riskler, yeterli bütçe olmaması, plansız kentleşme ve kontrolsüz yapılaşma baskısı gibi birçok konuda risk altında bulunmaktadır. Ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarda oluşan bu risklerin ortadan kaldırılmasında mekânsal müdahale aracı olarak 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelişim gösteren alan yönetim planı; bütüncül bakış açısı, çok disiplinli yapısı, katılımcı ve süreç odaklı yaklaşımı yaklaşım ile kentsel koruma alanlarına rehberlik etmektedir. Bu bakış açısı ve yaklaşım doğrultusunda var olan sorunları çözmek, riskleri ortadan kaldırmak, mevcut potansiyelleri değerlendirmek ve geleceği yeniden kurgulamak gibi hedefleri bulunmaktadır. Bu hedefler ve yaklaşım, 20. yüzyılın ikinci yarısında gelişim gösteren, mekân yaratma sanatı olmasıyla birlikte özellikle kamusal alanların kentte nasıl ele alınacağı, mekan ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla kararlar üreten ve kamu yararı gözeten, katılımcı ve disiplinler arası yaklaşımla ilerleyen, mekansal müdahale geliştirmede bir araç olan kentsel tasarımın hedefleri ve yaklaşımıyla örtüşmektedir. Kentsel tasarımın, 21. yüzyılda doğal sistemlerin hassas yapısı ve kırılganlığı sebebi ile yeni çözüm arayışları ve sürdürülebilirlik anlayışı üzerine kurulan yaklaşımlarla, kentlerde meydana gelen yeni sorunlarla karmaşıklık düzeyi artan problemlerin çözümünde etkinliği artmaktadır. Yaklaşım, hedefler ve eşgüdümlü süreç sistemine sahip oldukları düşüncesi çıkış noktası kabul edilerek, kentsel tasarım ve alan yönetim planı arasındaki ilişkisel bağlam ortaya konulmasına yönelik; UNESCO öncülüğünde koruma alanlarına yönelik hazırlanan rehberler ile yapılan literatür çalışmalarında temel ilkeler, süreç ve aşamalar karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca buradan elde edilen çıkarımlarla birlikte Pompeii Antik Kenti ve ulusal ölçekte incelenen örneklerden; ilke, süreç, aşamalar ve kentsel tasarıma dair elde edilen çıkarımlar üzerine tez çalışması temellendirilmiştir. Böylelikle temelde planın hazırlanması, uygulanması, izleme ve değerlenmesi olmak üzere üç ana aşamaya bağlı kalan süreçte alt aşamalarının benzer özelliklere ve akışa sahip olması, araştırma-analiz-sentez süreçlerinin benzerlik göstermesi, vizyon ve strateji geliştirme kentsel tasarımın normatif yönüyle örtüşüyor olması; eylem planında mekansal sorunların çözümüne yönelik önerilen projelerin kentsel tasarım projeleri olarak ele alınabileceği tespit edilmiştir. Bu ilişkisel bağlam ile ispatlanan eş güdümlü süreçlerin karşılaştırılması yöntemiyle birlikte ele alınarak plan ve projelere yönelik daha nitelikli ve daha başarılı bir süreç oluşabileceği düşüncesine varılmıştır. Çalışma kapsamında tüm bu çıkarımlara ve düşünceye dayanarak alan yönetim planı ve kentsel tasarım etkileşiminde ilkeler, süreç ve aşamalar arasında ortaya konulan ilişkisel bağlama ve mekânsal müdahale aracı olarak benimsedikleri ortak hedeflere ve yaklaşım dayanarak, bütüncül bakış açısıyla hibrit bir süreç önerisi geliştirilmiştir. Alan yönetim planı ve kentsel tasarım süreçlerinin karşılaştırılmasıyla geliştirilen bu hibrit süreç önerisi süreç akışı ve sürece ilişkin belirlenen temel ilkeler üzerine oluşturulmuştur. Sürecin etkinliğini artırmak, süreç akışını ve işleyişini kolaylaştırmak amacıyla katılımcılık, bütüncül yaklaşım, şeffaflık, süreç odaklı ve esneklik, çok disiplinli, yenilikçi, uygulanabilirlik ve verimlilik olmak üzere belirlenen temel ilkeler ve süreç akışı ekseni birlikteliğinde aşama çıktıları oluşmasıyla metodojik yaklaşım ortaya konulmuştur. Aşama aşama belirlenen çıktılar aslında birbirini üzerine eklenerek süreç akışının devamlılığını sağlayan, süreci zenginleştiren ve işleyişin organize edilmesini kolaylaştıran temel ve somut unsurlar olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca süreçte metodolojik yaklaşımı desteklemek adına her ilke için farklı ölçütler ve yöntemler belirlenmiştir. Sürecin metodolojik yaklaşımını niteleyen“hibrit”kelimesi ise TDK'nin güncel sözlüğünde yer alan açıklamasında Fransızca kökenli bu sözcüğün“melez”anlamı ve teknolojik bir terim olarak“iki farklı güç kaynağının bir arada bulunması”anlamına geldiği belirtilmiştir. Hibrit kelimesi taşıdığı bu iki farklı olgunun bir aradılığı tanımından yola çıkarak, alan yönetimi ve kentsel tasarım süreçlerinin bir nevi sentezlenmesi yani hibritlenmesi yaklaşımı ile bu yeni sürecin betimlenmesi için uygun görülmüştür. Alan yönetim planı ve kentsel tasarım etkileşiminde ilişkisel bağlam üzerine temellen hibrit süreç önerisinin mekâna yansıdığı alanlar kentsel kolaj alanı olarak tarif edilmiştir. Colin