Başhoca İshak Efendi'nin Usûlü's-Siyâğa adlı eserine göre madenler ve top döküm aşamaları
Mines and ball casting stages according to the master teacher İshak Efendi's Usûlü's-Siyâğa
- Tez No: 721021
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜMEYRA KARABIYIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Başhoca İshak Efendi'nin Usûlü's-Siyâğa adlı eseri top dökümüne dair bilgiler vermektedir. Eserin tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte 1831-1833 tarihleri arasında basıldığı tahmin edilmektedir. Ateşli silahların yapımında kullanılan metaller, top döküm aşamaları ve madenler eserde ele alınmıştır. Özelde Kimya Tarihine genelde ise Bilim Tarihine katkıda bulunma düşüncesinden hareketle İshak Efendi'nin Usûlü's-Siyâğa adlı eserinde yer alan iki makalesi incelenmiştir. Bu doğrultuda top dökümüne dair bilgiler verilmiştir. Kitapta topun yapımında kullanılan metaller anlatılmış ve top döküm aşamaları bilimsel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılarak incelenmiştir. İshak Efendi doğu ve batı dillerini bildiğinden Divân-ı Hümâyûn'da tercümanlık yapmıştır. Ayrıca İshak Efendi modern bilimi Osmanlı'ya tanıtan kişi olmuştur. Mühendishâne baş hocalığı yapmıştır. Bu okullarda kimya ve metalurjiye ilişkin bazı bilgiler vermiştir. Top dökümünü anlatan Usûlü's-Siyâğa adlı eserin yayınlanmış olması bunu göstermektedir. Bu eser okullarda ders kitabı olarak okutulmuştur. Fransızca'dan adaptasyon yolu ile Türkçeye çevirdiği eserinin en önemli özelliği ise Osmanlı'da topçuluk ile ilgili yazılmış ilk eser olmasıdır. İshak Efendi eserde kendisinin lüzumsuz gördüğü kısımları çıkarttığını mukaddimesinde belirtmiştir. Usûlü's-Siyâğa'da ilk olarak topun yapımında kullanılacak olan demir, çelik, tunç, bakır ve kalay gibi madenler İshak Efendi tarafından detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Demir konusunu dövme demir ve dökme demir olarak detaylandırmıştır. Toprak kalıbı ve kum kalıbı yapımına da eserinde yer vermiştir. Devamında ise top dökümünün yapım aşamaları verilmiştir. İshak Efendi eserinde top yapımını anlatırken çoğu şeyi tecrübe yolu ile yaptığını belirtmiştir.
Özet (Çeviri)
The work called Usûlü's-Siyâğa by Chief Hodja İshak Efendi gives information about ball casting. Although the date of the work is not known exactly, it is estimated that it was published between 1831-1833. Metals, ball casting stages and mines used in the construction of firearms are discussed according to our work. Based on the idea of contributing to the History of Chemistry in particular and the History of Science in general, two articles by İshak Efendi in his work called Usûlü's-Siyâğa were examined. In this direction, information about ball casting is given. The metals used in the construction of the ball are explained and the stages of casting the ball are examined using scientific research methods and techniques. Because İshak Efendi knew the languages of the east and west, he worked as a translator in the Divan-ı Hümayun. In addition, İshak Efendi was the person who introduced modern science to the Ottoman Empire. He was the head teacher of the engineering house. Some information about chemistry and metallurgy is given in these schools. The publication of the work called Usûlü's-Siyâğa, which describes the ball casting, shows this. This work was used as a textbook in schools. The most important feature of his work, which he translated from French into Turkish through adaptation, is that it is the first work written about artillery in the Ottoman Empire. İshak Efendi stated in his introduction that he removed the parts that he deems unnecessary. In Usûlü's-Siyâga, metals such as iron, steel, bronze, copper and tin, which will be used in the production of the cannon, are explained in detail by İshak Efendi. He detailed the iron issue as wrought iron and cast iron. He also included the construction of soil mold and sand mold in his work. In the following, the construction stages of the ball casting are given. In his work, İshak Efendi stated that he did most of the things through experience while describing ball making.
Benzer Tezler
- Mühendishanede açı ölçmek: Başhoca İshak Efendi'nin Aksü'l Merâyâ fî Ahzi'z Zevâyâ kitabı
Measuring angles at muhendishane: The book Aksü'l Merâyâ fî Ahzi'z Zevâyâ by Hoca Ishak Efendi
ENES GÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Bilim ve TeknolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA BİLGİN
- Modern Avrupa fiziğinin Osmanlı Devleti'ne geçişi: Başhoca İshak Efendi'nin Mecmûa-i Ulûm-i Riyâziye'sinde ısı ve elektrik bahisleri
Başlık çevirisi yok
ABDULLAH HARİS TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Bilim ve TeknolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK
- Mecmûa-i Ulûm-i Riyâziye'nin astronomi bölümünün transkripsiyonu ve incelenmesi
Transcription and analysis of the astronomy section of Mecmûa-i Ulûm-i Riyâziye
FATİH AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Medeniyet ÜniversitesiBilim Tarihi ve Felsefesi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN GÜNEŞ
- Osmanlılar'da analitik geometri: Hendese-i Halliyye ve Hendese-i Tahlîliyye
Analytical geometry in the Ottomans: Hendese-i Halliyye and Hendese-i Tahlîliyye
SEMİHA BETÜL TAKICAK
- Selülaz dekstran konjugatlarının sentezi ve karakterizasyonu
Synthesis and characterization of cellulase dextran conjugates
ASLI ARSLAN