Haliç'in Sütlüce-Azapkapı arasındaki kuzey kıyı yerleşim bölgelerinin tarihsel gelişimi
Historical development of the north coast settlements between Sütlüce and Azapkapı of Haliç
- Tez No: 723848
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ZEKİ SÖNMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Haliç, tersane, kent tarihi, tarihsel gelişim, Sütlüce, Hasköy, Kasımpaşa, Golden Horn, shipyard, history of architecture, city history, Sütlüce, Hasköy, Kasımpaşa
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 410
Özet
Osmanlı öncesinde daha çok kırsal bir alan olarak görülen Haliç'in Sütlüce, Hasköy, Kasımpaşa'yı takip ederek Azapkapı'ya ilerleyen ve Karaköy'de sonlanan kuzey kıyıları, Osmanlı döneminde fetihten itibaren değişmeye başlar. Fetihle birlikte Okmeydanı yamaçlarından Hasköy'e inen alanda kurulan hasbahçe ve çevresinde başlayan küçük yapılaşma Haliç kuzey kıyılarında yerleşimin ilk çekirdeğini oluşturmuştur. XV. yüzyılın sonu XVI. yüzyıl başının en önemli imar alanlarından biri ise; Kasımpaşa Hasköy arasında Osmanlı'nın donanma merkezi olan Tersane-i Amire kurulmasıyla Kasımpaşa bölgesidir. Tersane-i Amire'nin ve çevresinde buna bağlı yapılaşmanın çoğalması Haliç siluetinin bu bölgede değişmesine sebep olmuştur. XVIII. yüzyılda Haliç'in kuzey kıyısında Kasımpaşa, Piri Paşa, Hasköy ve Sütlüce semtleri önemli ve devamlı yerleşim merkezleri olmuştur. Camialtı Tersanesi, askeri yenilikleri ifade eden kışla, okul ve fabrikalar yüzyıl sonunda Haliç'te gördüğümüz farklı yapı tipolojileri olarak değişen bakış açılarını da vurgulamaktadırlar. Sanayi alanlarının XX. yüzyılda yoğunlaşmasına bağlı olarak Haliç ve çevresinde, plansız yapılaşmayla ve gecekondulaşmayla birlikte tarihi alanlar özgün karakterlerini yitirmeye başlamıştır. Bu tezin amacı; tarihsel gelişim sürecinde Sütlüce ve Azapkapı arasındaki bölgesinin fiziki-sosyal yapısınının değerlendirmesini yapmaktır. Kentin merkezinde yer alan bir sanayi alanına dönüşmüş olan Haliç; çevresel sorunlar, kaçak yapılaşma ve giderek tarihi alanların terk edilmesi sonucu değerini yitiren yoksulluk mekanları çöküntü alanları haline gelmişti. Son yirmi yıl içinde Haliç'in kuzey kıyısı ve yakın çevresindeki endüstri yapıları; eğitim, müze ve kültür amaçlı dönüşüm projeleriyle yeni kimlikler kazandırılarak işlevlendirmeye başlanmıştır. Haliç'in özellikle bu bölgesinin bütüncül bir plandan bağımsız olarak, parça parça, proje/yapı/semt bazında birbirine sonradan eklenen yama diye tabir edebileceğimiz şekilde ele alınmış olması bu çalışmanın ana nedenidir. Bu araştırma, bu faaliyetlerin değerlendirilmesi, uygun şekilde yapılandırılabilmesi için bütüncül bir bakış açısıyla hazırlanmış bir kaynak görevi görebilecek ve bölgenin gerçek tarihsel kimliğini belgelemeye çalışacaktır. Bu araştırmada yöntem olarak, literatür ve görsel kaynak araştırması kullanılmıştır. Arşiv, kütüphane ve müzelerden basılı/dijital olarak eski harita, fotoğraf, kartpostal ve gravürler taranmış, kapsam çerçevesinde konuyla ilgili olabilecek yazılı kaynaklar incelenmiştir. Batılılaşma sonrası başlayan ve sanayileşmeyle tarihsel kimliğinde dönüşüm yaşayan bu kıyı semtleri, özellikle Tersane ve çevresindeki fabrika, atölye, imalathanelerde arka mahallerinde yaşayan çalışanlarıyla bütünleşmiş, farklı bir karaktere bürünmüştür. Toplum hafızasında ve kent belleğinde yer etmiş bu tarihi semtlerin sakinleri ve külterel mirası; inşası/yenileme çalışmaları devam eden projelerle mevcut kimliğinden ve bağlanmından da kopma durumuna gelebilir. Sonuç olarak bölgenin tarih boyunca geçirdiği değişimler ve taşıdığı anlam unutulmadan kültürel mirası koruma ve bağlamından koparılmadan yaşatılması ana hedef olmalıdır.
