İslam hukukunda ekseriyet prensibi
The plurality principle in Islamic law
- Tez No: 725488
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN AK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
Günümüzde İslâm hukuku alanında karşılaşılan problemlerin çözümüne dair çabalar ve arayışlarda ihmal edilmemesi gereken noktalardan birisi, fıkıh literatüründe usûl ve fürû kaideleri olarak ortaya konan küllî nitelikteki prensiplerin dikkate alınmasıdır. Bu düşünceden hareketle çalışmamız, hükümlerin anlaşılması ve yorumlanmasında önemli role sahip olduğunu düşündüğümüz usûl ve fürû disiplinlerinde kendisine sıkça başvurulan ekseriyet prensibinin incelenmesine hasredilmiştir. Söz konusu prensibe,“bir şeye nicelik veya nitelik bakımından üstün olmak”manasını ifade eden tüm kaideleri içermesi amacıyla“ekseriyet prensibi”isminin verilmesi uygun görülmüştür. Bu prensip, İslâm hukuku alanında yazılan ilk dönem eserlerde“gâlib”ve“nâdir”kavramları etrafında şekillenmektedir. Çalışmamızda“gâlib”in“ekser”i,“nâdir”olanın ise“ekall”olan tarafı içermesi konusu üzerinde durularak her bir kavramın diğeriyle ilişkisi ve sınırları ortaya konmaya çalışılmıştır. Fıkıh ve usûl eserlerinde“çok”olan tarafa göre düzenlenen hükümler bir hayli fazla olmakla beraber bu niteliği taşımayan pek çok hükmün“az”olan tarafa göre düzenlendiği görülmektedir. Çalışmamızda bu yerlerin tespit edilmesini ve ekseriyet prensibinin dikkate alınmadığı yerleri gerekçeleriyle açıklamayı hedeflemekteyiz. Ekseriyet prensibinin kapsamındaki kavramları değerlendirme neticesinde, bu prensibin nitelik ve nicelik açısından iki ayrı şekilde mütalaa edilmesinin daha doğru olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ulaştığımız bu sonucun hukukta çözüm aracı olarak kullanılan ekseriyet prensibi hakkında yapılan sübjektif yorumlamaların önüne geçeceği düşüncesindeyiz. Ekseriyet prensibinin mantıksal analizinin yapıldığı bölümde ekseriyetin yeter-sebep ilkesiyle bağlantısı ortaya konmuş, zihinde zan oluşturmasının hükmü gerektirip gerektirmediği gibi konular ontolojik ve epistemolojik açıdan tartışılmıştır. Bu ilkenin araştırmasıyla özelde fürû fıkhın neredeyse tamamında etkin olan bu prensibin metodolojik ve mantıkî sınırlarının tespit edilmesi; genelde ise ekseriyet prensibinin usûl ve fürû fıkıhta öncelenme kriterlerine vurgu yapılması hedeflenmiştir. Çalışmamız neticesinde ulaştığımız ekseriyet prensibinin“ihtiyatla amel etme”ve“zorluğun giderilmesi”ilkeleriyle sıkı bir bağlantı içinde olduğunu vurgulamak isteriz.
Özet (Çeviri)
One of the important points that should not be neglected in research while finding solutions for the problems faced in Islamic law nowadays is to consider the principles of a universal nature, which are put forward as the principles of usul and furû in the fiqh literature. In this sense, this work is based on the plurality principle that is frequently applied in usul and furû as it has importance in understanding and interpreting the provisions. Being talked about this principle“to be superior to something in terms of quantity or quality,”the name“plurality (akthariyyat) principle”is given to it. This principle is shaped around the concepts of“ghalib (successor)”and“nadir (the lowest or most unsuccessful point in a situation)”in the first period works written in the field of Islamic law. In this work,“ghalib”refers to“akthar (plurality), ”nadir“ refers to ”minority,“ and in doing so the relationship and boundaries of the terms tried to put forward. In the works of fıqıh and usul, it is notable that although provisions arranged based on the ”successor“ side generally, there are also provisions organized based on the ”minority.“ Our work aims to identify these positions and explain the situations where the plurality principle is not considered, with their justifications. As a result of evaluating the concepts within the scope of the principle of plurality, we concluded that it would be better to consider this principle in two different ways in terms of quality and quantity. We believe that the result we concluded will prevent the subjective interpretations made about the principle of plurality, which is used as a solution tool in law. In the part where we made the logical analysis of the principle of plurality, the connection of the plurality with the principle of sufficient reason was revealed. The issues such as whether forming an assumption in mind necessitated a judgment were discussed from an ontological and epistemological point of view. In particular, it is aimed to determine the methodological and logical boundaries of this principle, which is effective in almost all furû fiqh. In general, the aim is to emphasize the criteria of prioritizing the principle of plurality in usul-u fiqh and furû fiqh. As a result, concluded in this work, the principle of plurality is deeply connected to principles of ”practice with caution“ and ”ease the hardship.".
Benzer Tezler
- المقاصد الاقتصادية للبيوع المنهي عنها في الفقه الإسلامي
Yasak alışverişlere ait iktisadi gayeler
NASİH MİZWARİ
- Şürünbülali'nin el-Ikdü'l-Ferid isimli risalesinin edisyon kritik ve muhteva incelemesi
Başlık çevirisi yok
SALİH HATİBOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KILIÇ
- Mecelle mukaddimesinde yer alan ispat vasıtalarıyla ilgili kaideler
The legal maxims (Qawaid) related to the means of evidence in the introduction (Muqaddima) of majalla
ELİF MAZLUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ÖNDER
- 28 numaralı Kütahya Şer'iyye Sicili transkripsiyonu ve edisyon kritiği
The Number 28 of Kütahya Lawcourt records transcription and edition critical
VEYSİ KESKİN
- Hanefî ve Ca'ferî mezhepleriyle mukayeseli olarak Afgan Hukukunda evliliğin sona ermesi
Marriage termination in Afghan Law with comparison to the Hanafi and Ja?fari schools
HAMİDULLAH QEYAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YAMAN
