Geri Dön

Processing of preverbal scrambling in Turkish

Türkçede eylem önü çalkalamanın işlenmesi

  1. Tez No: 731055
  2. Yazar: ENGİN EVRİM ÖNEM
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİNE YARAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 169

Özet

Bu ruhdilbilim çalışması, çalkalamanın Türkçede tümcelerin işlenmesine ve uyum algısına olan etkilerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda bu çalışmanın bir diğer hedefi, Türkçe tümcelerde odaklanılan temel yüklem öğelerinin, soru-cevap tümceleri yöneliminin ve odaklanılan temel yüklem öğelerinin konumlarının çalkalanmasının işlemeyi ve uyum algısını etkileyip etkilemediğini ortaya çıkarmaktır. Bu nedenle, çalışmada 32 temel soru-cevap tümcesi yukarıda belirtilen üç faktöre göre çalkalanarak toplam 256 soru-cevap tümcesi çifti elde edilmiş, anadili Türkçe olan 50 kişiye kendi hızında okuma testi olarak uygulanmış ve katılımcılardan tümce çiftleri arasındaki uyum ilişkisini değerlendirmeleri istenmiştir. İnceleme verileri, cevap tümcelerinde bulunan her bir dil ögesi için geçen okuma süresinin, her bir soru-cevap tümcesi çift için uyum değerlendirmelerinin (algılanan uyum) ve uyum değerlendirmesi için geçen tepki süresinin (uyumluluk yanıt süresi) kaydedilmesi ile elde edilmiştir. Tüm bu verilerin ortalama puanları Üç Faktör ANOVA testi ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Yapılan veri analizleri, odaklanılan temel yüklem öğelerinin, soru-cevap tümceleri yöneliminin, odaklanılan temel yüklem öğelerinin konumlarının çalkalanmasının, işleme ve uyum algısında değişen derecelerde farklılıklara neden olduğunu ortaya koymuştur. Örneğin, odaklanılan temel yüklem öğelerinin çalkalanmasında içsel öğe (nesne) odaklı soru-cevap tümcesi çiftlerinin okuma sürelerinin dışsal öğelerin (özne) odaklı soru-cevap tümcesi çiftlerinin okuma sürelerinden daha kısa zamanda gerçekleştiği görülmüştür. Ayrıca, uyumlu soru-cevap tümcesi çiftlerinin uyumlu olmayan soru-cevap tümcesi çiftlerine göre daha az okuma süresi gerektirdiği ve odaklanılan temel yüklem öğelerinin konumlarının çalkalanmasında ise temel yüklem öğelerinin eylem önü konumda olduklarında tümcecik ilk konumda olmalarına göre daha hızlı okunduğu görülmüştür. Çalkalamanın soru-cevap tümce çiftleri arasındaki uyum algısına olan etkisine ilişkin elde edilen bulgular ise uyumlu olan soru-cevap tümce çiftlerinin çalkalanmasının uyum algısına olumlu etki ettiği ve uyum algısının belirlenme süresinin içsel öğe (nesne) odaklı soru-cevap tümcesi çiftlerinde daha kısa sürede gerçekleştiği ortaya çıkmıştır. Çalışma sonucunda gerek odaklanılan temel yüklem öğesinin, gerek ilgili temel yüklem öğelerinin konumunun gerekse de soru-cevap tümcelerindeki soru sözcüğü ve odaklanılan sözcüğün çalkalanmasının Türkçede tümce işleme ve soru-cevap tümceleri uyumu algısında farklılıklara neden olacak kadar önemli bir role sahip olduğu görülmüştür.

Özet (Çeviri)

This psycholinguistic study aims to find out the effects of scrambling in processing and perception of congruency in Turkish sentences. In line with this aim, another purpose of the present study is to find out whether scrambling focused arguments, question-answer orientation, and position of focused argument affect processing and perception of congruency in Turkish. The material used in the study is composed of 32 main question-answer pairs, which are scrambled according to the aforementioned three factors to make up 256 pairs, and are administered to 50 native Turkish speakers as a self-paced reading test and the participants are asked to evaluate the congruency relationship between each question-answer pair. The reading time for each linguistic element in the answers, as well as the judgment calls (perceived congruency) and the response time for each judgment call concerning question-answer pairs (congruency response time), are recorded and the mean scores of reading time, judgment calls, and the duration of judgment calls are compared via three-factor ANOVA. Data analyses show that scrambling and scrambling focused arguments, question-answer orientation, and position of focused argument cause differences in sentence processing and the perception of congruency to varying degrees. To be more precise, it is found that object-focused pairs, congruent pairs and focused arguments in the immediate preverbal position require lower processing time than subject-focused sentences, incongruent sentences and focused arguments in the clause-initial position. In terms of the effects of scrambling on the perception of congruency, it is seen that question-answer orientation leads to a difference in the perception of congruency while the focused argument causes a difference in the duration of the grammatical judgment calls, similar to the results obtained concerning reading time data. In the end, it can be concluded that scrambling the focused arguments, the position of the focused arguments, as well as the question word and the focused argument in question-answer pairs, have an important role to cause differences in sentence processing and the perception of congruency in Turkish.

Benzer Tezler

  1. Processing focus in Turkish and English: A study on monolingual and bilingual language processing

    Türkçede ve İngilizcede odak işlemleme: Tekdilli ve ikidillilerde dil işlemleme üzerine bir çalışma

    DİDEM KURT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZİK DİNÇTOPAL DENİZ

  2. Pragmatic and prosodic analysis of sentence topics in Turkish

    Türkçede tümce konusunun edimbilimsel ve ezgisel incelemesi

    GÜLİZ GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI GÖKSEL

  3. Çok engelli çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılmasında yoğunlaştırılmış karşılıklı etkileşim yönteminin etkililiğinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the efficacy of the intensive interaction method in developing communication skills in children with multiple disabilities

    BANU BAHÇECİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimSelçuk Üniversitesi

    Özel Eğitim Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. HAKAN SARI

  4. Uluslararası fon piyasaları ve döviz kredileri mekanizması (analitik bir yaklaşım)

    A Short history of the foreign exchange markets

    ADNAN YİĞİT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    BankacılıkMarmara Üniversitesi

    Uluslararası Bankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN ULUDAĞ

  5. 'Pro-filmic thought' in time-image: 'Lectosigns' and 'sub-reality' in 'Mirror' (1975)

    'Pro-filmik düşünce' ve zaman-imge: 'Ayna' (1975) filminde 'lekto-göstergeler' ve 'alt-gerçeklik' / 'Pro-filmisches denken' im zeit-bild: 'Lectosigns' und 'sub-realität' in 'der Spiegel' (1975)

    MUSTAFA OZAN KARYAĞDI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    FelsefeKadir Has Üniversitesi

    İletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DEFNE TÜZÜN