Özet (Çeviri)
The northern shores of the Golden Horn, which was seen as a rural area before the Ottoman Empire, started to change after the conquest during the Ottoman period. The small settlement that started in Hasbahçe and its surroundings, which was established in the area descending from Okmeydanı slopes to Hasköy after the conquest, formed the first core of the settlement on the northern shores of the Golden Horn. One of the most important zoning areas of the end of the XVth century and the beginning of the 16th century is the Kasımpaşa region with the establishment of Tersane-i Amire, the Ottoman navy center, between Kasımpaşa and Hasköy. The increase in the construction of Tersane-i Amire and its surroundings caused the silhouette of the Golden Horn to change in this region. In the XIXth century, Kasımpaşa, Piri Paşa, Hasköy and Sütlüce districts on the northern shore of the Golden Horn became important and permanent settlements. Camialtı Shipyard, barracks, schools and factories expressing military innovations also emphasize the changing perspectives as different building typologies that we see in the Golden Horn at the end of the century. Due to the industrial areas intensified in the XXth century, historical areas began to lose their original character with slums and unplanned construction in and around the Golden Horn. This research will document the true historical identity of this region by revealing the historical development and changing silhouette of the northern coastline of the Golden Horn starting from Sütlüce, including the districts of Hasköy and Kasımpaşa and extending to Azapkapı, and the surrounding residential areas. The Golden Horn, which had turned into an industrial area in the center of the city, became urban deteriorated areas as a result of environmental problems, illegal construction and the abandonment of historical areas. In the last two decades, industrial structures on the northern shore of the Golden Horn and its immediate surroundings have started to function by gaining new identities with educational, museum and cultural transformation projects. The main reason for this study is that especially this part of the Golden Horn has been handled independently of a holistic plan, piece by piece, on a project/building/district basis, or even in a way we can call a“patch”. This research can serve as a resource prepared from a holistic perspective so that these activities can be evaluated and structured appropriately and will try to document the real historical identity of the region. In this research, literature and visual source research were used as a method. Printed/digital old maps, photographs, postcards and engravings from archives, libraries and museums were scanned, and thesis, articles, books, documents and travelogues that could be related to the subject were examined within the scope. These coastal districts, which started after westernization and underwent a transformation in their historical identity with industrialization, took on a different character, especially integrated with the employees living in the backyards of the factories, workshops and workshops in and around the Shipyard. The residents and cultural heritage of these historical districts, which have been ingrained in the memory of the society and the city, may become detached from their current identity and context with the ongoing projects of construction/renewal. As a result, the main goal should be to keep this region alive without forgetting the changes it has undergone throughout history and the meaning it carries, and without being detached from the context of protecting the cultural heritage.
Benzer Tezler
- Haliç bölgesindeki kentsel dönüşüm çalışmalarının Avrupa kentsel şartları bağlamında irdelenmesi: Sütlüce mahallesi örneği
Interpretation of urban transformation works in Halic region in the context of european urban conditions: Sütlüce neighborhood example
EMİNE MERVE KÖSEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkHaliç ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖZDE ÇAKIR KIASIF
- Üniversite öğrencilerinde sosyal kaygı, öfke, internet bağımlılığı, siber zorbalık ve siber mağduriyet davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social anxiety, anger, internet addiction, cyber bullying and cyber victimal behavior in university students
AYÇA ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GİZEM AKCAN
- Evrensel tasarım yaklaşımı bağlamında üniversiteler: Sütlüce bölgesinde bulunan üniversiteler örneği
The example of universities in the Sutluce region in the context of the universal design approach
NUR BANU SALİHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İç Mimari ve DekorasyonHaliç Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SENNUR HİLMİOĞLU
- Gayrimenkul yatırım aracı olarak otel yatırımları: Sütlüce bölgesinde Hilton Garden Inn Haliç örneği
Hotel investments as a real estate investment tool: case study of Hilton Garden Inn Goldenhorn in Sutluce, Beyoglu region
AHMET TUĞRUL TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Turizmİstanbul Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM ÖZÇEVİK
