Çocuk kitaplarındaki yaşam becerilerinin karakter özellikleri ve içerik bağlamında incelenmesi
Investigation of life skills in children's books in context of character features and content
- Tez No: 729592
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞÜKRAN CALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 327
Özet
Bu çalışmada, çocuk kitaplarında yer verilen temel yaşam becerileri, karakter özellikleri ve içerik bağlamında incelenmiştir. İncelenen beceriler, Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen“kişilerarası ilişkiler, empati, karar verme, problem çözme, yaratıcı düşünme, öz farkındalık, stresle başa çıkma, duygularla başa çıkma, iletişim ve eleştirel düşünme”becerileridir. Araştırma kapsamında TÜBİTAK tarafından yayımlanmış hikaye edici türde olan ve 3-10 yaş aralığındaki 100 çocuk kitabı kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, söz konusu kitaplarda, yaşam becerilerinin var olup olmadığını, varsa hangi bağlamda ele alındığını belirlemek ve içeriğin hangi karakter özellikleriyle sunulduğunu ortaya çıkarmaktır. Çalışmada kullanılan araştırma deseni, olgubilimdir. Yazarın bir kavrama yüklediği anlamın, yazdığı metinlerden anlamaya çalışılması ve metinsellik içinde bağlamlara bakılması araştırma deseninin olgubilim olduğunu göstermektedir. Çalışmada kullanılan veri toplama yöntemi, doküman incelemesidir. Araştırma sonucunda kitaplarda en çok“kişilerarası ilişkiler, iletişim, karar verme, problem çözme ve eleştirel düşünme”yaşam becerilerinin yer aldığı görülmüştür. Kitaplarda“çocuk, yetişkin, bitki, hayvan ve cansız varlıklar”olmak üzere çeşitli karakterler kullanılmıştır ve bu karakterler çoğunlukla“meraklı, akılcı, araştırmacı, keşfedici, duyarlı, bilgili”dir. Yaşam becerilerinin okuyucuya yansıtılmasının, becerilerle ilgili literatürde yer alan kuramsal bilgi ve tanımlamalarla örtüştüğü tespit edilmiştir. Kitaplardaki olay örgüsü dikkate alındığında kişiler arası ilişki becerisi, aile ve akran ilişkisi bağlamlarıyla; iletişim becerisi kendini sözel olarak ifade etme bağlamıyla; karar verme becerisi istek ve ihtiyaçlar bağlamlarıyla; problem çözme becerisi, etkili yöntem belirleme bağlamlarıyla; eleştirel düşünme becerisi, bilimsel merak bağlamıyla sunulmuştur. Stresle başa çıkma becerisinin, başarma isteği bağlamıyla; duygularla başa çıkma becerisinin, kararlı olma bağlamıyla; öz farkındalık becerisinin, yetenek ve ilgi alanları, güçlü ve zayıf yönler bağlamlarıyla; yaratıcı düşünme becerisinin, yeni fikirler bağlamıyla; empati becerisinin ise farkında olma bağlamıyla ele alındığı görülmüştür. Çalışmanın sonuçlarından hareketle, okullarda veya okul dışı ortamlarda, yaşam becerilerinin yer verildiği çocuk kitaplarından daha fazla yararlanmaya yönelik düzenlemeler önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, we examine the basic life skills in children's books in terms of character traits and content. The examined skills are“interpersonal relations, empathy, decision making, problem solving, creative thinking, self-awareness, coping with stress, coping with emotions, communication and critical thinking”, which are determined by the World Health Organization. Within the scope of our research, we use 100 narrative-type children's books published by TUBITAK for children of age 3-10. The goal of our study is to determine whether there are life skills in those books; and if any, to determine in what context they are treated and to reveal with which character traits the content is presented. The research design used in this study is phenomenology. Trying to understand the meaning attributed by the author to a concept from the texts she wrote and examining the context in textuality indicate that the adapted research design is phenomenology. The data collection method used in this study is document analysis. As a result of our research, the most prevalent skills in the books are found to be“interpersonal relations, communication, decision making, problem solving and critical thinking”. In those books, various characters such as“children, adults, plants, animals and inanimate beings”are used, and these characters are largely“curious, rational, investigative, exploratory, sensitive, and knowledgeable”. We found that the reflection of life skills in the books to the reader overlaps with the theoretical knowledge and definitions in the literature about those skills. When the plots in the books are considered, interpersonal relationship skills are presented in the context of family and peer relationships; communication skills in the context of expressing oneself verbally; decision-making skills in the context of wants and needs; problem-solving skills in the context of effective method setting; and critical thinking skills in the context of scientific curiosity. It is seen that the ability to cope with stress is handled in the context of the desire to succeed; the ability to cope with emotions in the context of being resolute; self-awareness skills in the context of talents and interests, strengths and weaknesses; creative thinking skills in the context of new ideas; and empathy skills in the context of awareness. Based on the results of our study, we recommend making more use of children's books that include life skills in school or out-of-school environments.
Benzer Tezler
- Şermin Yaşar'ın çocuk kitaplarında yer alan çocuk karakterlerin incelenmesi
The examination of children's characters in Şermin Yaşar's children books
NETİCE TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REZAN KARAKAŞ
- Türkçe ders kitaplarındaki Atatürk metinlerinin incelenmesi
Studying the tex of Atatürk in Turkish coursebooks
ÇİĞDEM EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimUludağ ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA CEMİLOĞLU
- 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında toplumsal cinsiyet (1968-2021)
Gender in 4th grade social studies textbooks (1968-2021)
NERMİN BANU SÜER
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM TURAN
- Avrupa çocuk edebiyatı seçkilerinin yaşam becerilerine göre incelenmesi
Analysing European children's literature selections according to life skills
FATMA ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL ERDEM ÇOCUK
- Şermin Yaşar'ın çocuk kitaplarında mizahi unsurlar ve işlevleri
Humour elements and their functions in Şermin Yaşar's children's books
FİRDEVS KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEVZİ KARADEMİR