Rowe ve Fred Koetter Kolaj Kentler kitabında vurgulandığı üzere geçmiş ile geleceği, yeni ve eskiyi bir arada bulunduran ve ikililik durumlarında bir uyum yaratan bu alanlar, hibrit sürecin yaklaşımını ve işleyiş sistemini yansıtmaktadır. Süreç önerisinde üç temel aşamaya bağlı kalarak altı aşama belirlenmiştir. Bu aşamalar başlangıç ve ön hazırlık, mevcut durum ve bağlamsal tespitler, vizyon, hedefler ve tasarılar, eylem planı, uygulama, izleme ve değerlendirme aşaması olarak belirtilmiştir. Metodolojik yaklaşımın öngördüğü hibrit süreç, kentsel kolaj alanına sahip herhangi bir yerleşim üzerinden ele alınabilmesinin yanı sıra, tez çalışması kapsamında Priene Antik kenti örnek alan olarak seçilmiştir. Gerekçe olarak; şehircilik tarihindeki yeri ve önemi, arkeolojik sit alanı ve çevresindeki etkileşimli alan ile kentsel kolaj alanı niteliği taşıması, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer alması olarak değerlendirilmiştir. Bu kapsamda hibrit sürece girdi oluşturabilecek şekilde Priene Antik Kenti ve yakın çevresine dair, geçmiş ile geleceği, yeni ve eskiyi bir arada bulunduran ve ikililik durumlarında bir uyum yaratan kentsel kolaj alanı bağlamında incelemeler yapılarak, bu anlamda hibrit sürecin yaklaşımına göre alanın üstün evrensel değerleri, kentsel kolaj alanı, kentsel tasarım odakları ve bütüncül bakış açısıyla gelecekte Priene'nin beklentileri ele alınmıştır. Özetle, alan yönetim planı ve kentsel tasarım süreçleri arasında karşılaştırma yöntemiyle ortaya konulan ilişkisel bağlamın varlığına dayanarak, alan yönetim planı süreci ve kentsel tasarım sürecinin birlikte ele alınabileceği, koruma alanlarının ve yerleşim alanlarının mekânsal olarak kentsel kolajın savunduğu düşünce doğrultusunda bu alanların iki ayrı olgu olarak değil birlikte ele alınması gerektiği, bu bütüncül bakış açısıyla oluşan kentsel kolaj alanlarına yol gösterici olacak hibrit sürecin uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Scientific, historical, archaeological, cultural, artistic, etc. from the past, urban conservation zones that provide information on many topics;It is at risk in many issues such as natural disasters, human-induced risks, insufficient budget, unplanned urbanization and uncontrolled construction pressure. The site management plan, which has been developing since the second half of the 20th century, as a spatial intervention tool in eliminating these risks in economic, social and environmental dimensions; With its holistic perspective, multi-disciplinary structure, participatory and process-oriented approach, it guides urban conservation zones. In line with this point of view and approach, it has objectives such as solving existing problems, eliminating risks, evaluating existing potentials and reconstructing the future. These goals and approach are aligned with the goals and approach of urban design, which developed in the second half of the 20th century, being the art of creating space, making decisions to increase the quality of space and life, taking care of the public interest, advancing with a participatory and interdisciplinary approach, and developing spatial intervention. overlaps.Urban design In the 21st century, due to the sensitive nature and fragility of natural systems, the search for new solutions and the approaches based on the understanding of sustainability are increasing their effectiveness in solving problems of increasing complexity with new problems occurring in cities. Considering the approach, goals and the idea that they have a coordinated process system as the starting point, in order to reveal the relational context between the urban design and the site management plan; The basic principles, processes and stages were examined comparatively in the literature studies with the guides prepared for the conservation zones under the leadership of UNESCO. In addition, with the inferences obtained from the ancient city of Pompeii and the examples examined on a national scale; The thesis is based on the principles, processes, stages and inferences about urban design. In this way, the sub-stages of the process, which is based on three main stages: preparation, implementation, monitoring and evaluation of the plan, having similar characteristics and flow, similarity in research-analysis-synthesis processes, developing a vision and strategy, overlapping with the normative aspect of urban design; It has been determined that the proposed projects for the solution of spatial problems in the action plan can be considered as urban design projects. It has been thought that a more qualified and more successful