Bulgarca ve Türkçede görünüş kategorisi
Aspect in Bulgarian and Turkish
- Tez No: 723497
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP ZAFER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Dilbilim, Western Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Slav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bulgar Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 292
Özet
Bu tezin konusu Bulgarca ve Türkçedeki görünüş kategorisidir. Fiil görünüşü her dilde farklı araçlarla aktarılmaktadır. Bulgarcada fiillerin sürekli ve süreksiz biçimleri görünüş kategorisinin temelini oluşturmaktadır. Türkçedeki görünüş kategorisi ise zaman ve kip kategorisi ile iç içe geçmiş durumdadır. Birçok dilbilimci, Türkçedeki görünüş için tek ek/çok işlev yaklaşımını benimsemiş ve zaman, görünüş, kip kategorileri bu hareket noktasıyla incelemiştir. Bulgarcada görünüş fiilin mastar hâlinde belli iken Türkçede bu ekler yardımıyla aktarılmaktadır. Bu farklılıklar nedeniyle iki dili öğrenen ve özellikle Bulgarcayı öğrenen kişiler için büyük sorun oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra bu iki dilden çeviri yapan bazı çevirmenlerin de hata yaptığı anlaşılmaktadır. Çalışmanın amacı, şimdiye kadar hiç karşılaştırılmamış Bulgarca ve Türkçedeki görünüş kategorilerinin farklarını ortaya koymak, eğitim-öğretimdeki ve çevirideki önemini araştırmak, söz konusu iki dili öğrenen, öğreten ve çeviri yapan kişilere fiildeki görünüşü daha iyi kullanabilmeleri konusunda yardımcı olmaktır. Tez beş bölümden oluşmaktadır. İlk olarak, konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve literatürde kullanılan terimler verilmiştir. Birinci bölümde Bulgarcadaki sürekli, süreksiz, çift görünüşlü ve ikinci derece sürekli görünüşe sahip fiiller incelenmiştir. İkinci bölümde Türkçedeki görünüş kategorisi ile ilgili günümüze kadar yapılmış çalışmalar incelenmiş, kılınış, zaman ve kip farkları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Bulgarca öğreten ders kitaplarındaki görünüş konusunun nasıl işlendiği incelenmiş ve eksiklikleri tespit edilmiştir. Dördüncü bölümde Bulgarcadaki zamanların sürekli ve süreksiz fiillerle birlikte kullandıklarında taşıdıkları anlamları ve Türkçe karşılıkları ortaya konmuştur. Son bölümde Bulgarcadan Türkçeye ve Türkçeden Bulgarcaya çevrilmiş sekiz hikâye incelenmiş ve istatistiki veriler temelinde görünüşün kullanış biçimleri analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The topic of the following dissertation is the grammatical category aspect in Bulgarian and Turkish. The aspect of verbs is conveyed by different means in each language. The continuous and non-continuous forms of the verbs in Bulgarian constitute the basis of the aspect category. In Turkish, however, the aspect category is intertwined with the tense and mood category. Many linguists have adopted the single affix/multifunctional approach for the grammatical aspect in Turkish, and have analysed tense, aspect and modal categories through this method. While the aspect in Bulgarian language is evident in the infinitive form of the verb, it is conveyed with the help of these suffixes in Turkish language. Due to these differences, people who learn both languages experience significant difficulties in the learning process, especially those who learn Bulgarian. Moreover, it is common for translators who translate from these two languages to make mistakes. The study aims to discuss and reveal the differences of the aspect categories in Bulgarian and Turkish, which have not been revealed before, to research their importance in education and translation, and to help those who learn, teach and translate these two languages to use the verb aspect more effectively. The thesis consists of five chapters. It starts with a literature review on the subject and explanation of the terms used in the analysis. The first chapter examines the continuous, non-continuous, double aspect and second degree continuous verbs in Bulgarian. The second chapter discusses the studies about the aspect categories in Turkish as well as the differences in performance, time and mood. The third chapter studies how the category aspect is handled in textbooks that teach Bulgarian and determines deficiencies. The fourth chapter compares and approaches the meanings of the tenses in Bulgarian when they are used with continuous and non-continuous verbs and their equivalents in Turkish. The last chapter analyses eight stories translated from Bulgarian to Turkish and from Turkish to Bulgarian and approaches the usage patterns of aspect on the basis of statistical data.
Benzer Tezler
- Bulgarcadan Türkçeye yapılan edebi çevirilerdeki deyim sorunları (Yordan Yovkov'un öyküleri bazında)
Translation problems in literary translations from Bulgarian to Turkish (Based on the stories of Yordan Yovkov)
AYNUR ÇAVUŞ ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiSlav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ZAFER
- Linguistic rights of the Turkish minority in Bulgaria
Bulgaristan'daki Türk azınlığın dilsel hakları
CENGİZ HAKSÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYŞEGÜL AYDINGÜN
- Türkçeden ödünçlenen eylemler
Actions borrowed from Turkish
RAMAZAN ESMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimMersin ÜniversitesiSosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. OĞUZ ERGENE
- Batı Balkan Türk ağızlarında devrik cümle yapıları
Inverted sentence structures in Western Balkan Turkish dialects
SAMİ OKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiBalkan Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SİBEL BAYRAKTAR
- Süleyman Bulut'un çocuk romanlarında söz varlığı
The vocabulary in Süleyman Bulut's child novels
ZEYNEP KUMAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE AKPINAR