Geri Dön

Bulgarca ve Türkçede görünüş kategorisi

Aspect in Bulgarian and Turkish

  1. Tez No: 723497
  2. Yazar: SADIK HACI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP ZAFER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Dilbilim, Western Linguistics and Literature, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Slav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bulgar Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 292

Özet

Bu tezin konusu Bulgarca ve Türkçedeki görünüş kategorisidir. Fiil görünüşü her dilde farklı araçlarla aktarılmaktadır. Bulgarcada fiillerin sürekli ve süreksiz biçimleri görünüş kategorisinin temelini oluşturmaktadır. Türkçedeki görünüş kategorisi ise zaman ve kip kategorisi ile iç içe geçmiş durumdadır. Birçok dilbilimci, Türkçedeki görünüş için tek ek/çok işlev yaklaşımını benimsemiş ve zaman, görünüş, kip kategorileri bu hareket noktasıyla incelemiştir. Bulgarcada görünüş fiilin mastar hâlinde belli iken Türkçede bu ekler yardımıyla aktarılmaktadır. Bu farklılıklar nedeniyle iki dili öğrenen ve özellikle Bulgarcayı öğrenen kişiler için büyük sorun oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra bu iki dilden çeviri yapan bazı çevirmenlerin de hata yaptığı anlaşılmaktadır. Çalışmanın amacı, şimdiye kadar hiç karşılaştırılmamış Bulgarca ve Türkçedeki görünüş kategorilerinin farklarını ortaya koymak, eğitim-öğretimdeki ve çevirideki önemini araştırmak, söz konusu iki dili öğrenen, öğreten ve çeviri yapan kişilere fiildeki görünüşü daha iyi kullanabilmeleri konusunda yardımcı olmaktır. Tez beş bölümden oluşmaktadır. İlk olarak, konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve literatürde kullanılan terimler verilmiştir. Birinci bölümde Bulgarcadaki sürekli, süreksiz, çift görünüşlü ve ikinci derece sürekli görünüşe sahip fiiller incelenmiştir. İkinci bölümde Türkçedeki görünüş kategorisi ile ilgili günümüze kadar yapılmış çalışmalar incelenmiş, kılınış, zaman ve kip farkları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Bulgarca öğreten ders kitaplarındaki görünüş konusunun nasıl işlendiği incelenmiş ve eksiklikleri tespit edilmiştir. Dördüncü bölümde Bulgarcadaki zamanların sürekli ve süreksiz fiillerle birlikte kullandıklarında taşıdıkları anlamları ve Türkçe karşılıkları ortaya konmuştur. Son bölümde Bulgarcadan Türkçeye ve Türkçeden Bulgarcaya çevrilmiş sekiz hikâye incelenmiş ve istatistiki veriler temelinde görünüşün kullanış biçimleri analiz edilmiştir.

Özet (Çeviri)

The topic of the following dissertation is the grammatical category aspect in Bulgarian and Turkish. The aspect of verbs is conveyed by different means in each language. The continuous and non-continuous forms of the verbs in Bulgarian constitute the basis of the aspect category. In Turkish, however, the aspect category is intertwined with the tense and mood category. Many linguists have adopted the single affix/multifunctional approach for the grammatical aspect in Turkish, and have analysed tense, aspect and modal categories through this method. While the aspect in Bulgarian language is evident in the infinitive form of the verb, it is conveyed with the help of these suffixes in Turkish language. Due to these differences, people who learn both languages experience significant difficulties in the learning process, especially those who learn Bulgarian. Moreover, it is common for translators who translate from these two languages to make mistakes. The study aims to discuss and reveal the differences of the aspect categories in Bulgarian and Turkish, which have not been revealed before, to research their importance in education and translation, and to help those who learn, teach and translate these two languages to use the verb aspect more effectively. The thesis consists of five chapters. It starts with a literature review on the subject and explanation of the terms used in the analysis. The first chapter examines the continuous, non-continuous, double aspect and second degree continuous verbs in Bulgarian. The second chapter discusses the studies about the aspect categories in Turkish as well as the differences in performance, time and mood. The third chapter studies how the category aspect is handled in textbooks that teach Bulgarian and determines deficiencies. The fourth chapter compares and approaches the meanings of the tenses in Bulgarian when they are used with continuous and non-continuous verbs and their equivalents in Turkish. The last chapter analyses eight stories translated from Bulgarian to Turkish and from Turkish to Bulgarian and approaches the usage patterns of aspect on the basis of statistical data.

Benzer Tezler

  1. Bulgarcadan Türkçeye yapılan edebi çevirilerdeki deyim sorunları (Yordan Yovkov'un öyküleri bazında)

    Translation problems in literary translations from Bulgarian to Turkish (Based on the stories of Yordan Yovkov)

    AYNUR ÇAVUŞ ÖZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Slav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEYNEP ZAFER

  2. Linguistic rights of the Turkish minority in Bulgaria

    Bulgaristan'daki Türk azınlığın dilsel hakları

    CENGİZ HAKSÖZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2007

    SosyolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. AYŞEGÜL AYDINGÜN

  3. Türkçeden ödünçlenen eylemler

    Actions borrowed from Turkish

    RAMAZAN ESMER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimMersin Üniversitesi

    Sosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. OĞUZ ERGENE

  4. Batı Balkan Türk ağızlarında devrik cümle yapıları

    Inverted sentence structures in Western Balkan Turkish dialects

    SAMİ OKUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıTrakya Üniversitesi

    Balkan Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SİBEL BAYRAKTAR

  5. Süleyman Bulut'un çocuk romanlarında söz varlığı

    The vocabulary in Süleyman Bulut's child novels

    ZEYNEP KUMAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞERİFE AKPINAR