Isparta ili mermer sahalarının jeolojik özelliklerinin, ekonomik potansiyelinin ve çevresel etkilerinin araştırılması
Investigation of geological features, economic potential and environmental impact of marble fields in Isparta
- Tez No: 723365
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞEMSETTİN CARAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Ülkemiz mermer üretimi, ihracatı ve çeşitliliği açısından dünyada önemli bir yere sahiptir. Ticari mermer üretiminin yapıldığı sedimanter kökenli karbonat kayaç rezervlerinin önemli bir bölümü tez çalışmasının yapıldığı Isparta ili sınırları içerisinde bulunmaktadır. Toros Dağ Kuşağında yer alan çalışma alanında mermer üretiminin yoğun olarak yapıldığı en önemli kayaç grupları; otokton Toros karbonat platformu kireçtaşları ve dolomitleri ile Isparta açısını oluşturan nap sistemlerinin allokton kireçtaşları, dolomitik kireçtaşları ve dolomitleridir. Bu kayaçlar dışında metamorfik kökenli mermerler ve magmatik kökenli fonolitlerden de mermer üretimi yapılmaktadır. İç ve dış piyasada sürekli artarak devam eden talep, bölgede mermer arama ve üretim faaliyetlerini arttırmıştır. Bunun sonucunda çalışma alanı mermercilik açısından önemli merkezlerden biri haline gelmiştir. Son on beş yılda, Isparta bölgesi otokton ve allokton karbonat kayaçları üzerinde 1.000'in üzerinde mermer ruhsat başvurusu gerçekleştirilmiştir. Bunlardan potansiyeli yüksek olanların bir bölümü işletmeye geçmiş ve kalan az bir bölümünün de yakın zamanda işletmeye geçeceği düşünülmektedir. Buna karşın, terk ya da iptal edilerek hukuku sonlanan mermer ruhsat sayısı da oldukça fazladır. Terk edilen mermer ruhsatlarının bir bölümünde yeterli rezervler olsa da, karşılaşılan jeolojik problemler işletme faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini engellemiştir. Bu alanlarda tespit edilen jeolojik problemler; delikli yapı, karstik boşluklar, tektonizma etkisinde yoğun süreksizliklerin gelişimi, mineralojik ve tanesel bileşimdeki karışım nedeniyle renk ve doku homojenliğinin bozulması, kirlilik oluşturan demirli ve manganlı bileşenlerin süreksizlik yüzeylerine yerleşmesidir. Ancak, son yıllarda yurt dışından (özellikle Çin) gelen büyük taleplerin neden olduğu fiyat artışı ve mermercilik alanında yaşanan teknolojik gelişmeler mevcut problemlere rağmen bölgedeki mermer işletme faaliyetlerinin ekonomik olarak verimli sürdürülebilmesine imkân sağlamıştır. Isparta bölgesinde üretilen ticari mermerlerin çok büyük bir bölümü blok (ham) olarak satılmaktadır. Bu konuda Çin'e yapılan satışlar sektöre lokomotif olmakta ve Çin'den gelen talepler sektöre yön vermektedir. Pandemi ve buna bağlı olarak daralan dünya ticaretinin etkisiyle 2021 yılının ikinci yarısında bölgedeki mermercilik faaliyetleri yavaşlamıştır. Bölgedeki mermercilik faaliyetlerinin gelişmesi çevresel etkileri de beraberinde getirmiştir. Çalışma alanında mermer üretimi sırasında oluşan ve sonrasında oluşabilecek başlıca çevresel etkiler; geçici görsel kirlilik, toz, gürültü, sarsıntı, yeraltı ve yüzey sularında etki, toplumsal ve ekonomik etkiler olarak sıralanabilir. Son on yılda, ülkemizde madencilik faaliyetlerinin neden olduğu çevresel etkilerin en aza indirgenmesine ve iyileştirilmesine yönelik birçok kanun ve yönetmelik uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda mermer işletme projeleri çevreye uyumlu şekilde hazırlanmakta ve bu projeler kapsamındaki madencilik faaliyetleri Devletin ilgili kurumları tarafından denetlenmektedir. Denetimler sonucunda, ilgili mevzuata uygun olmayan işletme faaliyetleri nedeniyle idari yaptırım (idari para cezaları, faaliyet durdurma ve ruhsat iptali gibi) uygulanabilmektedir. Ayrıca faaliyetleri sonlandırılan ocak işletmelerinde işletme projesinde öngörülen ölçülerde iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır. Saha gözlemleri, son dönemdeki bu uygulamalardan istisnalar hariç oldukça olumlu sonuçlar alındığını göstermektedir. Son on beş yılda, Isparta bölgesi otokton ve allokton karbonat kayaçları üzerinde 1.000'in üzerinde mermer ruhsat başvurusu gerçekleştirilmiştir. Bunlardan potansiyeli yüksek olanların bir bölümü işletmeye geçmiş ve kalan az bir bölümünün de yakın zamanda işletmeye geçeceği düşünülmektedir. Buna karşın, terk ya da iptal edilerek hukuku sonlanan mermer ruhsat sayısı da oldukça fazladır. Terk edilen mermer ruhsatlarının bir bölümünde yeterli rezervler olsa da, karşılaşılan jeolojik problemler işletme faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini engellemiştir. Bu alanlarda tespit edilen jeolojik problemler; delikli yapı, karstik boşluklar, tektonizma etkisinde yoğun süreksizliklerin gelişimi, mineralojik ve tanesel bileşimdeki karışım nedeniyle renk ve doku homojenliğinin bozulması, kirlilik oluşturan demirli ve manganlı bileşenlerin süreksizlik yüzeylerine yerleşmesidir. Ancak, son yıllarda yurt dışından (özellikle Çin) gelen büyük taleplerin neden olduğu fiyat artışı ve mermercilik alanında yaşanan teknolojik gelişmeler mevcut problemlere rağmen bölgedeki mermer işletme faaliyetlerinin ekonomik olarak verimli sürdürülebilmesine imkân sağlamıştır. Isparta bölgesinde üretilen ticari mermerlerin çok büyük bir bölümü ham blok olarak satılmaktadır. Bu konuda Çin'e yapılan satışlar sektöre lokomotif olmakta ve Çin'den gelen talepler sektöre yön vermektedir. Pandemi ve buna bağlı olarak daralan dünya ticaretinin etkisiyle 2021 yılının ikinci yarısında bölgedeki mermercilik faaliyetleri yavaşlamıştır. Bölgedeki mermercilik faaliyetlerinin gelişmesi çevresel etkileri de beraberinde getirmiştir. Çalışma alanında mermer üretimi sırasında oluşan ve sonrasında oluşabilecek başlıca çevresel etkiler; geçici görsel kirlilik, toz, gürültü, sarsıntı, yeraltı ve yüzey sularında etki, toplumsal ve ekonomik etkiler olarak sıralanabilir. Son on yılda, ülkemizde madencilik faaliyetlerinin neden olduğu çevresel etkilerin en aza indirgenmesine ve iyileştirilmesine yönelik birçok kanun ve yönetmelik uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda mermer işletme projeleri çevreye uyumlu şekilde hazırlanmakta ve bu projeler kapsamındaki madencilik faaliyetleri Devletin ilgili kurumları tarafından denetlenmektedir. Denetimler sonucunda, ilgili mevzuata uygun olmayan işletme faaliyetleri nedeniyle idari yaptırım (idari para cezaları, faaliyet durdurma ve ruhsat iptali gibi) uygulanabilmektedir. Ayrıca faaliyetleri sonlandırılan ocak işletmelerinde işletme projesinde öngörülen ölçülerde iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır. Saha gözlemleri, son dönemdeki bu uygulamalardan istisnalar hariç oldukça olumlu sonuçlar alındığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Our country has an important place in the world in terms of marble production, export and diversity. An important part of the sedimentary origin carbonate rock reserves produced commercial marble is located within the borders of Isparta province, where the thesis study was conducted. The most important rock groups where marble production is intensively made in the study area located in the Taurus Mountain Belt; limestones and dolomites of autochthonous Taurus carbonate platform and allochthonous limestones, dolomitic limestones and dolomites of the nappe systems forming the Isparta angle. Apart from these rocks, a small number of marbles are produced from metamorphic marbles and magmatic phonolites. The ever-increasing demand in the domestic and foreign markets has increased the marble exploration and production activities in the region. As a result, the study area has become one of the important centers in terms of marble production. In the last fifteen years, more than 1.000 marble license applications have been made on the autochthonous and allochthonous carbonate rocks of the Isparta region. It is considered that some of the high-potential ones have been put into operation and the remaining at least one part will be put into operation soon. However, the number of marble licenses that have been abandoned or canceled and have been terminated by law is also quite large. Although there are sufficient reserves in some of the abandoned marble licenses, the geological problems encountered have hampered the sustainability of the operating activities. The geological problems detected in these areas; perforated structure, karst voids, development of intense discontinuities under the effect of tectonism, deterioration of color and texture homogeneity due to the mixture in mineralogical and granular composition, settlement of impurity-forming iron and manganese components on discontinuity surfaces. There are also problems in terms of production due to geological problems in marble enterprises that continue their operational activities. However, despite the existing problems, the price increase caused by the great demands coming from abroad (especially from China) and the technological developments in the field of marble in recent years have enabled the marble operation activities in the region to be economically efficient. Most of the commercial marbles produced in the Isparta region are sold as raw blocks. In this regard, sales to China are the locomotive of the sector and the demands from China direct the sector. With the effect of the pandemic and the resulting shrinking world trade, marble activities in the region slowed down in the second half of 2021. The development of marble activities in the region has brought environmental effects. The main environmental effects that occur during and after marble production in the study area; temporary visual pollution, dust, noise, shaking, impact on ground and surface waters, social and economic impacts. In the last ten years, many laws and regulations have been put into practice to minimize and improve the environmental impacts caused by mining activities in our country. In this context, marble operation projects are prepared in an environmentally friendly manner and mining activities within the scope of this projects are inspected by the relevant institutions of the State. As a result of the audits, administrative sanctions (such as administrative fines, suspension of activity and license cancellation) may be applied due to operating activities that don't comply with the relevant legislation. In addition, improvement works are carried out in the quarry enterprises whose activities have been terminated, at the dimensions stipulated in the operation project. Field observations show that, with exceptions, very positive results have been obtained from these recent practices.
Benzer Tezler
- Mermer işletme projesinin hazırlanması ve projenin adımları
Preparation of marble quarry project and steps of the project
ELİF AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Maden Mühendisliği ve MadencilikSüleyman Demirel ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. TARIK ÖZKAHRAMAN
- 2000 sonrası Isparta ihracatının yapısal dönüşümü
Structural transformation of Isparta's export after 2000
AYŞE UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR SAMİ OĞUZTÜRK
- Isparta ili ve ilçeleri Türk Dönemi çeşmeleri
City and districts in Turkish Isparta fountains
MİNE AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. ŞEVKİ DUYMAZ
- Bej mermer ocağında elmas tel kesim performans etüdü
Diamond wire cutting performance study at beige marble quarry
İRŞAT ERKUT ALKAÇIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Maden Mühendisliği ve MadencilikSüleyman Demirel ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAŞİT ALTINDAĞ
- Bir mermer ocağından çıkartılan blok mermer ile mermer fabrikasından çıkan ürünlerin maliyet analizi; Barla mermer ocağı ve fabrikası örneği, Eğirdir-Isparta
Cost analysis of products from a marble factory and block marble from a marble quarry; Barla marble quarry and factory example, Egirdir-Isparta
ECE DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KUŞCU