process can be formed for plans and projects by considering the method of comparing the coordinated processes proven with this relational context. Within the scope of the study, based on all these inferences and thoughts, a hybrid process proposal was developed with a holistic perspective, based on the relational context between the principles, processes and stages in the interaction of the site management plan and urban design, This hybrid process proposal, developed by comparing the site management plan and urban design processes, is based on the process flow and the basic principles determined for the process. Outputs that are determined step-by-step actually appear as basic and concrete elements that add to each other, ensuring the continuity of the process flow, enriching the process and facilitating the organization of the operation. In addition, different criteria and methods were determined for each principle in order to support the methodological approach in the process. The word“hybrid”, which characterizes the methodological approach of the process, is stated in the statement of TDK in its current dictionary, and it is stated that this word of French origin means“hybrid”and as a technological term it means“the coexistence of two different power sources”. Based on the definition of a combination of these two different phenomena, the word hybrid has been deemed appropriate to describe this new process with the approach of synthesizing, in other words, hybridizing the processes of site management and urban design. The areas where the hybrid process proposal based on the relational context in the interaction of the site management plan and urban design are reflected in the space are described as urban collage areas. As emphasized in Colin Rowe and Fred Koetter's Collage Cities book, these areas, which bring the past and the future, the new and the old together and create harmony in duality situations, reflect the approach and functioning of the hybrid process. In the process proposal, six stages were determined by adhering to three basic stages. These stages are stated as initial and preliminary preparation, current situation and contextual determinations, vision, goals and plans, action plan, implementation, monitoring and evaluation stages. In addition to the fact that the hybrid process envisaged by the methodological approach can be handled through any settlement with an urban collage area, the ancient city of Priene was chosen as a sample area within the scope of the thesis. As a reason; Its place and importance in the history of urban planning, the archaeological site and its surrounding interactive area and its nature as an urban collage area have been evaluated as being included in the UNESCO World Heritage Tentative List. In this context, investigations were made on the ancient city of Priene and its immediate surroundings, in the context of the urban collage area, which brings together the past and the future, the new and the old, and creates a harmony in duality situations, and In this sense, according to the approach of the hybrid process, the outstanding universal values of the area, the urban collage area, the urban design focuses and the expectations of Priene in the future are discussed with a holistic perspective. To sumarize, based on the existence of a relational context revealed by the comparison method between the site management plan and the urban design processes, the site management plan process and the urban design process can be considered together. In accordance with the idea advocated by urban collage, it has been concluded that these areas should be considered together, not as two separate phenomena, and that a hybrid process should be used to guide the plans and projects.
Benzer Tezler
- Türkiye'de kentsel dönüşüm uygulamaları için matematiksel bir model önerisi
A mathematical model suggestion for urban transformation in Turkey
HALİL İBRAHİM POLAT
- Kentsel mekanın ihtilaflarla üretimi: Haliç üzerinden bir okuma
The production of urban space through conflicts: a reading on Golden Horn
AHMET BENDER UĞURLİ
- Kentsel tasarımda toplum katılımına yönelik dijital araçların kullanımı
Use of digital tools for public participation in urban design
ARAF ÖYKÜ TÜRKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Cultural heritage circular governance for the integrated conservation of historic cities: The case of the Medina of Munis
Tarihi şehirlerin bütünleşik korunmasına yönelik kültürel miras'ın döngüsel yönetişimi: Tunus Medine örneği
YASMINE TIRA
Doktora
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU