Ortaokul müdürlerinin liderlik stilleri, okul kültürü ve okul dinamizmi arasındaki ilişkiler
Relationship between middle school managers' leadership styles, school culture and school dynamism
- Tez No: 722998
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKSU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Bu çalışmanın amacı, İzmir ilinde yer alan ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre, okul müdürlerinin liderlik stilleri, okul kültürü ve okul dinamizmi arasındaki ilişkilerin belirlenmesidir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2018-2019 yılı eğitim öğretim yılında İzmir ilinde bulunan 477 resmi ortaokulda görevli 16321 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise tabakalı oranlı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Tabakaların okulların hizmet puanı üzerinden belirlenmiş ve tabakalandırılmıştır. Bunun sonucunda İzmir ili sınırları içerisinde yer alan 48 ortaokul ve bu ortaokullarda görev yapmakta olan 747 öğretmen örnekleme alınmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen“Okul Dinamizmi Ölçeği”ve Terzi'nin (2005)“Örgüt Kültürü Ölçeği”ve Aksu'nun (2017)“Çok Faktörlü Liderlik”olmak üzere üç farklı ölçek kullanılarak ile elde edilmiştir. Ölçeklerden elde edilen verilerin çalışma grupları arasında normal dağılıp dağılmadığına göre parametrik ve parametrik olmayan testler yoluyla analiz edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS programı ve Jamovi programından yararlanılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin okul müdürlerinin liderlik stilleri, okul kültürü ve okul dinamizmine ilişkin görüşleri öğretmenlerin cinsiyet, medeni durum, öğrenim düzeyi ve okuldaki görev süresi değişkenleri ile okul müdülerinin yöneticilik kıdemi ve okul büyüklüğü değişkenleri açısından incelenmiştir. Gerçekleştirilen analiz sonucunda öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin en yüksek düzeyde dönüşümcü en az düzeyde serbestlik tanıyan liderlik stilini sergilemektedir. Öğretmenlerin okul müdürlerinin liderlik stillerine ilişkin görüşleri cinsiyet, medeni durum, öğrenim düzeyi ve okuldaki görev süresi değişkenlerinden etkilenmemektedir. Buna karşın öğretmenler okul müdürlerinin liderlik stillere ilişkin görüşleri okul büyüklüğüne göre orta ölçekli okulların müdürlerinin büyük ölçekli okulların müdürlerine kıyasla daha fazla dönüşümcü liderlik sergilediği ve büyük ölçekli okulların müdürlerinin küçük ölçekli okulların okul müdürlerine kıyasla daha fazla etkileşimci liderlik sergilediği görüşündelerdir. Öğretmenlerin görüşleri aynı zamanda yeni okul müdürlerinin diğer kıdemlere sahip okul müdürlerine kıyasla daha az dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stili sergilediklerini göstermektedir. Öğretmenler okullarında görev kültürünün hakim olduğu hakkında görüş bildirmişlerdir. Öğretmenlerin okullarının okul kültürü türü hakkındaki görüşleri yalnızca medeni durum değişkeni açısından anlamlı düzeyde farklılaşmamakta diğer tüm değişkenlere göre ise anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Öğretmenler okullarının okul dinamizmini sağladığı görüşüne katılmaktadırlar. Bu görüşleri ise, cinsiyet, medeni durum, öğrenim düzeyi ve okul müdülerinin yöneticilik kıdemi değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmamakta, buna karşın okuldaki görev süresi ve okul büyüklüğüne göre ise anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Okul müdürlerinin liderlik stilleri, okul kültürü ve okul dinamizmi arasındaki ilişkileri incelemek üzere gerçekleştirilen hiyerarşik çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre, okul dinamizmi ile liderlik stilleri arasındaki en yüksek ilişkinin pozitif yönlü dönüşümcü liderlik ile en düşük ilişkinin ise negatif yönlü serbestlik tanıyan liderlik ile olduğu; okul dinamizmi ile okul kültürü arasındaki en yüksek ilişkinin başarı kültürü ile en düşük ilişkinin ise bürokratik kültür ile olduğu bulunmuştur. Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler açısından dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stili ile tüm okul kültürü türleri arasında ve pozitif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Serbestlik tanıyan liderlik ile görev kültürü arasındaki ilişkinin yönü negatif ve anlamlıdır. Okul müdürlerinin liderlik stilleri ve okul kültürü türlerinin okul dinamizmini yordamasına ilişkin gerçekleştirilen analizler sonucunda, okul dinamizmi üzerinde okul müdürlerinin liderlik stilleri ile birlikte görev kültürünün en yüksek düzeyde, bürokratik kültürün ise en düşük düzeyde yordadığı görülmüştür. Aynı zamanda okul dinamizmini yükseltmek isteyen okul müdürlerinin tüm okul kültürü türlerinde dönüşümcü liderlik stiline uygun davranışlar sergilemesi ve özellikle görev kültüründe serbestlik tanıyan liderlik stilinde tanımlanan davranışlardan kaçınması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the relationships between school principals' leadership styles, school culture and school dynamism, according to the opinions of secondary school teachers in İzmir. Quantitative research method and relational survey models were used in the research. The population of the research consists of 16321 teachers working in 477 secondary schools in the province of Izmir during the 2018-2019 academic year. The sample of the study was determined by using the stratified proportional sampling method. The service scores of the schools was determined as the stratification criteria. As a result, 48 secondary schools located within the borders of İzmir province and 747 teachers working in these secondary schools were taken into the sample. The data of the research were collected by using three different scales:“School Dynamism Scale”developed by the researcher,“Organizational Culture Scale”developed by Terzi (2005) and“Multi-Factor Leadership”developed by Aksu (2017). The data obtained from the scales were analyzed by means of parametric and non-parametric tests. In the analysis of the data, the SPSS program and the Jamovi program were used. The opinions of teachers on school principals' leadership styles, school culture and school dynamism were examined in terms of such variables as teachers' gender, marital status, educational status and working time at school, and school principals' duration of administration and school size variables. As a result of the analysis, it was identified that while the school principals exhibit the highest level of transformational leadership style, they exhibit laissez-faire leadership style at the least level. Teachers' views on school principals' leadership styles are not affected by the variables of gender, marital status, educational status and working time at school. On the other hand, according to school size variable, teachers are of the opinion that principals of medium-sized schools exhibit more transformational leadership compared to principals of large-scale schools, and principals of large-scale schools exhibit more transactional leadership compared to principals of small-scale schools. Teachers' views also show that new school principals exhibit less transformational and transactional leadership styles compared to other senior school principals. Teachers also expressed that task culture is dominant in their schools. The opinions of teachers about the type of school culture of their schools differ not only in terms of marital status, but also in terms of all other variables. Teachers agree that their schools provide school dynamism. These views, on the other hand, do not differ according to the variables of gender, marital status, educational status, and the duration of school principals' administration, however, they differ according to the length of time they work at school and the size of the school. The opinions of teachers about the type of school culture of their schools do not differ only in terms of marital status variable, but also differ according to all other variables. Teachers agree that their schools provide school dynamism. These views, on the other hand, do not differ according to the variables of gender, marital status, educational status, and the duration of school principals' administration, however, they differ according to the length of time they work at school and the school size. According to the results of the analysis in order to examine the relationships between school principals' leadership styles, school culture and school dynamism, while the highest relationship between school dynamism and leadership styles was found with positive transformational leadership, and the lowest relationship was found with with negative laissez-faire leadership; It was found that the highest relationship between school dynamism and school culture was with success culture and the lowest relationship was with bureaucratic culture. In terms of the relationships between the leadership styles of school principals and school culture, positive and significant relationships were found between transformational and transactional leadership styles and all types of school culture. A negative and significant relationship was found between laissez-faire leadership and task culture. As a result of the analyzes carried out on the school dynamism of school principals' leadership styles and school culture types, it was seen that the leadership styles of the school principals and the task culture predicted the school dynamism at the highest level and the bureaucratic culture at the lowest level. At the same time, school principals who want to increase the dynamism of the school should exhibit behaviors in accordance with the transformational leadership style in all types of school culture and should avoid the behaviors defined in the leadership style that allows freedom in the task culture. As a result of the analyzes carried out on the school dynamism of school principals' leadership styles and school culture types, it was seen that the leadership styles of the school principals and the task culture predicted the school dynamism at the highest level. At the same time, school principals who want to increase the dynamism of the school should exhibit behaviors in accordance with the transformational leadership style in all types of school culture and should avoid the laissez-faire leadership behaviors in the task culture.
Benzer Tezler
- Okul müdürlerinin eleştirel liderlik stili ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between school principals' critical leadership style and teachers' organizational commitment and organizational cynicism
NİLGÜN IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Kültür ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİDEM ÖZDOĞAN
- Ortaokul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki
The relationship between the leadership styles of the secondary school principals and students' success
BERFU CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMİHA ŞAHİN
- Öğretmen algılarına göre ortaokul müdürlerinin dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik stilleri ile öğrencilerin TEOG Sınavı başarısı arasındaki ilişki
The relationship between the school directors' transformational and transacti̇onal leadership styles and the students' TEOG Exam achievement according to teachers' perceptions
SERMİN SEVİNÇ KABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN AKSU
- Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile kadın öğretmenlerin karşılaştıkları cam tavan engelleri
The leadership styles of the principals according to teachers' who are working in İzmir province secondary schools perceptions and glass ceiling obstacles that faced by woman teachers
BERİVAN HAZAL GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKSU
- Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okulların örgütsel çekicilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analysis of the relationship between the leadership styles of school principals and the organizational attractiveness of schools
NECLA SEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERVET ATİK